NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ YAPI MALZEMELERİ KERPİÇ, SERAMİK VE CAM (7.HAFTA) NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © Mühendislik Mimarlık Fakültesi mmf.nisantasi.edu.tr

Kerpİç Kerpiç; kum, kil, saman(ot) ve su karışımının kalıplara dökülüp ve kurutulup, tuğla büyüklüğünde ve biçiminde yapılan bir yapı malzemesidir.

Kerpİç Kerpiç yapılar günümüzde sıklıkla rastlanan bir yapı türü değildir. Genel olarak kırsal kesimlerde az rastlanan bir yapıdır. Depreme dayanıklı değildir.

Kerpİç Kerpiç yapılacak toprak, su ile karıştırılarak içine saman serpilir ve karışım ayakla çiğnenerek ezilmek suretiyle çamur haline getirilir. Bu işe çamurun özlendirilmesi denir. Özlendirilmiş çamur, kerpiç biçimine sokulmuş, tahta bölmelerden yapılı kalıplara dökülür.

Kerpİç Çamur, kalıplara döküldükten sonra iyice sıkıştırılır. Bu sıkıştırma yapılmazsa kerpiç zayıf olur. Sıkıştırılan çamurun üstü düzgünce bir tahta ile düzeltilir ve fazla çamurda atılmış olur. Sonra kalıp çekilerek, çamur düz bir yerde kalır. İmkan varsa önce gölgede kurutulduktan sonra güneşte bırakılır. Kerpiçin her tarafının kuruması için güneşe bakan yüzleri zamanla değiştirilerek çabuk kuruması sağlanır.

Seramİk Seramikler, bir veya daha fazla metalin, metal olmayan element ile birleşmesi sonucu oluşan inorganik bileşiklerdir.

Seramİk Seramik kelimesinin kökeni eski Yunanca olup ‘yanık ya da yanmış madde’ anlamındaki keramikostur. Genellikle kayaların dış etkiler altında parçalanması ile oluşan kil, kaelon ve benzeri maddelerin yüksek sıcaklıkta pişirilmesi ile meydana gelirler.

Seramİkler Seramik Malzemenin Sınıflandırılması 1)Boşluklu seramik malzemeler 2)Yarı boşluklu seramik malzemeler 3)Boşluksuz seramik malzemeler

Seramİkler Boşluklu Seramik Malzemeler Boşluklu seramikler, kullanılan kilin çalışma derecesinden daha düşük bir ısı değerinde pişirildiklerinden boşluklu bir bünyeye sahiptir. Özellikleri; 1) Isı geçirme kabiliyetleri diğer seramiklere göre daha azdır. 2) Su emmeleri, ancak bir sır tabakası ile örtüldükleri zaman önlenebilir. 3) Sertlikleri azdır. Bir çelik parçasıyla çizilebilirler. 4) Pürüzlü ve toprağımsı bir görünüme sahiptirler.

Seramİkler Yarı Boşluklu Seramik Malzemeler Özellikleri bakımından boşluklu ile boşluksuz seramikler arasında yer alırlar. Özellikleri; 1) Boşluklu olanların aksine çelikle çizilmezler. 2) Pratikte su geçirmez olarak kabul edilirler. 3) Beyaz, renkli ve opak görünümde olabilirler.

Seramİkler Boşluksuz Seramik Malzemeler Kullanılan kilin camlaşma derecesinde pişirilmiş olduklarından camsı bir yapıya sahiptirler. Özellikleri; 1) Bünyesinde boşluk olmadığından ısı depo etme kabiliyetleri zayıftır. 2) Boşluksuz olduklarından su emmezler. 3) Sertlikleri fazladır. Çelik parçasıyla çizilmezler. 4) Özgül ağırlıkları ve birim ağırlıkları diğer seramik türlerinden yüksektir.

Seramİkler Seramiklerin Gruplandırılması 1) Geleneksel Seramikler Kil, kaolen ve feldispat gibi minerallerin yüksek sıcaklıklarda pişirilmesi ile elde edilirler. 2) İleri Teknoloji Seramikler Bu seramikler oksitler, karbürler ve nitrürlerden oluşmaktadır. Uçak ve uzay endüstrisinde önemli ölçüde kullanılmaktadırlar.

Porselen Sadece doğal kaynaklı hammaddelerden üretilir. Beyazlığını kullanılan boyalardan değil, kullanılan hammaddelerden alır. 1400 derece civarında pişirilir. Işık geçirgenliğine sahiptir. Sağlıklı bir üründür.

Porselen Porselen içerdiği hammadde oranlarına ve sıcaklık derecelerine göre ikiye ayrılır. Bunlar; 1) Sert Porselen 2) Yumuşak Porselen

Porselen ve Seramİk FarkI 1) Pişirme sıcaklığı 1400-1500 derece civarındadır. 1) Pişirme sıcaklığı 1100-1300 derece civarındadır. 2) Sır olmasa da su geçirmez özelliğe sahiptir. 2) Su geçirmez özelliği kaplanan sır tarafından sağlanır. 3) Diğer seramik özelliklerine göre daha parlaktır. 4) Porselen dış müdahale olmadığı sürece sonsuza kadar dayanabilen bir üründür.

Cam Cam kelimesinin, tozu geçmişte cam yapımında kullanılan, latince adı ‘Glastum’ olan bir orman çiçeğinin adından türediği tahmin edilmektedir. Cam insanoğlunun keşfettiği ve ürettiği en eski maddelerden biridir.

Cam Cam, ani soğutulmuş alkali ve toprak alkali metal oksitleriyle, diğer kimi metal oksitlerin çözülmesinden oluşan akışkan bir malzeme olup ana maddesi(SiO2) silisyumdur. Cam amorf yapısını koruyarak katılaşır. Üretim sırasında hızlı soğuma nedeniyle kristal yapı yerine amorf yapı oluşur. Bu yapı cama sağlamlık ve saydamlık özelliğini kazandırır.

CamIn YapIsI Silisyum: Doğada kuarz kumu(SO2) olarak bulundur. Camın ana hammaddesidir. Ergitilmiş haldeki camın akışkanlığını azaltır. Erime sıcaklığı yaklaşık 1800 derece civarındadır. Kireç Taşı (CaCO3) Suyun tesirine karşı camın direncini artırır. Camın mekanik özelliklerini ve mukavemetini artırır. Soda (Na2CO3) Ton başına cam içindeki en pahalı hammaddedir. Ergime sıcaklığını düşürür. Erime noktası 890 derece civarındadır.

Cam Üretİmİnde KullanIlan İşlemler Biçimlendirme Üfleme(Şişirme) Yöntemi 1) Camcılıkta "pipo" denilen uzun içi boş olan çubuğun ucuna alınan maden, bir miktar şişirilerek fıska denilen minik bir top şekline getirilir ve soğuktan çok fazla etkilenip çatlamayacak kadar soğutulur. 2) Daha sonra yapılacak cam ürününün ağırlık ve boyutları dikkate alınarak fıskanın ucuna tekrar maden alınır. 3) Alınan maden, kalıp kullanılacaksa kalıptan bir miktar küçük boyutta şişirilip kalıba sokulur. Kalıp içerisinde üflemeye devam edildiğinde kalıbın şekil boy ve desenlerine göre cam elde edilir.

Yüzdürme Yöntemi 1) Günlük hayatın büyük bir kısmında yer eden ev camlarının üretiminde bu yöntem kullanılmaktadır. 2) Büyük boyutlarda ve her iki yüzeyi düz olan ev-ofis camları ısıcamların üretiminde kullanılan yüzdürme yöntemi, ergimiş camın yoğunluğu camın yoğunluğundan daha ağır ve erime derecesi daha düşük olan sıvı kalayın üstüne kontrollü bir şekilde dökülüp yüzdürülmesiyle şekillendirme yöntemidir.

Savurma Yöntemi 1) Bu yöntemde 500-900 devir arasında moment verilmeye müsait tezgahlara bağlı kalıplar içerisine farklı tarzlarda bırakılan akıcı biçimdeki maden, dönüş esnasında santrifüj kuvvetin etkisiyle dışa doğru açılma eğilimi gösterirler. 2) Taban, bazı bardak çeşitleri, avizeler, meyvelikler ve bu tarzdaki cam çeşitleri bu yöntemle elde edilirler.

Cam Üretİmİnde KullanIlan İşlemler İşleme Kesim İşlemi Üretim ardından istenilen boyutlara ulaşmayan camlar istenilen ebat veya şekil düzeltme amacıyla kesim işlemi yapılmaktadır. Teperleme Temperleme işlemi uygulanmış cam; işlem görmemiş normal camlara göre kırılmaya ve ısıya karşı yaklaşık 4-5 kat daha fazla dayanıklı olduğundan ve kırıldığı zaman zar büyüklüğünde çok küçük, daha az keskin parçalara ayrılarak yaralanma riskini azalttığından dolayı güvenlik camı özelliğine sahiptir Rodajlama Kesilen camların kenar kısımlarının keskinliğini elmas taş ile giderme işlemidir. Lamine Kırılmaz cam olarak bilinse de aslında kırılan fakat dağılmayan camdır. Plaka haline getirilmiş iki plaka camın iki tarafında yapışkanlı bir folyo (p.v.b.) ile birleştirilmesi ile oluşur. Asit Kumlama

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © kaynaklar Beton, Prof. Dr. Turhan Y. Erdoğan, ODTU Geliştirme Vakfı Yayıncılık,2003. Yapı Malzemeleri, Prof. Dr. Süheyl Akman, İ.T.Ü. İnş. Fak. Yayını, 1987 Yapı Malzemesi II, Prof. Dr. Bülent Baradan, Dokuz Eylül Üniv. Yayınları, 1996. Beton, Türkiye Hazır Beton Birliği, Aralık 1999, İstanbul NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©