MADDENİN AYIRT EDİCİ ÖZELLİKLERİ Bir maddeyi diğerlerinden ayırmamıza ve ayırdığımız maddeyi tanımamıza yarayan özelliklere denir. K A Y N A M A Aldığı ısı nedeniyle, sıvı maddelerin yüzeyinde yavaş yavaş buharlaşma başlar. Isınmakta olan sıvının sıcaklığı yükselirken buharlaşma devam eder. Sıvı belirli bir sıcaklığa ulaşınca yüzeye doğru kabarcıklar oluşur. Sıvının her tarafından buharlaşma başlar. Sıcaklık sabit kalır. Sıvının sıcaklığının sabit kalarak buharlaşmanın hızlı bir şekilde devam etmesine kaynama denir.

MADDENİN AYIRT EDİCİ ÖZELLİKLERİ Sıvı hâldeki saf maddeleri ısıttığımızda sıcaklık yükselir Sıcaklık, belli bir noktaya geldiğinde ısı verilmesine rağmen değişmez. Isı almaya devam eder. Sıvı kaynamaya başlar ve sıcaklığı sabit kalır. Bu sıcaklığa kaynama noktası denir. Her saf maddenin kaynama sıcaklığı farklıdır.Ortam ve koşullar değişmedikçe bir saf maddenin kaynama sıcaklığı her zaman aynıdır.

MADDENİN AYIRT EDİCİ ÖZELLİKLERİ ERİME VE DONMA İlkbahar ve yaz mevsimlerinde bazen dolu, kış mevsiminde kar yağar. Soğuk havalarda ise yeryüzündeki su birikintileri buz hâline gelir. Kar, dolu ve buz, suyun katı hâlidir. Suyun buz hâline gelerek katılaşmasına donma, buzun su hâline gelmesine erime denir.

MADDENİN AYIRT EDİCİ ÖZELLİKLERİ YOĞUNLUK Maddelerin suda yüzmelerinin ya batmalarının nedeni ağır ya da hafif olmalarından değildir. Ağır olan koca bir tomruk, su üzerinde yüzerken hafif olan küçük bir taş hemen batar. Bunun nedeni maddenin boyutlarına göre ağır ya da hafif olmasıdır. Suda yüzme – batmanın tek başına kütle ya da hacimle ilgisi yoktur. Her ikisi ile birden ilişkisi vardır. Cismin kütlesi büyük, hacmi küçük olursa batar.

MADDENİN AYIRT EDİCİ ÖZELLİKLERİ Bir cismin suda batması için daha ağır olması önemli değildir. Maddenin yoğun olması önemlidir. Suda batan madde, yüzen maddeden daha yoğundur.Her maddenin yoğunluğu, 1 ml hacmindeki kütlesi tartılarak bulunur. Her maddenin birim hacim kütlesi farklıdır.

MADDENİN AYIRT EDİCİ ÖZELLİKLERİ Yoğunluk niçin önemlidir? Tek katlı binalar yoğunluğu az olan ahşap, tuğla, kerpiç gibi malzemeler kullanılarak yapılabilir. Çok katlı binaların yapımında kullanılan malzemelerde ise dayanıklılık, fazla yük taşıma gibi özellikler aranır. Bu nedenle çok katlı binaların yapımında demir, çelik gibi yoğunluğu fazla olan malzemeler kullanılır. Uçakların kolayca uçabilmesi için uçak yapımında demir yerine alüminyum kullanılır. Çünkü yoğunluğu demirden az olan alüminyum, ayrıca demire göre daha hafif ve daha dayanıklı bir maddedir.

ISI VE SICAKLIK Yakıtların oksijenle birleşerek yanması sonucunda oluşan ısı enerjisi harekete dönüşebilir. Yediğimiz besinler enerji verir. Besinlerden sağladığımız bu enerji ısı enerjisidir. Otomobiller; yakıtın motorda yanması sonucu oluşan ısı enerjisi ile hareket eder. ISI=Isı bir enerjidir. Diğer enerjilere dönüş ebilir.birimi joule dur. SICAKLIK=sıcaklık bir enerji türü değildir. birimi celsius (selsiyus)’tur. C ile gösterilir ve termometre ile ölçülür

Maddenin ısı etkisi ile değişimi ISINMA – SOĞUMA= ISI VE SICAKLIK Maddenin ısı etkisi ile değişimi ISINMA – SOĞUMA= Isının maddeler üzerindeki en belirgin etkisi ısınma ve soğumadır. Isınan maddelerin sıcaklığı artar, soğuyan maddelerin azlır. Yazın elektrik ve telefon telleri sarkar, kışın ise gerginleşir. Bunun nedeni tellerin ısınması ve soğumasıdır. Maddeler ısıtıldıkça genleşir, hacmi büyür.bu duruma genleşme denir.

ISI VE SICAKLIK Katılar, ısıtıldıklarında az genleşir. Sıvılar, ısıtıldıklarında katılardan fazla genleşir. Gazlar, ısıtıldıklarında katılardan ve sıvılardan daha fazla genleşir. Maddeler soğutulduğunda hacmi küçülür.Maddelerin hacimce küçülmesine büzülme denir. Katılar, sıvılara göre daha az büzülür. Gazlar ise hem katılardan hem de sıvılardan daha fazla büzülür Genleşme ve büzülme birbirinin tersidir. Çok genleşen madde çok büzülür, az genleşen madde az büzülür.

Genleşme ve Büzülmenin Olumsuz Etkileri ISI VE SICAKLIK Genleşme ve Büzülmenin Olumsuz Etkileri Katı cisimler ısıtılır ve aniden soğutulursa çatlayıp kırılabilir. Metal ve metalden yapılmış cisimler, ısı aldıklarında genleşir. Böyle cisimler, genleşmek için uygun yer bulamazsa eğilip bükülür, kırılır. Genleşme oranı dikkate alınmadan çekilmiş elektrik ve telefon tellerinden kışın kopmalar,yazın sarkmalar görülür. Demir yolu rayları, ısının etkisi düşünülmeden döşenirse eğilip bükülür ve kazalara neden olur.

ISI VE SICAKLIK Genleşme ve Büzülmenin Olumlu Etkileri Sıcaklığı ölçmek için kullandığımız termometreler, sıvıların genleşmesinden yararlanılarak yapılmıştır. Kapağı sıkışmış şişe ve kavanozlar, maddelerin genleşmesinden yararlanılarak kolayca açılabilir. Genleşme oranı farklı iki metalin kullanıldığı metal çiftlerinden yararlanarak termostat yapılır. Termostat, buzdolabının istenilen sıcaklıkta kalmasını sağlar.