NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ Ekonomiye giriş Temel Makroekonomik Değişkenler NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fakültesi iisbf.nisantasi.edu.tr

Temel Makroekonomik Değişkenler Bu derste istihdam, enflasyon, büyüme, bütçe açığı, ödemeler bilançosu dengesi ve döviz kuru gibi temel makro ekonomik değişkenlere değinilecektir. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

Temel Makroekonomik Değişkenler Enflasyon, fiyatlar genel düzeyindeki sürekli yükselişlerdir. Tanımı gereği birkaç ürünün fiyatının yükselmesi veya fiyatlar genel düzeyindeki bir iki kerelik yükseliş enflasyon anlamına gelmemektedir. Enflasyonun ölçümü Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) ve Deflatör gibi çeşitli endeksler aracılığıyla yapılmaktadır. Temel makro ekonomik değişkenlerden bir diğeri olan istihdam geniş anlamda tüm üretim faktörlerinin üretim sürecine dahil edilmesidir. Dar anlamda istihdam ise işgücünün üretim sürecine katılmasını ifade eder. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

Temel Makroekonomik Değişkenler Ekonomik büyüme, bir ülkede ya da bölgede insan ihtiyaçlarını karşılayacak olan araçlarda ve ürünlerdeki artıştır. Bunu ölçmenin en kestirme yolu bir ekonominin ürettiği ölçülebilir bütün değerlerin piyasa fiyatından karşılığını ifade eden GSYH’da bir dönemden diğerine reel (fiyat artışlarından arındırılmış) bir artış olup olmadığına bakmaktır. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

Temel Makroekonomik Değişkenler Bütçe belirli bir dönem için elde edilecek gelirlerle yapılması planlanan giderleri gösteren bir tahmin cetvelidir. Kamu bütçesinin ötekilerden farkı vergidir. Karşılıksız bir gelir olan vergiyi yalnızca kamu kesimi tahsil edebilir. Kamu kesimi bütçesinin özel bütçelerden bir başka farkı yasa olmasıdır. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

Temel Makroekonomik Değişkenler Bütçe yasası bir yıllık, yetki veren bir yasadır. Eğer bütçe gelirleri bütçe giderlerinden düşük ise bütçe açığı söz konusudur. Bu durumda bütçe açığı borçlanmayla finanse edilecek demektir. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

Temel Makroekonomik Değişkenler Bir ülkenin dış dünya ile ekonomik ilişkileri ödemeler dengesi adı verilen bir bilançoda izlenir. Bu bilanço ülkenin dış dünyadan kazandığı döviz gelirlerini ve dış dünyada yaptığı döviz giderlerini bir denge yaklaşımı ile sergileyerek söz konusu dönem içinde ne kadar döviz açığı ya da döviz fazlası verdiğini ve eğer varsa bu açığı nasıl finanse ettiğini ortaya koyar. Döviz kuru, bir ülkenin parasının yabancı paralar karşısındaki değerini belirleyen katsayıya verilen genel addır. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

Temel Makroekonomik Değişkenler Bir ülkede dalgalı kur rejimi (floating exchange rate regime) uygulanması durumunda ülke parasının yabancı paralar karşısındaki değeri yani döviz kuru piyasada belirlenir. Bu durumda döviz kurunun da öteki malların fiyatı gibi arz ve talep kurallarına göre belirlendiğini görebiliriz. Bir ülkede döviz bol, yerli para kıtsa döviz kuru düşük, döviz kıt, yerli para bolsa döviz kuru yüksek olacak demektir. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © KAYNAKÇA Zeynel Dinler, İktisada Giriş, Ekin Kitabevi. Osman Z. Orhan ve Seyfettin Erdoğan, İktisada Giriş, Umuttepe Yayınları. Erdal Ünsal, İktisada Giriş, İmaj Yayınevi. Paul Krugman ve Robin Wells, Mikro İktisat, Palme Yayıncılık. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©