Anayasa Tanımları Geniş (maddi) anlamda: Dar (şekli) anlamda :

Bağlayıcılığı ve üstünlüğü Hukuk sistemlerinde genellikle üstündür Örnek ABD anayasasında Bu Anayasa ve bu Anayasa uyarınca yapılacak Birleşik Devletler yasaları; ve Birleşik Devletlerin yetkisi altında yapılmış ya da yapılacak, bütün antlaşmalar, ülkenin en üstün yasası olacak; ve bütün eyaletlerdeki yargıçlar, herhangi bir eyaletin anayasası ya da yasalarındaki karşıt hükümlere rağmen bu üstün yasaya uyacaklardır.

Rusya Federasyonu Madde 15 1. Rusya Federasyonu Anayasası, Rusya Federasyonu genelinde yüksek hukuki güce, doğrudan yürürlüğe sahiptir ve uygulanır. Rusya Federasyonunda uygulanan kanunlar ve diğer hukuk düzenlemeleri, Rusya Federasyonu Anayasasına aykırı olmamalıdır. 2. Devlet hakimiyet organları, yerel yönetim organları, yetkili kişiler, vatandaşlar ve onların birlikleri Rusya Federasyonu Anayasasına ve kanunlara uymakla yükümlüdürler.

. Türkiye Cumhuriyeti 1982 Anayasa’sı MADDE 11.– Anayasa hükümleri, yasama, yürütme ve yargı organlarını, idare makamlarını ve diğer kuruluş ve kişileri bağlayan temel hukuk kurallarıdır. Kanunlar Anayasaya aykırı olamaz. ………………………………. 1982 Anayasasının doğrudan uygulanabilirlik özelliği

Maddi anayasa – yöntemsel anayasa Maddi anlamda anayasadan farklıdır. MADDİ ANAYASA: sosyo ekonomik tercihleri anayasa hükmü haline getirerek iktidara alternatifler tanımaz Yöntemsel Anayasa: iktidarın değişimine ilişkin kurallar koyarak politikaları iktidara bırakır. Demokratik ülkeler

. TÜRKİYE’DE ANAYASAL GELİŞMELER

1808 SENED-İ İTTİFAK 1807 yılında İstanbul’da Kabakçı Mustafa ’nın yönetiminde Üçüncü Selim’e karşı bir ayaklanma oldu. Üçüncü Selim  tahtan indirildi ve yerine Dördüncü Mustafa geçirildi. Üçüncü Selim’i tekrar tahta oturtmak için Rusçuk âyanı  Alemdar Mustafa Paşa  İstanbul’a yürüdü. Bunun üzerine Üçüncü Selim öldürüldü. Alemdar Mustafa Paşa tahta İkinci Mahmut’u geçirdi. Kendisi de Sadrazam oldU

. Alemdar Mustafa Paşa, devletin otoritesini İstanbul’da tekrar kurdu. Ancak bu devirde, merkezî otorite taşrada tamamıyla etkisizdi. Rumeli ve Anadolu’da âyanlar[2] âdeta bağımsız idareler kurmuşlar ve merkezin otoritesini tanımamaya başlamışlardı[3]. Alemdar Mustafa Paşa, merkezî otoriteyi taşrada hâkim kılmak için Rumeli ve Anadolu âyanlarını İstanbul’a davet etti. Âyanlar İstanbul’a kendi askerleriyle birlikte geldiler ve şehir dışında konakladılar

. Sadrazam Alemdar Mustafa Paşa  başkanlığında bir tarafta âyanlar, diğer tarafta devletin ileri gelenleri arasında 29 Eylül 1808’de Kağıthane’de “meşveret-i amme”  denilen büyük bir toplantı yapıldı. Toplantıda varılan kararlar “Sened-i İttifak” adı verilen bir belgede tespit edildi

. Senet bir “giriş”, yedi “şart” ve bir “zeyl”den oluşmaktadır Sened-i İttifak’ın “giriş” bölümünde Osmanlı devlet düzeninin bozulduğu, devlet otoritesinin sarsıldığı ve bu durumun taraflarca gözlemlenmesi üzerine, devletin kuvvetlenmesi (Devlet-i Aliyenin kuvvet-i kamilesi esbâbını istihsal) maksadıyla toplantılar yapıldığı ve sonunda bu ittifakın akdolunduğu bildirilmektedi

. Hükümlerin bir kısmı merkezi idare Bir kısmı ayanlar Bir kısmı da halk lehine

Merkezi yönetimin yararına olan hükümler Padişah otoritesini herkes kabul edecektir Sadrazama itaat edilecek Mali yükümlülüklere vergilere uyulacak Yeniçeri ocağı padişaha itaat edecek Ayanlar kendi toprakları dışına el atmayacak

Ayanların lehine hükümler Sadrazamın keyfiliği önlenecek Suçsuz hanedanlara haksızlık edilmeyecek

Halkın yararına olan hükümler Yoksullar korunacak, vergiler ezici olmaycak Suç işlendiğinde soruşturulmadan ceza verilmeyecek

TANZİMAT FERMANI - 1839 Padişah tarafından tek taraflı ferman Devlet yönetimine ilişkin ilkeler, yasama yürütme ve yargıya ilişkin İktidara yönelik sınırlamalar, Yeni düzenlemeler yapılacak, keyfi uygulamalar olmayacak Yargılamalar aleni olacak, yargılanmadan ceza olmayacak Din ayrımı olmadan fermanla getirilen hükümlerden herkes yararlanacak

. Kişi dokunulmazlığı Cezaların şahsiliği olacak, Mal güvenliği olacak, müsadere yasaklanacak Ömür boyu askerlik olmayacak, 4-5 yıl olacak

ISLAHAT FERMANI - 1856 Tanzimat fermanındaki vaadleri yeniliyor Din farkı gözetmeden tam bir eşitllik

1876 Anayasası (Kanun-u Esasi) 2. Abdülhamit tarafından ferman olarak ilan edildi Rejimi dili dini belirtildi Temel hak ve hürriyetler düzenlendi İki dereceli bir meclis öngördü Yasama süreçleri düzenlendi Yargı yetkisi bağımsız mahkemeler 119 madde

1921 ANAYASASI 1921 Anayasa Taslağı, Atatürk’ün yönlendirmesiyle Bakanlar Kurulu tarafından hazırlanmıştır. Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde özel bir encümende incelendikten sonra görüşülerek kabul edilmiştir 21.1.1921 tarihli ve 85 sayılı “Teşkilat-ı Esasiye Kanunu” adını taşıyan bu Anayasa, milli egemenlik ilkesine dayalı yeni bir devlet kurmuştur. Türkiye Büyük Millet Meclisinde kanunlar gibi genel usule göre görüşülmüş olması, nitelikli çoğunluk aranmaması ve değişiklikle ilgili katılaştırma tekniği içermemesi sebepleriyle “esnek (yumuşak) anayasa” olarak nitelenen 1921 Teşkilat-ı Esasiye Kanunu, aynı zamanda sadece 24 maddeden oluşan kısa metni sebebiyle “çerçeve anayasa” olarak sınıflandırılmaktadır. Kuvvetler birliğine dayalı “Meclis hükümeti” sistemini benimsemiş olan 1921 Anayasası, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin sürekli toplantı halinde olmasını öngören Nisab-ı Müzakere Kanunu’nun 1. Maddesine atıf yapmıştır. Anayasanın orijinal metni, 3. Tertip Düstur, Cilt:1, 196. Sayfasında yayımlanmıştır

1924 ANAYASASI 1921 Anayasa temel hak ve hürriyetler yeterince yer almamıştı Sert anayasadır Anayasanın hiçbir maddesi tavsanamaz, hiçbir kanun Anayasaya aykırı olamaz Meclis hükümeti ile parlamenter sistem arasında karma bir sistem Yürütme yetkisi de mecliste toplanmıştır Başbakan ve cumhurbaşkanı var. Cumhurbaşkanını meclis seçer Başbakanı Cumhurbaşkanı tayin eder

. BU DÖNEMDE ÇOK PARTİLİ HAYATA GEÇİŞ DENEMELERİ VE GEÇİŞ ………………………………… BU DÖNEMDE ÖNEMLİ DEĞİŞİKLİKLER 1928’den 1960’a kadar değişiklikler 1928’de önemli değişiklikler 1937’de önemli değişiklik

Eski - (devletin dini islam) Y yeni

Eski – (ahkam-ı şeriyenin tenfizi)

. 1937 YILINDA ÖNEMLİ BİR DEĞİŞİKLİK

ESKİ YENİ

1961 ANAYASASI 1924 Anayasasının hükümlerinin siyasal tıkanıkları aşmada yetersiz 27 Mayıs 1960 darbesi 1961 Anayasa’sı %61.7 oy oranıyla kabul

Getirdiği yenilikler Parlamenter sistem Anayasa Mahkemesi Özerk kamu kurumları Yerel yönetim ilkeleri Yüksek hakimler kurulu Askeri ve yargısal bir vesayete yol açtı

senato

değişiklikler 1971 Muhtırası 1971-1973 ara döneminde iki defa önemli değişiklikler Yürütme güçlendirilmiş Üniversitelerin özerkliği daraltılmış Devlet güvenlik mahkemeleri ve AYİM kurulmuş Parlamento dışarıdan baskılara maruz kalmıştır.