EĞİTİM ORTAMLARI & FİZİKİ İMKAN ALANLARI

ÖĞRETİM ORTAMLARININ UYGUN FİZİKSEL DÜZENE SAHİP OLMASININ ÜÇ TEMEL FONKSİYONU VARDIR. ÖĞRENCİLERİ DERSE KARŞI MOTİVE ETMEK. ÖĞRENCİLERİN DAHA KOLAY ÖĞRENMESİNİ SAĞLAMAK. ÖĞRENCİLERİ FİZİKSEL OLARAK DAHA RAHAT HİSSETTİRMEK.

SINIF ORTAMININ FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ Sınıf, okul içerisinde eğitim öğretim etkinliklerinin gerçekleştiği ortamdır. Öğretmen, sınıfta belirli süre içerisinde belirlenen amaçlara ulaşabilme amacı taşımaktadır. Bu amaca ulaşabilmek için öğretmen yeterlikleri ile birlikte, sınıf ortamının eğitim öğretim etkinliklerine uygun düzenlenmesi gerekmektedir

Öğrencilerin başarısını doğrudan etkileyen fiziki ortam etkenleri: Öğrenci sayısı Sıraların yerleşim düzeni Aydınlatma ve ışık durumu Sınıfın sıcaklık derecesi Gürültü durumu Ortamın temizliği Araç gereç durumu Sınıfın boyası ve görünümü

Sınıfın Büyüklüğü ve Öğrenci Sayısı: İdeal öğrenci sayısı, dersin niteliğine, eğitimin düzeyine ve türüne göre değişebilmektedir. Sınıf büyüklüğü, öğrenciye dolaşabileceği, eşyalarını koyabileceği, etkinliklerini yapabileceği alanlar bırakmalıdır. Öğrenci sayısının fazlalığı kullanılabilecek öğretim yöntem ve tekniklerinin yararlarını sınırlayabilir. Öğrenci sayısının azlığı, öğretmene kolaylık sağlar. Kalabalık sınıflarda öğrencilerin güdülenmesi ek zaman gerektirir

Öğrenci sayısının genel olarak 30’un üstünde olması istenmeyen bir durumdur.

Sıraların yerleşim düzeni Sınıfta oturma düzeni, sınıf yönetimini ve eğitsel çabalan destekler veya engeller. Öğretmen masası, öğretmenin sınıfın tümünü görebileceği bir yerde olmalıdır. İşlenen dersin ve yerleşim biçimin özelliğine göre öğretmen masasının yeri de değiştirilebilir. Nitekim sınıfta öğrencilerin yerleşim düzenine ilişkin çeşitli sınıflamalar yapılmıştır.

Sınıf düzeninin mutlak ideal bir şekli yoktur. Sınıf yerleşim düzenleri başlıca dört grupta toplanabilir: 1.Klasik Yerleşim Düzeni, 2.Bireysel Yerleşim Düzeni, 3.Tek Grup Yerleşim Düzeni, 4.Çok Grup Yerleşim Düzeni. Her bir sınıf düzeninin olumlu ve olumsuz yönleri olabilir.

1. Klasik Yerleşim Düzeni: En çok bilinen, yaygın kullanılan, öğretmen merkezli bir sınıf yerleşim düzenidir. Bu düzende öğrenciler arka arkaya oturur ve önündeki arkadaşının ensesini görürler. Bu düzen daha çok dinleme, not alma türü etkinlikler için uygundur. Öğretimin, bilginin öğretmen tarafından aktarılmasıyla gerçekleştiği yöntemler için uygun düzendir. Dikkati öğretmene çeker, öğrenci katılımı ve iletişimini sınırlar. Araç gereç kullanımına çok fazla ihtiyaç duyulmayan dersler için uygun olabilir

2. Bireysel Yerleşim Düzeni: Öğretmen bunu dersin özelliğine göre, istediği biçimde düzenleyebilir. •Bunun; O tipi, U tipi, V tipi, T tipi ve sıralı tip gibi farklı düzenleme şekilleri vardır. Bireysel yerleşim düzeni öğrencinin derse odaklanmasını kolaylaştırır. Bu düzende yüz yüze iletişim imkanı bulunduğundan öğrencilerin derse katılımı yüksektir. •Öğretimde araç-gereç ve materyal kullanımına uygundur.

3.Tek Grup Yerleşim Düzeni: Öğrencilerin, birbirini kolaylıkla görebildiği bir grup halinde getirilmesi düzenidir. Öğrenciler birbirini tam olarak görebildiği için iletişimi kolaylaştırır. Daha ziyade tartışma ve görüş alışverişleri için idealdir.

4.Çok Gruplu Yerleşim Biçimi: Sınıf ortamında, birden fazla küçük etkinlik grupları halinde kümelenmeye imkan veren bir yerleşim düzenidir. Öğrenci etkileşimin en yüksek olduğu oturma düzenidir. Öğrenciler arası işbirliğine dayalı çalışma alışkanlıkları gelişir. Yaparak-yaşayarak öğrenme stratejisine en uygun yerleşim düzenidir. Etkin laboratuvar çalışmaları için uygun bir yerleşimdir. Bireysel ve toplu öğretime imkan vererek etkili ve verimli bir öğrenme sağlar. Öğrencilerin liderlik özelliklerini ve yardımlaşma duygusunu geliştirir.

Aydınlatma ve ışık durumu Sınıfta görme ya da okumanın rahatça yapılmasını sağlayacak bir aydınlatma olmalıdır Genellikle gün ışığı ya da gün ışığına yakın bir aydınlatma tercih edilmelidir Sınıfın pencereleri,gün ışığından yeterince yararlanmayı sağlayacak yönde ve büyüklükte olmalıdır. Sınıfta ışık doğrudan değil dolaylı gelmeli, doğal aydınlatma yolları kullanılmalıdır

Sınıfın sıcaklık derecesi Sıcak ve soğuk sınıf ortamları öğrencileri olumsuz yönden etkiler. İdeal sınıf ısısının 19 ile 22C arasında olduğu kabul edilmektedir. Isının aşırı yükselmesi, fiziksel rahatsızlıklara, ilginin dağılmasına, zihnin gevşemesine yol açar. Düşük ısı, öğrencinin çabasını ısınmaya yönelteceğinden, zihnin derse odaklanması güçleşir.

Gürültü durumu Gürültü, rahatsız edici, işitmeyi engelleyici, dikkati dağıtıcı, fiziksel ve ruhsal sağlığı bozucu bir değişkendir. Oysa sağlıklı bir eğitim ortamı, sağlıklı iletişim açısından sessiz, sakin bir ortam olmalıdır. Sağlıklı bir eğitim için sınıf ortamında sükûnetin sağlanması esastır. Gürültülü bir sınıfta öğrenci söyleneni yanlış ya da eksik anlayabilir.

Öğretmenin söylenenleri yinelemesi zamanı iyi kullanmasını engeller. Sınıf içinde gürültüyü azaltmanın temel yolu sınıf kurallarına özenle uyulmasıdır. Ders etkinliklerinin neşeli ve zevkli olarak devam etmesi, sınıfta istenmeyen öğrenci davranışlarını ve bu anlamda gürültü oluşmasını engeller. Ancak sınıf dışından gelebilecek gürültülerin engellenmesi daha güçtür. Buna ilişkin önlemler okul yapım sürecinde düşünülmelidir.

Ortamın temizliği Sınıf ortamında yerlerin, duvarların, pencerelerin, sıra ve masaların, eşyaların temiz olması, öğrencilerde hem sağlık hem de psikolojik açıdan olumlu etki bırakır. Sınıf havasının temiz olması, sağlık açısından olduğu kadar öğrencilerin zinde olmalarında, dersi aktif olarak izlemelerinde de etkili olmaktadır. Etkinlikler esnasında bozulan dersliğin havalandırması teneffüslerde yapılmalıdır. Öğretmenin kişisel görüntüsü, giyim ve kuşamının düzenli olması, temizliğine özen göstermesi iyi bir model olması ve bu özellikleri öğrencilere benimsetmesi bakımından önemlidir.

Araç gereç durumu Sınıf ortamında kullanılmak üzere çeşitli araç ve gereçlere ihtiyaç duyulur. Bunların bir kısmı görsel, diğer kısmı ise uygulamaya dönük araçlardır. Okullarda her zaman eğitim amaçlı kullanılabilen klasik ve teknolojik ders araçları: Akıllı tahta, projeksiyon, tepegöz ve bilgisayar gibi teknoloji araçları, Haritalar, küre, posterler, müzik, gibi araçlar derslerde sıklıkla kullanılan klasikleşmiş ders araçlarıdır. Bu araçların; yeterli olması, kaliteli ve nitelikli olması, öğrencilerin kolayca ulaşabileceği şekilde konumlandırılması gerekir.

Sınıfın boyası ve görünümü Sınıf ölçülerinin uyumu olması, tavanın basık olmaması, duvarların uygun şekilde boyalı olması gerekir Renkler öğrencilerin fiziksel ve davranışsal durumunu etkilemektedir. Öğrencilerin gelişim özelliklerine göre sınıf renkleri değişiklik göstermelidir. açık mavi gevşetici ve rahatlatıcı, koyusu uyarıcı, kırmızı heyecan verici ve kışkırtıcı, gerilim yaratıcı, açık sarı ve portakal rengi uyarıcı olarak görülmektedir