KİŞİLİK GELİŞİMİ

KİŞİLİK bir insanı nesnel ve öznel yanlarıyla diğerlerinden ayıran duygu, düşünce, tutum ve davranış özelliklerinin tümüdür

PSİKOSEKSÜEL GELİŞİM KURAMI S. FREUD TOPOGRAFİK KİŞİLİK YAKLAŞIMI YAPISAL KİŞİLİK YAKLAŞIMI PSİKOSEKSÜEL GELİŞİM EVRELERİ

Bilinç Bilinç öncesi Bilinç dışı

Yapısal Kişilik Yaklaşımı İd ego ve süper ego Freud tarafından kişiliğin parçaları olarak tanımlanmıştır İd (alt ben): Libidonun kaynağı haz ilkesi (metroda inenlere öncelik falan veremem) Kalıtımsal ve bilinçdışı dürtü ve arzular Cinsellik ve saldırganlık Sonuç düşünülmez rüyalar

Ego (ben): (durum uygun id, haydi şimdi yap) Libidoyu sosyal ortama uygun davranışla ifade eder. gerçeklik ilkesi (biraz bekle) Akılcı ve pratiktir

Mantıklı düşünce için çalışır İdi denetleme- yol gösterme Ahlaksal tutumu yoktur (“iyi” veya “kötü” beni ilgilendirmez, ben işime bakarım)

Süperego (üst ben): Toplumun inandığı “doğru” ve “yanlış” lar. toplumsal kurallar, gelenekler, görenekler ve ahlak kuralları. İDEAL (aferin sana/utan kendinden) Büyük bir kısmı bilinç dışındadır

1- İD’den gelen dürtüleri bastırmak 2- Egoyu gerçekçi amaçlar yerine törel amaçlara yöneltmeye çalışmak 3- Kusursuz olmaya çabalamak

Psikoseksüel Gelişim Evreleri Freud’a göre “Her çocuk libido adı verilen bir enerji ile doğar”. Libido, erojen bölgelerde biyolojik olarak yoğunlaşır. Kurama göre erojen bölge her dönemde libidonun vücut üzerinde yoğunlaştığı bölgedir.

Her dönemde bir kritik gelişim söz konusudur Her dönemde bir kritik gelişim söz konusudur. Bir dönemdeki gereksinimler karşılanmadığında ya da aşırı karşılandığında o döneme bağımlılık oluşur ve sonraki gelişim dönemleri bundan etkilenir.

Oral dönem (0-2): Emme, çiğneme, ısırma ilk haz kaynaklarıdır. aşırı iyimser ve bağımlı kişilik özellikleri YA DA kötümser ve saldırgan

Zorlamak ya da cezalandırmak Baskı karşısında Anal Dönem (2-3 yaş): Tuvalet eğitimi Zorlamak ya da cezalandırmak Baskı karşısında 1- saldırgan, anal tepkici karakter (kızgınlık, eziyet, pasaklılık, dağınıklık) 2- anal tutucu karakter (duyguları dışa vurmayan, aşırı eleştirici, tertipli, biriktirmeci)

Fallik Dönem (3-6 yaş): cinsel organların farkedilişi Cinsel kinliğin temelleri Oidipus ve elektra kompleksleri Hemcins özdeşimi Saplanma belirtileri: yetişkin olunduğunda ana-babadan kopamama, eş seçememe, aşırı çekingenlik, kibirlilik, suçlanma eğilimi

Gizil Dönem (7-12): libido dağınık Karşıt cinsten ebeveyne sevecen bir bağlılık Bu dönemde cinsel dürtüler durgunlaşır örtülü gizil hale gelir.

Bireyler cinsel dürtülerini denetleyemez ve enerjilerini çevreyi tanıma, kişiler arası ilişkileri geliştirmeye yönelik kullanamazlarsa ileriki yaşamlarında obsesif karakter gösterebilirler

Genital Dönem (12 ve sonrası): Cinsel olgunlaşma söz konusudur. Bir önceki dönemde örtülü olan cinsel içerikli enerji cinsel organlar ve cinsel ilişki üzerine yoğunlaşır. İlk dört dönemin başarılı geçmesi önemlidir.

Genital dönemi başarılı şekilde geçiren kişiler tutarlı bir kişilik geliştirirler, diğer insanlarla sağlıklı ilişkiler kurabilirler. Başarısızlık, gencin toplumsal ve bireysel düzeyde sağlıklı, tutarlı bir kişilik geliştirmesini engeller.

Güven –güvensizlik (0-2) Özerklik- utanç/kuşku (2-4) Girişimcilik- suçluluk (4-6) Çalışkanlık- aşağılık (6-11) Kimlik- kimlik karmaşası (ergenlik) Yakınlık-yalıtılmışlık (Genç yetişkinik/22-40) Üretkenlik-durgunluk (Son yetişkinlik 40-55) Bütünlük-Umutsuzluk (Yaşlılık 55+)