NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ DESEN VE ESTETİK BİR SANAT TERİMİ OLARAK ‘DESEN’ ESTETİK VE GÜZEL İLİŞKİSİ NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © Sanat Tasarım Fakültesi stf.nisantasi.edu.tr

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © DESEN DESEN NEDİR? Fransızca ’dessin’ kelimesinden dilimize desen olarak geçen sözcük, çizim, tasarı anlamına gelir. Desen denilince ne söylenmek istenildiği kesin olarak anlaşılmaktadır. Bir şeyin deseni denilince, genel olarak biçimi, eski deyimle, şekli, sınırı, bir bakıma da dış görünüşü anlaşılır. Bir tablonun deseninden söz edilirse siyah beyaz değerlerinden, ya da tablodaki elemanların renkle ilgisiz, sadece çizgisel yönünün ele alınmak istenildiği de bilinir. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © Desen Desen, resim sanatının ve tasarımın temelidir. Resim ve tasarım öğrenimi, desen çizmekle başlar. Renkler, ışık ve gölgeler, tasarımın genel yapısı, kompozisyon düzeni bu temel üstüne kuruludur. Çizgisel yapısı iyi tasarlanmamış, iyi kurulmamış bir tasarım (eser), temelsiz bir yapı, iskeletsiz bir beden gibidir. Desen sistemi bozuk olan bir figür (tablo) ne kadar güzel renklerle bezenirse bezensin, sağlam temellerden yoksundur. Çalışma: Çimen Bayburtlu NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © Desen Zaten, plastik sanatlarda olduğu kadar, mimarlık ve tasarım alanlarında da her tasarım desenle başlamaktadır. Tablosunun şemasını kuran ressam, yapısının projesini tasarlayan mimar ve tasarımcı, hatta ortaya çıkarmak istediği heykelin genel karakterini düşünen heykeltıraş çalışmalarına çizgiyle başlar. Bu düşünce doğrultusunda, her sanat çabasının başlangıcı desen, çizgidir. Çalışma: Çimen Bayburtlu NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

DESEN NEDİR? TASARIMDA DESEN OLGUSUNUN ÖNEMİ Desen bilgisi tasarım sürecinin her aşamasında temel önemde bulunur. Eskiz aşamasında çizgi tonları ön-arka, yakın-uzak algısını; taramayla verilen ton değerleri de düzlemlerin birbiri ile ilişkisini ortaya koyarak zihindeki fikrin kağıda efektif aktarımını sağlar ve tasarım sürecinin ilerlemesi adına kilit rol oynar. Son ürün olarak tasarım sunumu adına çizgisel ve tonal değerler sayesinde formu ve tasarım elemanlarının ilişkisini etkili bir şekilde aktarmayı sağlayan desendir. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © Estetik GÜZEL NEDİR? ‘Güzel’ sözcüğü, genellikle beğendiğimiz bir şeyi ifade etmek için kullandığımız bir tanımlamadır. Günlük yaşantımızda karşı karşıya kaldığımız durumlardan doyum sağlayıp, mutlu olabildiğimiz zaman, bizde en azından haz duygusu yaratan her türlü tutum, davranış, ve nesneyi ‘güzel’ sözcüğü ile ifade ederiz. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © GÜZEL NEDİR? İnsan güzele olan eğilimini, her zaman güzel sözcüğü ile değil bazen de öznesini değiştirerek ‘beğendim’, ‘sevdim’, ‘hoşlandım’ gibi yargılarla da ifade eder. Güzelin en temel ve basit tanımı, hoşa giden şey olması ya da haz duygusu yaratan olmasıdır. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © GÜZEL NEDİR? Günlük yaşamımız içinde karşımıza çıkan, şu ya da bu yolla ilişki kurduğumuz her şeye bilinçli ya da bilinçsiz olarak bir tavır gösteririz. Bazen acılı bir olaydan tedirgin oluruz, bazen şaşırtıcı bir olay bizi etkiler, bazen de hoşumuza giden bir olgu karşısında beğenilerimizi ifade ederiz. Duygusal bir doyum olarak tanımlanabilen beğeni; güzeli ifade eden, güzeli tanımlayan bir yargıdır. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © GÜZEL NEDİR? Güzel, insan yaşamının vazgeçilmez bir öğesidir. Her insan şu ya da bu ölçüde, şu ya da bu anlamda güzelin kurucusu ve alıcısıdır. Her birimiz güzel görünmeye, en azından çirkin görünmemeye özen gösteririz. Önemli olan haz duygumuzu doyuma ulaştıracak bir ’şey’ bir ‘güzel’ bulmaktır. Güzele ilgi duymayan insan yoktur. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © kaynaklar Ayşe Özel, (2014), Estetik ve Temel Kuramlar, Ankara: Ütopya Yayınevi NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©