Better Training for Safer Food Food safety Better Training for Safer Food Initiative Training on Control of zoonoses Biosecurity measures for the control of Salmonella Doris MUELLER-DOBLIES Food safety

Biyogüvenlik nedir? 1 Food safety Food safety

Biyogüvenlik farklı kişilere farklı şeyler ifade eder ve farklı ülkelerde farklı bağlamlarda kullanılır. «'Biyogüvenlik', hastalığa neden olan ajanların çiftlik hayvanlarının bulunduğu (ya da son zamanlarda bulunduğu) herhangi bir yere girmesinin ya da çıkmasının engellenmesidir. Hastalığa neden olan ajanların bir mülkiyete girmesini ya da buradan çıkmasını ya da yayılmasını engellemeye yönelik bir dizi önlem ve protokol içerir.» (Defra (2003) Biosecurity Guidance to Prevent the Spread of Animal Diseases) 2 Food safety Food safety

3 Food safety Food safety

Çiftliklerde genel biyogüvenlik önlemleri Personel/Ziyaretçiler: Kişilerin, araçların, ekipmanın girişi (taşeronlar) Kıyafet değişimi/ farklı alanlar/binalar için özel kıyafetler Ayakkabı hijyeni (ayakkabı değiştirme, çizme yıkama yerleri) El yıkama ekipmanı, tesis dışında/içinde duşlar Binaların temizliği ve dezenfeksiyonu Binaların bakımı Kemirgenlerin ve yabani hayvanların kontrolü Yem ve içme suyu kalitesinin kontrolü 4 Food safety

Kanatlı çiftliklerinde biyogüvenlik 5 Food safety Food safety

Patojenler kümese nasıl girer? Kuşlar (damızlık sürü enfeksiyonu, kuluçkahane kontaminasyonu, yetiştirme aşaması, nakliye) Kontamine Kümes (önceki enfekte sürüden sonra zayıf dezenfeksiyon veya zararlı kontrol) Kontamine yem İnsan ve alet-ekipman hareketleri (özellikle çeşitli yaşlardan çeşitli türlerin bulunduğu çiftliklerde) Birincil ve ikincil yaban hayat vektörleri (örn. Yabani kuşlar, porsuklar, av kuşları) Enfekte insanlar (klinik belirtilerle ya da bunlar olmadan bulaşma) Evcil ve ve yabani hayvanlar Kontamine içme suyu Kontamine altlık (örn. Zararlılar 6 Hayvan çiftliklerinden gelen saman, domuzla temas) Food safety

Domuz çiftliklerinde biyogüvenlik 7 Food safety

Are pigs an important source of Salmonellla for humans? 8 Food safety

Hald et al. 2012 Salmonella source attribution model based on a microbial-subtyping approach The model employs 2010 EU statutory monitoring data on Salmonella in animal populations (EU baseline survey data for pigs), data on reported cases of human salmonellosis and food availability data. Estimated that around 2.6 %, 10.6 %, 17.0 % and 56.8 % of the human salmonellosis cases are attributable to turkeys, broilers, laying hens (eggs) and pigs, respectively 9 Food safety

Biosecurity and outdoor pig production Surface water Standing water? Run off water from another field/farm? Flooding from a river/stream? Wild birds? 10 Food safety

11 (2015) Food safety

Andres and Davies 2015 Based on a comprehensive literature review, they group biosecurity measures into three categories: Measures related to the farm location Measures related to the replacement of animals Measures related to husbandry 12 Food safety

Çiftliğin yeri Yakın çevrede domuz çiftliklerinin tipi, sayısı ve yoğunluğu Kapalı alanda ve açık alanda domuz üretimi Toprak drenajı Hava ile bulaşan enfeksiyon Yaban hayat/zararlılar (örn. fareler, porsuklar) Çiftlikler arasındaki doğrudan bağlantılar (hayvanların hareketi) Doğrudan olmayan bağlantılar (nakliyeciler, mezbahalar, atıkların toplanması)  Yüzey suyu; yeraltı suyu, nehirler, akarsular Food safety

Çiftliğin yeri (2) Çiftliklerin türü (karma veya tek türlü) Çiftliğin büyüklüğü (hayvan sayısı) Üretim tipi (Aynı tesiste farklı yaşlardaki domuzlar, hayvan hareketleri, kompleks akışlar, stresli bir dönem olarak sütten kesme vs.) Çiftliğe erişim ve mezbahalara, rendering tesislerine vs. yakınlık. Food safety

Hayvanların yer değiştirmesi Domuzların hareketleri, Salmonella’nın ortama taşınması açısından en büyük risklerden biri olarak kabul edilir Kapalı çiftlikler tanım gereği daha az riskli olup genel olarak egzotik patojenlere daha az maruz kalır Hayvanların kaynağı (domuzların sağlık statüsü hayvan yetiştiriciliği piramidinde üstlerde yer alır) Karantina/izolasyon/izleme Food safety

Hayvancılık Hayvanların hareketi ve birbirleriyle karıştırılması Zararlı kontrolü Temizlik ve dezenfeksiyon Atık yönetimi Food safety

Yemin önemi Yem temelli müdahalelerin, domuzlarda Salmonella görülmesini azaltma çabalarında önemli bir yere sahip olduğuna inanılır Yem şekli, formülasyonu, yem partikül boyutu Öğütülmüş ve ıslak yem bağırsak yolunda daha asitli koşullara yol açarak ortamın Salmonella için daha elverişsiz olmasını sağlar Birçok ıslak yem türü düşük pH’a sahip olup, depolama ve beslenme sırasında kontaminasyona daha dirençli bir ortam oluşturmaktadır Lactobacilli gibi başka bakterilerin düşük pH’ta çoğalması Yüksek buğday içeriği yerine diğer içerik maddelerinin özellikle de arpanın kullanılması pozitif bir etkiye sahiptir Organik asitlerin suya veya yeme eklenmesi 17 Food safety

Hayvanların bulunduğu tesislerin etkin temizliği ve dezenfeksiyonu 18 Food safety

Hayvanların bulunduğu tesislerin etkin temizliği ve dezenfeksiyonu Farklı patojenlerin çiftlikte farklı hayatta kalma dönemleri/özellikleri vardır Salmonella, kuru koşullarda (toz/yem kalıntıları) aylarca ve nemli/ıslak koşullarda aylarca yaşayabilir Canlı Salmonella donma koşullarında da izole edilebilir Salmonella ortamda/kümeste (koşullara bağlı olarak) o kadar çoğalmasa da, canlı kalır ve yeni gelen kuşları enfekte edebilir. 19 Food safety

Devam… Zarflı virüslerin etkisiz hale getirilmesi zarflı olmayan virüslerden daha kolaydır Spor oluşturan Bakterilerin öldürülmesi çok zordur (örn. Clostridium, Bacillus) Parazitlerin bazı aşamalarda öldürülmesi de çok zordur Farklı patojenler farklı konsantrasyon düzeylerine sahip farklı dezenfektanlara karşı duyarlıdır 20 Food safety

Dezenfeksiyon Yalnızca temizlik işlemi düzgün yapılmışsa başarılı olabilir Ancak; aldehitler bir dereceye kadar zayıf temizliğin üstesinden gelebilir Kiri dezenfekte edemezsiniz !!!!!!!! Tüm dezenfektanlar bir dereceye kadar organik maddelerle etkisiz hale gelir Bazı dezenfektanlar daha kolay etkisiz hale gelir – (bunlar ya çizme yıkama yerlerinde kullanılmamalıdır ya da daha yüksek konsantrasyonda kullanılmalıdır) Binanın yakın çevresinde, özellikle de girişte bir bekleme odası bulunduğundan emin olun 21 Food safety

Hatırlanması gereken önemli noktalar Doğru ürün doğru konsantrasyonda kullanılmalıdır Dezenfeksiyon sırasında yanlış gidebilecek bir sürü şey vardır Dezenfeksiyon zayıf temizlik standartlarını dengelemez. 22 Food safety

Dezenfeksyion - Salmonella Salmonella‘dan kurtulmak birçok virüse göre daha zordur Farklı serotiplerin kümeste hayatta kalma kabiliyeti açısından büyük bir fark vardır S. Infantis veya S. Paratyphi B Java gibi serotipleri imha etmek, S. Typhimurium ile karşılaştırıldığında çok daha zordur Biyoform oluşturma kabiliyeti, neden bazı serotiplerin diğerlerinden daha «yapışkan» olduğunu açıklayan nedenlerden biridir “Yapışkan serotipler” için diğer örnekler ise kuluçkahanelerdeki S. Senftenberg veya yem fabrikalarındaki S. Montevideo serotipleridir. 23 Food safety

Dezenfeksiyon sırasında yapılan yaygın hatalar Yanlış ürün / Son kullanma tarihi geçmiş ürün Yanlış konsantrasyon (çok düşük) Uygulama oranı (ne kadar sıvı kullanılıyor?) Temas süresi (genellikle ahşap yüzeylerde sorun değildir, ancak metal yüzeylerde ve ayakkabı yıkama yerlerinde sorun olabilir) Su sertliği ve kalitesi Sıcaklık Yetersiz ekipman (örn. Ürünün doğru bir şekilde seyreltilmemesi) Kuru ya da ıslak yüzeylere uygulama etkinliği azaltacaktır 24 Food safety

Dezenfektanlara yönelik gereksinimler İdeal olarak, bir dezenfektan, geniş spektrumlu, tahriş edici olmayan, zehirli olmayan, aşındırıcı olmayan ve pahalı olmayan niteliklerde olmalıdır Hiçbir madde bu gereksinimlerin tümünü karşılayamaz Genellikle maddelerden oluşan bir kombinasyon içeren ürünler kullanılır Hangi ürünün kullanılacağı amaca bağlıdır– Yüzey dezenfeksiyonu için mi yoksa ayak yıkama yeri için mi lazım? Çoğu klorookresollü ürün yumurtaların muamele gördüğü yerlerde kullanılmaz 25 Food safety

Dezenfektan grupları (1) Peroksijen-perasetik asit bazlı ürünler oksitleyici; organik madde mevcut olduğunda kolayca etkisiz hale gelir Genellikle, ayakkabı yıkama yerleri için kullanılır, ancak yüksek konsantrasyon kullanılmadıkça ve sıkça değiştirilmedikçe tavsiye edilmez Glutaraldehit+Formaldehit+ Kuaterner amonyum bileşikleri (QAC) Güçlü dezenfektanlar; yüzeyler için tavsiye edilir 26 Food safety

Dezenfektan grupları (2) Glutaraldehit +QAC Yüzeyler için tavsiye edilir İyot-bazlı Sert yüzeyler için tavsiye edilmez Genellikle çizme yıkama yerleri için tavsiye edilir, ama çok iyi değildir QAC (genellikle tek başlarına kullanıldığında Defra onaylı değildir) 27 Food safety

Dezenfektan grupları (3) Klorookresol bazlı Organik madde mevcut olduğunda oldukça iyi etki eder Çizme yıkama yerleri için iyidir Peroksimonosülfat oksitleyici; aşındırıcı ve gözler ve deri için tahriş edici; pahalı; popüler Genellikle çizme yıkama yerlerinde kullanılır, ancak performansı çok iyi değildir 28 Food safety

Dezenfektan grupları (4) Klor-bazlı Düzenli temizlik için iyidir, örn. yumurta muamele alanı, ve su hatları için Boru uçlarını kapatan gevşemiş biyofilm partiküllerine dikkat edin % 10 formaldehit Genellikle konunun uzmanı bir üçüncü kişi tarafından yapılır 29 Sorunlu binalar için Food safety

Ayakkabı yıkama yerleri için birkaç söz… Ayakkabı yıkama yerleri, en gelişmiş teknikle hazırlanıp kullanılırsa biyogüvenliği arttırmak için iyi bir ek araç olabilir Ancak…. Kap büyüklüğü? Sıvı miktarı? Üstü Kapalı? Ürün? 30 Food safety

Çizme yıkama yerleri – Gerçek….. Çizmeler bir Çizme yıkama yerine girmeden önce organik maddeden arınmış olmalıdır çizmelerin kenarlarında kalmış olan organik madde ayakkabı yıkama yerini kontamine edecek ve dezenfektanı etkisiz hale getirecektir çizme yıkama yerlerinin çoğunluğu, Yanlış ürün kullanarak Çok düşük kontsantrasyonda yapılır Yeterli sıklıkta yenilenmez Üstü açık bırakılır (yağmur suyundan dolayı seyrelme ve kontaminasyon riski) çizme ve çzme yıkama yeri arasındaki temas süresi çok kısadır 31 Food safety

Çizme yıkama yerleri hakkında sonuçlar Çizme değiştirme yerine geçmemelidir Yanlış bir güvenlik duygusu verirler Sıkça etkisiz kalırlar ve/veya yanlış kullanılırlar Doğru konsantrasyonda kullanıldığında ve düzenli olarak değiştirildiğinde ucuz değildir Ancak, biyogüvenliği arttırmak için yararlı bir ek araç olabilirler 32 Food safety

Summary on disinfection Thorough assessment of cleaning and disinfection standard can only be made when visiting an empty house and taking swab samples A powerful torch and step ladder/tower may be needed to inspect problem areas Visual assessment of cleanliness is important Put emphasis on high cleaning standard Which disinfectant product(s) – which concentration? Work-flow on the farm? (all-in-all-out? Mucking out one house while disinfecting another one etc.) 33 Food safety

Zararlı kontrolü 34 Food safety

Hangi zararlılara bakılmalı Ortakçı kemirgenler Lağım sıçanı Çatı sıçanı Ev faresi Bunların hepsi patojenleri çoğaltıp yayabilir Omurgasızlar Kırmızı kanatlı akarı (ayrıca, hayvan refahı açısından da önemli– kan kaybı, anemi ve S. Gallinarum/Pullorum yayıcı olarak) Altlık böceği– Salmonella yayıcı olarak önemli 35 Food safety

Kemirgen kontrolü Kemirgenler, bir çiftlikte Salmonella’nın çoğalması ve enfekte bir sürüden diğerine enfeksiyon taşınması için en etkin yoldur 36 Food safety Food safety

Effective rodent control Evaluate the problem – identify the species Choose an appropriate control strategy – lethal/non-lethal Choose an appropriate active ingredient Choose an appropriate formulation Choose an appropriate delivery strategy Implement, document, monitor and review (35 day ‘rule’ for rodenticide treatments) Stay ‘wildlife aware’ Stay the right side of the law 37 Food safety

Control options for commensal rodents Method Rats House mice Grey squirrel Anticoagulant rodenticides  () Non-anticoagulant rodenticides  Traps Fumigants Proofing Habitat management 38 Food safety

Red mites Elimination of red mites from a poultry house can prove (almost) impossible As bloodsucking parasites, they transmit fowl typhoid very effectively Poultry houses have to be heated up to a high temperature to eliminate red mites Anti-mite spray will reduce the burden, but won’t eliminate mites completely 39 Food safety

Conclusion Biosecurity on farms is paramount to reduce/minimise the risk of introducing diseases/pathogens General aspects are more or less the same on all farms On poultry farms, C&D and rodent control are the areas which are most likely to need improvement On pig farms, management of pigs, pig movements and feed are often areas where advice is sought 40 Food safety

Thank you for your attention Food safety Thank you for your attention Project Management Unit 17, Avenue André Marie Ampère 64140 Lons - France amr_20149605@aets-consultants.com Tel : +33 (0)5 59 72 43 23 Better Training for Safer Food BTSF European Commission Consumers, Health, Agriculture and Food Executive Agency DRB A3/042 L-2920 Luxembourg Food safety