BÖLGESEL ISITMA

BÖLGESEL ISITMA SİSTEMİ Bir yerleşim bölgesinde, her binada ayrı ayrı kazan daireleri tesis etmek yerine, bu binaların dışında tesis edilecek bir tek kazan dairesinden ısıtılırsa, böyle bir ısıtma sistemine Bölgesel Isıtma denir

BÖLGESEL ISITMA SİSTEMİNİN BÖLÜMLERİ Isı üretimi sistemi (kazan dairesi), Isı iletimi dağıtımı sistemi (ısı şebekesi) Isı kullanımı sistemi (konut iç tesisatı) olmak üzere üç ana bölümden oluşur.

Isıtma Akışkanı Özelliğine Göre Sıcak sulu bölgesel ısıtma sistemleri; tc<110C Kızgın sulu bölgesel ısıtma sistemleri; tc>110C Buharlı bölgesel ısıtma sistemleri

Isı Şebekesinin Binalara Bağlanma Biçimine Göre Direk bağlantılı bölgesel ısıtma sistemleri; Isıtıcı akışkanı basınç, akış, sıcaklık kontrolü ile radyatör giriş koşullarına (90/70C) indirgenerek doğrudan radyatörlere verilir. Endirekt sistem; Bu sistem kazanda üretilen buhar veya kaynar su her binanın altında bulunan eşanjörden dolaşarak geri döner binayı ısıtan sıcak su eşanjörde kaybettiği ısıyı alır. (Daha çok tercih edilir)

Isıtılan Binaların Türüne Göre Blok ısıtması; Çeşitli yükseklik, konum ve özellikteki (konut, okul, kışla, hastane, vb.) bina ve blokların ısıtılması. Fabrika ısıtması; Fabrika ısı ve proses yükleri. Site ısıtması; Mahalle ve kooperatif siteleri. Kent ısıtması; Bir kentin bölümlerinin veya tümünün uzaktan ısıtılması, tC=130 °C – 1 80 C.

Isıtma Kapasitesine Göre Isıtılan bölgenin ısı yüküne göre sınıflandırma; Q (MW,), (Gcal), Daire sayısı vb. faktörlere göre sınıflandırma. (Q= 3 – 2500 MW)

Isının Sağlanma Biçimine Göre Isı santralli bölgesel ısıtma sistemleri Bileşik ısı-güç santralli bölgesel ısıtma sistemleri Karşı basınçlı buhar türbinli sistemlerde çürük buhar, yoğuşturuculu buhar türbünlü sistemlerde ara buhar, gaz türbünlü sistemlerde ise türbün atık ısısı, ısı kaynağı olarak kullanılır.

Bölgesel Isıtmanın Sisteminin Yararları Her binada ayrı ayrı gereksinim olan kalorifer kazanları, yakıt depoları ve kalorifer bacalarına gerek kalmaz. İnşaat ve tesisatın ilk tesis maliyeti azalır. Elde edilen hacimler başka amaçlar için kullanılabilir. Binalarda ayrı ayrı kazan dairesi bulunmayacağı için buna bağlı olarak yangın ve patlama tehlikeleri de ortadan kalkar. Her bina için ayrı ayrı yakıt ikmali, kül nakli sorunu ve kazan dairesi işletmeciliği, dolayısıyla uzman kaloriferci ihtiyacı ortadan kalkar. Binaların işletme giderleri azalır. Yakıt, duman, kurum ve kül pisliği ortadan kalkar.

Boru Şebekesinde Dikkat Edilecek Hususlar Korozyona karşı tedbirler Gerekli yön ve miktarda eğim sağlanması Isı izolasyonları Uzamaların karşılanması Taşıyıcı askı ve konsolların konstürüksiyonları Boruların döşeneceği kanallar

Korozyon Korozyon olayına kondens borularında yani yoğuşmuş suyu merkezi santrale geri götüren borularda rastlanır. Bu boruların içleri çalışma esnasında kısmen boş olduğundan hava ile temas korozyona yani paslanmaya, çürümeye sebep olur. Bunu önlemek için özel alaşımlı ve kalın etli borular kullanılır.

Eğim Borulara verilecek eğimin miktarı ve yönü daha ziyade buhar borularında önem taşır. Fazla eğim kanalların derin yapılmasına sebep olur. Ters meyil ise buhar borularında su darbesi doğurur, tesisata hasar verir. Buhar borularında meydana gelen suyun akış yönü buhar akış yönü ile aynı ise darbe meydana gelmez. Aksi yönde ise darbeyi önlemek için buhar borularındaki su biriktirilmeden kısa aralıklarla kondens borularına aktarılır.

Buhar borularında eğim

Isı Yalıtımı Boruların soğuk mahallerden geçmesi gerekçesi ile ekonomik yönden önem taşır. Boruların yalıtım şartları camyünü kalınlığı bayındırlık bakanlığı şartnamesinde belirtilmiştir. Yalıtım yapılacak borular önce astar boya veya sülyen boya ile boyanır. Sonra camyünü sarılarak üstü galvanizli saç veya bez ile sarılarak boyanır.

Boru Yalıtımı

Boru Uzamaları Uzaktan ısıtma sistemlerinde oldukça uzun borular döşendiği düşünülürse boru uzamaları bilhassa göz önüne alınması gereken bir unsurdur. Bilindiği gibi borular normal sıcaklıkta monte edilirler. Oysa tesisat çalışırken sıcaklık yükselir. Bu sıcaklık farkından dolayı borular uzar. Bu tedbir alınmadığı taktirde konsol ve kelepçeleri kopararak kanaldan dışarı çıkarlar. Genellikle bu uzamalar borular üzerine Kompansatör monte edilerek giderilir.

Askı ve Konsollar Harici boru şebekesinde boruların kanal içerisine döşenirken askı ve konsollarda bazı özellikler aranır. Bunlar boruların serbestçe hareketini sağlayabilecek ve meyil ayarı yapılabilecek konstürüksiyonda olmalıdır.

Askı Konsol ve Kanal Yapısı

Kanallar Boruların döşeneceği kanalların boyutlandırılmasına ekonomi ve ihtiyaç faktörleri etki eder. Kanallar içinde bazı tamiratın yapılabileceği genişlikte olmalıdır. Büyük tesislerde içinde insan gezebilen galeri şeklinde kanallar yapılmaktadır.

Primer ve Sekonder Boru Devreleri Kazan dairesi ile eşanjör arasındaki gidiş dönüş hattına primer boru devresi denir. Bina içerisine döşenen borular ise sekonder borulardır. Sekonder borular ısıtıcılara akışkan taşıma görevi yapar. Bölgesel konut ısıtmalarında ısı kontrolü de sekonder boru devrelerinde yapılır. Isıyı ölçmek için iki yol vardır.

Direk Ölçüm Buhar taşıyan devrelerde akan buhar miktarı bir sayaçtan okunabilir. Buna karşılık sıcak sulu veya kızgın sulu ısıtma devrelerinde harcanan ısı miktarının ölçümü hiç de kolay değildir. Isı miktarı, akan su debisi ile giden – dönen su sıcaklık farkının çarpımı ile hesaplanmalıdır. Bu işlemi yapabilen elektronik veya mekanik cihazlar mevcuttur. Bu cihazlar için yaklaşık % 6 hata kabul edilen değerdir.

Endirekt ölçüm Bu ölçüm yönteminde bir ısı ölçer kullanılır. Isı ölçer tetralin denilen bir sıvı ile doldurulmuş olarak radyatör dilimlerinin arasına yerleştirilir. Kab’dan buharlaşan sıvı miktarı harcanan sıvı enerjisinin hesabına kıstastır. Her radyatör gurubuna bir ısı ölçer konur. Bir konutta bütün guruplar üzerinde okunan ölçüm toplamı konutun harcadığı ısı miktarına denktir. Isı ölçerde hata payı % 10 – 15 kadardır.

Isı Merkezinde Yıllık Yakacak Miktarı  

Aylara Göre Alınabilecek Yakıt Yüzdeleri Ocak - % 8 Şubat - % 16,5 Mart - % 14,5 Nisan - % 7,5 Mayıs - % 4 Ekim - % 8 Kasım - % 14 Aralık - % 17 İnşaatı yeni bitmiş yapıların ilk kış yakıt tüketimi % 15 – 20 daha fazladır.

Isıtma Sistemi Elemanlarının Ekonomik Ömürleri Dolaşım pompaları : 10-12 yıl Bürülör : 10-12 yıl Çelik kazanlar : 20 yıl Döküm kazanlar : 25 yıl Döküm radyatörler : 35-40 yıl Toprağa gömülü tank : 15-20 yıl Bodrumdaki tank : 30 yıl Otomatik kontroller : 10-12 yıl Çelik radyatörler : 20-25 yıl

Isıtma Sistemi Yatırım Giderleri Isı merkezi : % 20 Boru ve armatürler: % 35 Isıtıcı elemanlar : % 45

Isıtma Sistemi İşletme Giderleri Yakıt ve elektrik enerjisi İşletme ve bakım Faiz ve idari

İşletme Giderlerini Etkileyen Faktörler İşletme kesinti süresi Kazan ve sistem verimi İşletme personelinin tecrübesi Yapının ısı depolama yeteneği Yalıtım ve pencere sızdırmazlık durumu Yakıtın ısıl değeri Konfor şartları Otomatik kontrol düzeninin işlerliği

EŞANJÖRLER

Isı Eşanjörünün Hesabı

Örn: 150/110 °C Kaynar Su ve 90 / 70 °C Sıcak Su Üretimi İçin Eşanjör Hesabı Q= 2.106 Kcal /saat F = ısıtma yüzeyi (m2) Qh = ısı ihtiyacı (Kcal/h) =Primer ve seconder devre logaritmik ortalaması (°C) k = Isı iletim katsayısı k=1000 kcal/m2h°C