NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLERDE TEMEL İSTATİSTİK SpsS’E GİRİŞ NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fakültesi iisbf.nisantasi.edu.tr

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © İSTATİSTİK VE SPSS İstatistik, belirli bir amaç için veri toplama, tablo ve grafiklerle özetleme, sonuçları yorumlama, sonuçların güven derecelerini açıklama, örneklerden elde edilen sonuçları kitle için genelleme, özellikler arasındaki ilişkiyi araştırma, çeşitli konularda geleceğe ilişkin tahmin yapma, deney düzenleme ve gözlem ilkelerini kapsayan bir bilimdir. Belirli bir amaç için verilerin toplanması, sınıflandırılması, çözümlenmesi ve sonuçlarının yorumlanması esasına dayanır. İstatistik ,yemek gibidir ve ancak kimin tarafından yapıldığı bilinirse ve içindekilerden insan emin olabilirse o zaman tatmin edici olur. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © İSTATİSTİK VE SPSS SPSS bilgisayar programı (İngilizce açılmıyla: Statistical Package for the Social Sciences), ilk sürümü 1968 yılında piyasaya verilmiş istatistiksel analize yönelik bir bilgisayar programıdır. Uzun bir dönem (1968 ile Mart 2009 arasinda) bu program SPSS Inc. adını taşıyan bir ABD asıllı şirket tarafından hazırlanıp sürüme sokulup satılmıştır. Șu anda (Şubat 2014) en son versiyon IBM SPSS Statistics 22.0 olup bu versiyon Ağustos 2013'dan itibaren pazarlanmaya başlanmıştır. SPSS özellikle "Sosyal Bilimler" dalında istatistiksel analiz için çok geniş olarak kullanılmaktadır. Pazar araştırmacıları, sağlık araştırmacıları, anket şirketleri, devlet kurumları, eğitim araştırmacıları, pazarlama kurumları, "veri madencileri" vb. tarafından da pratik olarak kullanılan bir istatistik yazılımıdır. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © SPSS’E GİRİŞ SPSS; File, Edit, View, Data, Transform, Analyze, Direct Marketing, Graphs, Utilities, Add-ons, Window, Help adlı 12 adet program menüsü içermektedir. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © SPSS’E GİRİŞ Transform Menüsü: Veri dosyasındaki değişkenlerden yeni değişkenler türetmek, dönüşüm işlemlerini gerçekleştirmek için kullanılan bir menüdür. Compute: Compute alt menüsünde, nümerik ve string değişkenler için hesaplamalar yapılarak tüm birimler için yeni değişkenler oluşturulabilir ya da var olan bir değişkenin değerleri değiştirilebilir. Mantıksal koşullar altında verinin alt grupları için hesaplamalar yapılabilir. Count : Her bir birim için iki ya da daha fazla değişkende aynı değer veya değerlere sahip gözlemlerin sayılmasını sağlar. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © SPSS’E GİRİŞ Recode: Recode alt menüsündeki Into Same Variables alt menüsü, bir değişkenin belirlenen aralıktaki değerlerinin yeni kod değerlerine dönüştürülmesini ve bu kod değerlerinin aynı değişken üzerine yazdırılmasını sağlar. Into Different Variables alt menüsü, bir değişkenin belirlenen aralıktaki değerlerinin yeni kod değerlerine dönüştürülmesini ve bu kod değerlerinin farklı bir değişken olarak yazdırılmasını sağlar. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © SPSS’E GİRİŞ ÖRNEK UYGULAMA: VERİ KODLANMASI X üniversitesi uygulama hastanesi X kliniğinde yatan 90 hastanın hastanede yatış günleri (HYG) aşağıdaki gibi verilmiştir. 8,12,5,17,14,12,6,9,7,11,10,13,14,4,12 4,16,10,15,9,13,18,10,20,12,14,12,16,6,8 14,12,6,15,9,13,9,3,15,10,10,11,10,14,19 6,9,7,11,10,10,16,14,12,9,10,23,9,10,9 10,17,18,16,9,16,17,10,9,17,13,12,17,7,11 13,10,17,19,6,9,7,11,21,8,10,11,8,11,18 0-4 , 5-9, 10-14, 15-19 ve 20+ sınıf sınırlarına sahip olarak verilmiş olsun. Kodlamaları yapınız. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © SPSS’E GİRİŞ Analyze Menüsü: İstatistiksel analiz yöntemlerini uygulamak için kullanılan bir menüdür. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © SPSS’E GİRİŞ Descriptive Statistics : Analyze menüsünün bir alt menüsü olan Descriptive Statistics ile veri setine ilişkin frekans tablosu, tanımlayıcı istatistikler, grafikler ve çapraz tablolar (Frequencies, Descriptive Statistics, Explore, Crosstabs) oluşturulur. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © SPSS’E GİRİŞ Correlate: Analyze menüsünün bir alt menüsü olan Correlate ile değerleri eşit aralıklı ya da oranlı ölçekle ölçülmüş iki değişken arasındaki korelasyon katsayısı (Bivariate) veya bazı değişkenler sabit tutulduğunda iki değişken arasındaki kısmi korelasyon katsayısı (Partial), çeşitli uzaklık benzerlik yaklaşımları dikkate alınarak birimler/değişkenler arasındaki uzaklıklar ve benzerlikler (Distances) hesaplanır NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © SPSS’E GİRİŞ Scale: Analyze menüsünün bir alt menüsü olan Scale ile veri setine güvenirlik analizi (Reliability Analysis) ve çok boyutlu ölçekleme analizi (Multidimensional Scaling) uygulanır. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © SPSS’E GİRİŞ Nonparametric Tests: Analyze menüsünün bir alt menüsü olan Nonparametric Tests ile tek örneklem (1-Sample K-S), iki bağımsız örneklem (2 Independent Samples), k bağımsız örneklem (K Independent Samples), iki bağımlı (2 Related Samples) veya k bağımlı örneklem (K Related Samples) verilerine parametrik olmayan testler uygulanır. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © SPSS’E GİRİŞ Data View (Veri Görünümü): İstatistiksel işlemlerin yapıldığı ve değişkenlere ilişkin ölçüm sonuçlarının yani değişkenlerin aldığı değerlerin girildiği görünümdür. Bu görünümdeki her satır, üzerinde ölçümüm yapıldığı bir olayı, durumu yada kişiyi gösterir. Her sütun ise ölçülen ve farklı değerler alabilen değişkenleri gösterir. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © SPSS’E GİRİŞ Graph Menüsü: Çeşitli grafik türlerinin uygulanması için kullanılan bir menüdür. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © kaynaklar Büyüköksüz, Şener. (2015), Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı, 21.baskı, Pegem Akademi, Ankara. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©