AR-GE, TASARIM VE TEKNOKENTLERDE VERGİ UYGULAMALARI Devlet Gelir Uzmanı Cem Arslan

5746 sayılı Ar-Ge ve Tasarım Kanunu I. Türkiye’deki Ar-Ge Teşviklerinin Genel Değerlendirmesi 5746 sayılı Ar-Ge ve Tasarım Kanunu - Ar-Ge indirimi - Gelir vergisi stopaj teşviki - Damga vergisi istisnası - Gümrük vergisi istisnası - SGK işveren prim desteği Sunum Konusunu Yazınız 1/11

- Personelin gelir vergisi istisnası I. Türkiye’deki Ar-Ge Teşviklerinin Genel Değerlendirmesi 4691 sayılı Teknopark Kanunu - Personelin gelir vergisi istisnası - SGK işveren prim desteği - (Sınırlı) Damga vergisi istisnası - Gümrük vergisi istisnası - Kurumlar vergisi istisnası - (Yazılımlara yönelik) KDV istisnası Sunum Konusunu Yazınız 1/11

I. Türkiye’deki Ar-Ge Teşviklerinin Genel Değerlendirmesi Kurumlar Vergisi Kanununun 5/B maddesi ile KDV Kanununun 17/4-z maddesi - Gelir ve kurumlar vergisi istisnası - KDV istisnası Sunum Konusunu Yazınız 1/11

Sınai mülkiyet hakları istisnası (KVK 5/B,   5746 4691 Sınai mülkiyet hakları istisnası (KVK 5/B, KDV 17/4-z) Ar-Ge indirimi  Tasarım indirimi SGK işveren prim desteği Ücretlerde gelir vergisi istisnası Damga vergisi istisnası  (Sadece ücret bordroları ve gümrük işlemleriyle sınırlı olarak) Gümrük vergisi istisnası Ar-Ge’ye dayalı ürün satışlarında kurumlar vergisi istisnası Ar-Ge’ye dayalı ürünlerde KDV istisnası Yazılıma dayalı ürün satışlarında kurumlar vergisi istisnası Yazılıma dayalı ürünlerde KDV istisnası Tasarıma dayalı ürün satışlarında kurumlar vergisi istisnası Tasarıma dayalı ürünlerde KDV istisnası Sunum Konusunu Yazınız 1/11

Sunum Konusunu Yazınız 5746 (harcama) 4691 (karma) KVK 5/B KDVK 17/4-z (satış) - Ar-Ge indirimi - Gelir vergisi stopaj teşviki - Damga vergisi istisnası - Gümrük vergisi istisnası - SGK işveren prim desteği - Personelin gelir vergisi istisnası - SGK işveren prim desteği - (Sınırlı) Damga vergisi istisnası - Gümrük vergisi istisnası - Kurumlar vergisi istisnası - KDV istisnası - Gelir ve kurumlar vergisi istisnası - KDV istisnası Sunum Konusunu Yazınız 1/11

II. 5746 sayılı Kanundaki Ar-Ge ve Tasarım İndirimi Uygulaması 5746 sayılı Kanuna tasarım faaliyetleri eklenmiş ve Kanun Ar-Ge faaliyetlerinin dışında tasarımı da destekler hale getirilmiştir. Tasarım projeleri ve tasarım merkezleri yeni dönemde uygulama alanı bulacak ve tasarımcı mükellefler Ar-Ge teşviklerinden faydalanacaklardır. 5746 sayılı Kanun Yönetmeliğine göre Ar-Ge ve tasarım indirimine tabi harcamalar 6 başlıkta toplanmıştır:   1) İlk madde ve malzeme giderleri 2) Amortismanlar 3) Personel giderleri 4) Genel giderler 5) Dışarıdan sağlanan fayda ve hizmetler 6) Vergi, resim ve harçlar Sunum Konusunu Yazınız 1/11

II. 5746 sayılı Kanundaki Ar-Ge ve Tasarım İndirimi Uygulaması 1) Teknoloji merkezi işletmelerinde 2) Ar-Ge merkezlerinde 3) Kamu kurum ve kuruluşları ile kanunla kurulan veya teknoloji geliştirme projesi anlaşmaları kapsamında uluslararası kurumlardan ya da kamu kurum ve kuruluşlarından Ar-Ge projelerini desteklemek amacıyla fon veya kredi kullanan vakıflar tarafından veya uluslararası fonlarca desteklenen Ar-Ge ve yenilik projelerinde 4) Rekabet öncesi işbirliği projelerinde 5) Teknogirişim sermaye desteklerinden yararlananlarca gerçekleştirilen Ar-Ge ve yenilik harcamalarının tamamı ticari kazancın/kurum kazancının tespitinde indirim konusu yapılır. Sunum Konusunu Yazınız 1/11

Ar-Ge Faaliyetleri Nasıl Muhasebeleştirilir? Ar-Ge projesi çerçevesinde gerçekleştirilen Ar-Ge, yazılım ve tasarım faaliyetlerine yönelik harcamalar doğrudan gider yazılmazlar. Bu harcamaların aktifleştirilmesi ve ortaya çıkan gayrimaddi hakkın maliyet bedelinin amortisman yoluyla itfa edilmesi gerekir. Ar-Ge faaliyetinin başarısız olması durumunda ise, yapılan harcamalar muhasebe açısından tek seferde gider yazılır. 1 sıra no.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğine göre, işletmede yeni ürün ve teknolojiler oluşturulması, mevcutların geliştirilmesi ve benzeri amaçlarla yapılan her türlü harcamalardan aktifleştirilmesi gerekenler, “263. Araştırma ve Geliştirme Giderleri” hesabının borcuna maliyet bedeli ile kaydedilir. Ar-Ge ve yazılım harcamaları da aktifleştirileceğinden, bu kapsamda yapılan tüm harcamalar “263. Araştırma ve Geliştirme Giderleri” hesabına getirilecektir. Bunun tek istisnası “sipariş üzerine yapılan Ar-Ge projeleri”dir. Sunum Konusunu Yazınız 1/11

Sunum Konusunu Yazınız Genel Giderler Yönetmeliğe göre, SADECE “AR-GE VE TASARIM MERKEZLERİ” genel giderlerini Ar-Ge ve tasarım indirimine tabi tutacaklar; Ar-Ge ve tasarım projesi olan işletmeler ise doğrudan Ar-Ge ve tasarım projesiyle ilgili olsun ya da olmasın genel giderler için Ar-Ge indiriminden yararlanamayacaklardır. Ar-Ge ve tasarım merkezlerinin aşağıda sayılan genel giderleri indirime konu edilecektir: 1) Sadece Ar-Ge ve tasarım merkezlerinin kira, su, enerji, bakım-onarım, haberleşme, nakliye giderleri ile bu merkezlerde kullanılan makine ve teçhizata ilişkin bakım ve onarım giderleri gibi bu merkezlerde yürütülen faaliyetin devamlılığını sağlamak için yapılan giderler 2) Ar-Ge, tasarım ve yenilik faaliyetlerine ilişkin sigorta giderleri, kitap, dergi ve benzeri bilimsel yayınlara ait giderler (Büro ve kırtasiye gibi sarf malzemelerine ilişkin giderler bu kapsamda değerlendirilmez.) Sunum Konusunu Yazınız 1/11

Sunum Konusunu Yazınız Yeni Yönetmelikte ayrıca aşağıdaki açıklamaya yer verilmiştir: Ar-Ge veya tasarım merkezlerine ilişkin olarak hesaplanan kira veya amortisman, su ve enerji giderleri hariç olmak üzere çeşitli kıstaslara göre ortak genel işletme giderleri üzerinden hesaplanacak paylar bu kapsamda değerlendirilmez. 2016/Mart sonrasında, ortak genel gider niteliğinde olan ve Ar-Ge veya tasarım merkezlerine ilişkin olarak hesaplanan “kira veya amortisman, su ve enerji giderleri”nden Ar-Ge indirimine pay verilmesinin önü açılmıştır. Ortak genel giderlerden yalnızca, kira veya amortisman, su ve enerji giderleri kapsam dahilindedir. Bunlar dışındaki ortak genel giderlerden verilen payların Ar-Ge indirimine konu edilmesi ise mümkün değildir. Sunum Konusunu Yazınız 1/11

Dışarıdan Sağlanan Fayda ve Hizmetler - Normal bakım ve onarım giderleri hariç olmak üzere, - Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetleriyle ilgili olarak işletme dışında yerli veya yabancı diğer kurum ve kuruluşlardan alınan; mesleki veya teknik destek, test, laboratuvar ve analiz hizmetleri ile bu mahiyetteki diğer hizmet alımları kapsamında yapılan ödemeler Ar-Ge ve tasarım indirimine konu edilir. Bu şekilde alınan hizmetlere ilişkin harcamalar, proje kapsamında gerçekleştirilen toplam harcama tutarının %50’sini geçemez. 2016/Mart öncesinde bu oran %20 ile sınırlanmıştı. Yeni Yönetmelikle birlikte 2016/Mart ayından sonra dışarıdan alınan hizmetlere ilişkin harcamalarda sınır %50 olarak belirlenmiştir. Sunum Konusunu Yazınız 1/11

Sunum Konusunu Yazınız Hibeler - Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetlerinde bulunanların, kamu kurum ve kuruluşları, kanunla kurulan veya teknoloji geliştirme projesi anlaşmaları kapsamında uluslararası kurumlardan ya da kamu kurum ve kuruluşlarından Ar-Ge, yenilik ve tasarım projelerini desteklemek amacıyla fon veya kredi kullanan vakıflar ile uluslararası fonlardan aldıkları destekler özel bir fon hesabında tutulur. - Bu fon, Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunlarına göre gelir olarak değerlendirilmez. - Ayrıca bu fon, ilgili yılda yapılan Ar-Ge indirimi tutarının tespitinde dikkate alınmaz. - Bu fonun, elde edildiği hesap dönemini izleyen 5 yıl içinde sermayeye ilâve dışında herhangi bir şekilde başka bir hesaba nakledilmesi veya işletmeden çekilmesi halinde, zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler ziyaa uğratılmış sayılır ve cezalı işlem tesis edilir. Böylece, hibe şeklinde alınan tutarlar gelir olarak yazılmaz ve vergilendirilmez. Hibe tutarı kadar da Ar-Ge ve tasarım indiriminden yararlanılmaz. Sunum Konusunu Yazınız 1/11

Sunum Konusunu Yazınız 2016/Mart ayından itibaren geçerli olan Kanun değişikliği ile birlikte getirilen 2 yeni hibe uygulamasında da özel fon geçerli olacaktır; a) Temel bilimler alanlarında en az lisans derecesine sahip Ar-Ge personeli istihdam eden Ar-Ge merkezlerine, bu personelin her birine ödedikleri aylık ücretin o yıl için uygulanan asgari ücretin aylık brüt tutarı kadarlık kısmı, kamu personeli hariç olmak üzere iki yıl süreyle, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı bütçesine konulacak ödenekten karşılanır. Bakanlık tarafından ödenen destek tutarı da özel fon uygulamasına tabidir. b) Her bir rekabet öncesi işbirliği proje bütçesinin en fazla yüzde ellisine kadarlık kısmı, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı bütçesine konulan ödenekle sınırlı olmak üzere geri ödemesiz olarak desteklenebilir. Bakanlık tarafından ödenecek destek tutarı, işbirliğini oluşturan işletmeler açısından projeye katkıları oranında özel fon uygulamasına tabi tutulur. Sunum Konusunu Yazınız 1/11

Ar-Ge ve Tasarım Merkezlerinde İlave Ar-Ge İndirimi 2016/Ağustos öncesinde Ar-Ge merkezi bulunan şirketlerden 500 ve üzerinde tam zaman eşdeğer Ar-Ge personeli istihdam eden Ar-Ge merkezlerinde, o yıl yapılan Ar-Ge ve yenilik harcamasının bir önceki yıla göre artışının yarısı kurum kazancı veya ticari kazancın tespitinde ayrıca indirim konusu yapılmaktaydı. 10.08.2016 tarihinden geçerli BKK ile birlikte, aşağıdaki göstergelerden herhangi birinde bir önceki yıla göre en az %20 artış sağlayan Ar-Ge veya tasarım merkezlerinde, o yıl yapılan Ar-Ge, yenilik ve tasarım harcamalarının bir önceki yıla göre artış tutarının %50’si ekstra olarak Ar-Ge ve tasarım indirimine konu edilecektir. - Ar-Ge veya tasarım harcamasının toplam ciro içindeki payı - Tescil edilen ulusal veya uluslararası patent sayısı - Uluslararası destekli proje sayısı - Lisansüstü dereceli araştırmacı sayısının toplam Ar-Ge personeli sayısına oranı - Toplam araştırmacı sayısının toplam Ar-Ge personeli sayısına oranı - Ar-Ge sonucu ortaya çıkan yeni ürünlerden elde edilen cironun toplam ciroya oranı Sunum Konusunu Yazınız 1/11

Sipariş Üzerine Yapılan Ar-Ge Projeleri Şirketlerin bir kısmı, teknik kapasiteleri itibariyle başka firmalar adına Ar-Ge çalışmaları yürütürler ve ortaya çıkan gayrimaddi hakkın sahibi, adına çalışma yapılan firma olur. Başka bir deyişle, “sipariş üzerine yapılan Ar-Ge projeleri” istihkaka tabi bir iş niteliğindedir. 2016/Mart ayında yapılan değişiklikle, Ar-Ge merkezinin tanımına, “Ar-Ge ve yenilik projelerini veya sözleşme çerçevesinde siparişe dayalı olarak yürütülen Ar- Ge ve yenilik faaliyetlerini gerçekleştirmek üzere kurulan” ibaresi eklenmiştir. Bu ibare eklemesinin devamında ise, Ar-Ge merkezlerindeki sipariş usulüne göre yapılan projelerdeki Ar-Ge indirimi sistemi değiştirilmiş ve sipariş veren işletmelere de Ar-Ge indiriminden yararlanma hakkı tanınmıştır. 2016 yılında yapılan değişiklik sadece, Ar-Ge indirimi hakkının, siparişi veren işletmeler ile siparişi gerçekleştiren Ar-Ge merkezleri arasında paylaştırılmasından ibarettir. Bu sistemden, tasarım merkezlerinin sözleşme çerçevesinde siparişe dayalı olarak yürüttükleri tasarım faaliyetleri de aynen yararlanacaklardır. Sunum Konusunu Yazınız 1/11

Sunum Konusunu Yazınız Örneğin; (X) Limited Şirketinin Ar-Ge merkezi bulunmakta ve şirket sipariş usulüyle Ar-Ge projeleri gerçekleştirmektedir. (Y) A.Ş. ise tekstil üretimi yaptığı işletmesinde kullanacağı yeni bir yazılım tasarlanması için (X) Limited Şirketi ile Eylül/2016’da anlaşmıştır. (X) Limited Şirketi, 2.000.000 TL bütçeli bu projesini TÜBİTAK’a onaylatmıştır. a) Kanun kapsamında Ar-Ge merkezlerinin sözleşme çerçevesinde siparişe dayalı olarak yürüttükleri Ar-Ge ve yenilik faaliyetleri ile tasarım merkezlerinin sözleşme çerçevesinde siparişe dayalı olarak yürüttükleri tasarım faaliyetleri 5746 sayılı Kanunda belirtilen indirim, istisna, destek ve teşvik unsurlarından yararlanırlar. b) 2016 yılında yapılan harcamaların 500.000 TL’sinin Ar-Ge indirimine tabi harcama olduğunu tespit eden (X) Limited Şirketi, bu tutarın yarısı olan 250.000 TL’yi kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde indirim konusu yapacak; geriye kalan 250.000 TL ise, beyanname verme döneminden önce (Y) A.Ş.’ye bildirilecektir. (Y) A.Ş. ise kendisine bildirilen tutarı beyannamesi üzerinde indirecektir. Sunum Konusunu Yazınız 1/11

III. 5746 sayılı Kanundaki Gelir Vergisi Stopaj Teşviki Uygulaması - Kamu personeli hariç olmak üzere, - Teknoloji merkezi işletmelerinde, Ar-Ge merkezlerinde, kamu kurum ve kuruluşları ile kanunla kurulan veya teknoloji geliştirme projesi anlaşmaları kapsamında uluslararası kurumlardan ya da kamu kurum ve kuruluşlarından Ar-Ge projelerini desteklemek amacıyla fon veya kredi kullanan vakıflar tarafından veya uluslararası fonlarca desteklenen ya da TÜBİTAK tarafından yürütülen Ar-Ge ve yenilik projelerinde, teknogirişim sermaye desteklerinden yararlanan işletmelerde ve rekabet öncesi işbirliği projelerinde çalışan Ar-Ge ve destek personeli ile bu Kanun kapsamında yukarıda sayılan kurum ve kuruluşlar tarafından desteklenen tasarım projelerinde ve tasarım merkezlerinde çalışan tasarım ve destek personelinin - Bu çalışmaları karşılığında elde ettikleri ücretleri istisna kapsamındadır. Sunum Konusunu Yazınız 1/11

Sunum Konusunu Yazınız Gelir Vergisi Kanununa eklenen geçici 75. maddeye göre - 5746 sayılı Kanunda belirtilen Ar-Ge, tasarım ve destek personelinin, bu çalışmaları karşılığında elde ettikleri ücretleri üzerinden asgari geçim indirimi uygulandıktan sonra hesaplanan gelir vergisinin; - Doktoralı olanlar ile temel bilimler alanlarından birinde en az yüksek lisans derecesine sahip olanlar için %95’i, yüksek lisanslı olanlar ile temel bilimler alanlarından birinde lisans derecesine sahip olanlar için %90’ı ve diğerleri için %80’i - verilecek muhtasar beyanname üzerinden tahakkuk eden vergiden indirilmek suretiyle terkin edilir. Bu madde ile birlikte, gelir vergisi istisnası sistemi, 31/12/2023 tarihine kadar gelir vergisi stopaj teşviki şeklinde uygulanacaktır. Sunum Konusunu Yazınız 1/11

Sunum Konusunu Yazınız - Gelir vergisi stopajı teşvikinin hesaplanmasında, bu kapsamdaki personelin fiilen Ar-Ge, yenilik veya tasarım faaliyetlerine ayırdıkları zamanın toplam çalışma zamanına oranı dikkate alınır. Tam zamanlı olarak çalışanların hak kazanılmış hafta tatili ve yıllık ücretli izin süreleri ile 2429 sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanunda belirtilen tatil günlerine isabet eden ücretler de bu teşvik kapsamında değerlendirilir. Haftalık kırk beş saatin üzerindeki ve ek çalışma sürelerine ilişkin ücretler bu teşvikten faydalanamaz. - Ar-Ge ve yenilik veya tasarım faaliyetlerinde kısmi zamanlı olarak çalışan personelin hak kazanılmış hafta tatili ve yıllık ücretli izin süreleri ile 2429 sayılı Kanunda belirtilen tatil günlerine isabet eden ücretleri gelir vergisi stopajı teşvikinin uygulamasında dikkate alınmaz. Sunum Konusunu Yazınız 1/11

Sunum Konusunu Yazınız 11/8/2016 tarihli ve 2016/9091 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı uyarınca, Ar-Ge veya tasarım merkezlerinde en az bir yıl süre ile çalışan Ar-Ge veya tasarım personelinin yüksek lisans yapanlar için bir buçuk yılı, doktora yapanlar için iki yılı geçmemek üzere merkez dışında geçirdiği sürelere (üniversiteden onaylı aylık ders saati kadar) ilişkin ücretlerin yüzde yüzü, Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesine İlişkin Uygulama ve Denetim Yönetmeliğin 10 uncu maddesinde belirtilen esaslar dahilinde gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında değerlendirilir. Bakanlar Kurulu Kararı ile tespit edilen faaliyetlerle sınırlı olmak üzere, Ar-Ge veya tasarım merkezi dışında geçirilecek sürelerin projelerle doğrudan ilgili olduğu ile Ar-Ge ve tasarım merkezi dışında yürütülmesinin zorunlu olduğunun tevsiki ve sorumluluğu, Ar-Ge veya tasarım merkezi yönetimine aittir. Sunum Konusunu Yazınız 1/11

IV. Gümrük Vergisi İstisnası 5746 sayılı Kanun kapsamında yürütülen Ar-Ge, yenilik ve tasarım projeleri ile ilgili; - Araştırmalarda kullanılmak üzere ithal edilen eşya gümrük vergisi ve her türlü fondan; - Bu kapsamda düzenlenen kâğıtlar ve yapılan işlemler damga vergisi ve harçtan istisnadır. Sunum Konusunu Yazınız 1/11

V. Damga Vergisi İstisnası 5746 sayılı Kanun kapsamındaki her türlü Ar-Ge ve yenilik faaliyetleriyle ilgili olarak düzenlenen kâğıtlar damga vergisinden müstesnadır. Gelir İdaresi Başkanlığınca çıkarılan 5 seri no.lu 5746 sayılı Kanun Tebliğinde, damga vergisi istisnasına yönelik açıklamalar yapılmıştır. 2016/Mart ayında yürürlüğe giren Yönetmelikte, Ar-Ge faaliyetlerine ilişkin belgelerdeki damga vergisi istisnası için aranan “onay” mekanizması yönünden değişikliğe gidilmiş ve istisna uygulamasının pratik hale gelmesi sağlanmıştır. Sunum Konusunu Yazınız 1/11

VI. Teknogirişim Sermaye Desteğinde İndirim Teşviki 5746 sayılı Kanun kapsamında teknogirişim sermayesi desteğinden faydalananlara, bu desteğe konu projelerinin finansmanında kullanılmak üzere gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri tarafından sağlanan sermaye desteklerinin Beyan edilen gelirin veya kurum kazancının yüzde onunu ve öz sermayenin yüzde yirmisini aşmayan kısmı, GVK’nın 89. maddesi uyarınca beyan edilen gelirin ve KVK’nın 10. maddesine göre kurum kazancının tespitinde indirim konusu yapılacaktır. İndirim konusu yapılacak tutar yıllık olarak 500.000 Türk Lirasını aşamaz. İndirim uygulamasından geçici vergi dönemleri itibarıyla da yararlanılabilir. Sunum Konusunu Yazınız 1/11

Sunum Konusunu Yazınız - Gelir veya kurumlar vergisi mükellefleri tarafından sağlanan sermaye desteğinin, merkezî yönetim kapsamındaki kamu idaresi tarafından kabul edilmiş iş planına uygun biçimde ve destek başvurusundan sonra ihdas edilmiş ve girişimcinin münferiden veya müştereken temsil ve ilzama yetkili olduğu işletmeye sermaye desteğini sağlayan mükelleflerce kuruluşunda veya sonrasında ortak olmak ve sermaye koymak suretiyle sağlanması zorunludur. - İndirim olarak dikkate alınabilecek tutar, gerçek kişiler açısından sermaye desteğinin sağlandığı takvim yılında elde edilen beyana tabi kazanç ve iratların toplam tutarından geçmiş yıl zararları ve tüm indirim ve istisnalar düşüldükten sonra kalan tutarın yüzde onu ile sınırlıdır. Kurumlar vergisi mükellefleri açısından ise sermaye desteğinin sağlandığı hesap dönemi başındaki öz sermayenin yüzde yirmisini aşmamak koşuluyla kurum kazancının en fazla yüzde onu ile sınırlı olup indirim tutarının tespitinde kurum kazancı olarak ticari bilanço kârı veya zararına kanunen kabul edilmeyen giderler eklenmek ve geçmiş yıl zararları ile varsa tüm indirim ve istisnalar düşülmek suretiyle bulunan tutar [Ticari bilanço kârı (zararı) + kanunen kabul edilmeyen giderler - geçmiş yıl zararları - tüm indirim ve istisnalar] dikkate alınacaktır. Sunum Konusunu Yazınız 1/11

Sunum Konusunu Yazınız Örneğin; Bayan (B), teknogirişim sermayesi desteğinden faydalanmak için onay almış ve sermaye şirketi kurmak amacıyla işlemlere başlamıştır. Bayan (B)’nin teknogirişim sermaye desteğine konu projesine destek olmak isteyen (D) A.Ş. ise, yeni kurulacak şirkete ortak olmak için girişimde bulunmuş ve kurulan yeni şirkete 2016 yılında 100.000 TL sermaye koyarak %50 oranında ortak olmuştur. (D) A.Ş.’nin 2016 yılı beyanname bilgileri aşağıdaki gibidir: - 2016 yılı dönem başı öz sermayesi ………………………….....: 1.000.000 TL - 2016 yılı ticari bilanço karı ………………………………..…....: 700.000 TL - Kanunen kabul edilmeyen giderler ………………………….......: 150.000 TL - İştirak kazancı istisnası ……………………………………..…...: 170.000 TL - Kurumlar vergisi matrahının tespitinde dikkate alınacak bağış ....: 180.000 TL Sunum Konusunu Yazınız 1/11

Sunum Konusunu Yazınız Şirketin sağladığı sermaye desteği, [Ticari bilanço kârı (zararı) + kanunen kabul edilmeyen giderler - geçmiş yıl zararları - tüm indirim ve istisnalar] dikkate alınmak suretiyle hesaplanan kurum kazancının yüzde onunu geçemeyecektir. - Ticari bilanço karı…………………………………………………: 700.000 TL - KKEG (+) …………………………….…………………………...: 150.000 TL - İştirak kazancı istisnası (-) …………………………… ………….: 170.000 TL - Kurumlar vergisi matrahının tespitinde dikkate alınacak bağış (-).: 180.000 TL - Kurum kazancı [(700.000 + 150.000) – (170.000 + 180.000)] …..: 500.000 TL - Kurum kazancının %10’u (500.000 x %10)………………………: 50.000 TL Bu durumda, sermaye desteği olarak sağlanan 100.000 TL, özsermayenin %20’sini aşmamaktadır. Ancak, (D) A.Ş.’nin indirim tutarının tespitinde dikkate alınacak kazancının yüzde onu 50.000 TL olduğundan, sağlanan sermaye desteğinin sadece 50.000 TL’lik kısmı beyanname üzerinden indirim konusu yapılabilecek, kalan 50.000 TL ise indirim olarak dikkate alınamayacaktır. Sunum Konusunu Yazınız 1/11

VII. Tasarım Faaliyetleri - Teknoloji merkezi işletmeleri, Ar-Ge merkezleri, tasarım merkezleri, kamu kurumları, uluslararası fonlar ve şartları taşıyan vakıflardan destek veya onay olan tasarım projesine sahip işletmeler ile rekabet öncesi işbirliği projesi sahipleri, 5746 sayılı Kanun ve bu Kanuna ilişkin Yönetmelikteki başvuru şartlarını yerine getirmeleri kaydıyla tasarım indiriminden faydalanırlar. - Tasarım projesi: Amacı, kapsamı, genel ve teknik tanımı, süresi, bütçesi, özel şartları, diğer kurum, kuruluş, gerçek ve tüzel kişilerce sağlanacak aynî veya nakdî destek tutarları, sonuçta doğacak fikri mülkiyet haklarının paylaşım esasları tespit edilmiş ve tasarım faaliyetlerinin her safhasını belirleyecek mahiyette ve bilimsel esaslar çerçevesinde tasarımcı tarafından yürütülen projeyi ifade eder. - Tasarım faaliyetleri; Sanayi alanında ve Bakanlar Kurulunun uygun göreceği diğer alanlarda, Katma değer ve rekabet avantajı yaratma potansiyelini haiz, Ürün veya ürünlerin işlevselliğini artırma, geliştirme, iyileştirme ve farklılaştırmaya yönelik yenilikçi faaliyetlerin tümünü ifade eder. Sunum Konusunu Yazınız 1/11

VII. Tasarım Faaliyetleri 5746 sayılı Kanun ve Yönetmeliğe göre, aşağıdaki niteliklere sahip kişiler tasarım personeli olarak değerlendirilir ve bu kişilere ödenen ücretler gelir vergisi stopajı teşviki kapsamına girer. 1) Tasarımcı: Tasarım faaliyetleri kapsamındaki projelerin gerçekleştirilmesi ve ilgili projelerin yönetilmesi süreçlerinde yer alan, üniversitelerin; mühendislik, mimarlık veya tasarım ile ilgili bölümlerinden mezun en az lisans derecesine sahip kişiler ile tasarım alanlarından herhangi birinde en az lisansüstü eğitim derecesine sahip diğer kişiler 2) Teknisyen: Meslek lisesi veya meslek yüksekokullarının tasarım, teknik, fen veya sağlık bölümlerinden mezun, teknik bilgi ve deneyim sahibi kişiler Sunum Konusunu Yazınız 1/11

Sunum Konusunu Yazınız VIII. TEKNOKENTLER Teknopark Kanununun geçici 2. maddesine göre; - Bölgede faaliyet gösteren gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin, - Münhasıran (sadece) bu bölgedeki yazılım, Ar-Ge ve tasarım faaliyetlerinden elde ettikleri kazançları, - 31.12.2023 tarihine kadar gelir ve kurumlar vergisinden müstesnadır. Bu kazanç istisnasından; a) Gelir vergisi mükellefleri (Ticari, zirai ve mesleki kazanç sahipleri) b) Tüm kurumlar vergisi mükellefleri (sermaye şirketleri, kooperatifler, iktisadî kamu kuruluşları, dernek veya vakıflara ait iktisadî işletmeler, iş ortaklıkları) faydalanabilir. Sunum Konusunu Yazınız 1/11

Sunum Konusunu Yazınız Teknoparklardaki kurumlar vergisi istisnasından yararlanmak için aşağıdaki 3 şartın yerine getirilmesi gerekir. a) Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca belirlenen teknoloji geliştirme bölgelerinde faaliyet gösterilmesi b) Kazancın sadece teknokentlerdeki Ar-Ge, yazılım ve tasarıma dayalı üretim faaliyetlerinden elde edilen gelirlerden olması c) Bölge içi ve dışı faaliyetlerden elde edilen kazanç ayırımının yapılması Sunum Konusunu Yazınız 1/11

İstisna Dışı Kazançlar 1) Yazılım, Ar-Ge ve tasarım faaliyetleri dışındaki ticari işlemlerden elde edilen gelirler 2) Yazılım, Ar-Ge ve tasarım kapsamında olmakla birlikte Bölge dışında yürütülen faaliyetler dolayısıyla elde edilen gelirler 3) Diğer gelirler a) Nakitlerin değerlendirilmesi sonucu oluşan mevduat faizi, repo ve benzeri gelirler b) Yabancı para cinsinden aktifler dolayısıyla oluşan kur farkları c) İktisadi kıymetlerin elden çıkarılmasından doğan gelirler Sunum Konusunu Yazınız 1/11

Teknoparklarda Gerçekleştirilen Seri Üretim Faaliyetleri 1 no.lu KVK Tebliğine göre teknoparklarda yer alan girişimcilerin; - Yazılım ve Ar-Ge faaliyetleri sonucu meydana getirdikleri ürünleri seri üretime tabi tutarak pazarlamaları halinde, - Bu ürünlerin satılmasından elde edilen kazançların lisans, patent gibi gayrimaddi haklara isabet eden kısmı istisnaya konu edilecektir. Üretim ve pazarlama dolayısıyla elde edilen kazançlar ise vergiye tabi tutulacaktır. Lisans ve patent gibi gayrimaddi haklara bağlanmamış olmakla birlikte uyarlama, yerleştirme, geliştirme, revizyon, ek yazılım ve benzeri faaliyetlerden elde edilen kazançlar da istisna kapsamında değerlendirilecektir. Sunum Konusunu Yazınız 1/11

Sunum Konusunu Yazınız Bir Faaliyetin Seri Üretim Olup Olmadığı Nasıl Tespit Edilir? Ar-Ge ve yazılım faaliyeti sonucu ortaya çıkan bir ürün/gayrimaddi hak; a) Hakkın mülkiyeti bunu üreten şirkette kalmak kaydıyla kiralanabilir b) Doğrudan bir kişi ya da kuruma hakkın tümüyle aktarılması suretiyle satılabilir c) Teknoparklarda seri üretime tabi tutularak oluşturulan misli mal niteliğinde ürün pazarlanabilir   ç) Teknoparklarda gerçekleştirilen üretim sürecinde kullanılması sonucu, üretilen ürünlerin bir parçası ya da üretim vasıtası olarak kullanılarak dolaylı şekilde kazanca katkı sağlayabilir. Sunum Konusunu Yazınız 1/11

Sunum Konusunu Yazınız Hibeler İstisnadan yararlanan Ar-Ge, yazılım ve tasarım projelerine ilişkin olarak TÜBİTAK, KOSGEB ve benzeri kurumlardan hibe şeklinde sağlanan destek tutarları ile diğer kurumların bu mahiyetteki her türlü bağış ve yardımları, kurum kazancına dahil edilecek ve istisnadan yararlandırılacaktır. Örneğin; Defne A.Ş.’nin Teknopark İstanbul’da bulunan şubesi, gerçekleştirdiği yazılım projesi dolayısıyla Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığından hibe şeklinde 100.000 TL destek almıştır. Bu durumda; ----------------------------------------------------------------------------------------------------- 102. BANKALAR 100.000 602. DİĞER GELİRLER 100.000 01. Hibe geliri 100.000 ------------------------------------------------------------------------------------------------------ Sunum Konusunu Yazınız 1/11

Sunum Konusunu Yazınız KDV İstisnası KDV Kanununun geçici 20. maddesine göre; - Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanununa göre teknoloji geliştirme bölgesinde faaliyette bulunan girişimcilerin kazançlarının gelir veya kurumlar vergisinden istisna bulunduğu süre içinde, - Münhasıran bu bölgelerde ürettikleri ve sistem yönetimi, veri yönetimi, iş uygulamaları, sektörel, internet, mobil ve askeri komuta kontrol uygulama yazılımı şeklindeki teslim ve hizmetleri KDV’den müstesnadır. Buna göre, teknokentlerde üretilen yazılımların satışı üzerinden KDV hesaplanmayacaktır. 2016/Mart ayında geçici 20. maddeye ekleme yapılmış ve ihtisas teknoloji geliştirme bölgelerindeki yazılım teslimleri de KDV istisnası kapsamına alınmıştır. Sunum Konusunu Yazınız 1/11

Sunum Konusunu Yazınız İstisna Kapsamı Dışında Kalan Faaliyetler a) Güncelleme dışında, bir yazılımla ilgili olarak verilen bakım, destek (otomasyon) hizmetleri, teknokent bünyesinde gerçekleştirilse dahi istisna kapsamına alınmaz. b) Yazılım satışı sonrasında kullanıcılara verilecek eğitim hizmetleri istisna kapsamında değerlendirilmez. c) Teknokentte üretilse dahi, oyun programları ve network uygulamaları gibi yazılımlar için istisna uygulanmaz. ç) İşlevlerini yerine getirmek için yazılım kullanan ürün, aygıt, eşya vb. donanımlar ile bu donanımlara ilişkin hizmetler istisna kapsamında değildir. d) Web sitesi aracılığıyla verilen reklam hizmetleri istisna kapsamı dışındadır. e) Yazılım dışında, Ar-Ge çalışmaları kapsamında yer alan teslim ve hizmetler istisna kapsamında değerlendirilmez. Sunum Konusunu Yazınız 1/11

Gümrük Vergisi İstisnası 4691 sayılı Kanun kapsamında yürütülen yazılım, Ar-Ge, yenilik ve tasarım projeleri ile ilgili; - Araştırmalarda kullanılmak üzere ithal edilen eşya gümrük vergisi ve her türlü fondan; - Bu kapsamda düzenlenen kâğıtlar ve yapılan işlemler damga vergisi ve harçtan istisnadır. Sunum Konusunu Yazınız 1/11

Teknokent İşletmelerine Sermaye Desteğinde İndirim - Bölgede faaliyette bulunanlara Bakanlık tarafından uygun görülen alanlarda gerçekleştirecekleri projelerinin finansmanında kullanılmak üzere gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri tarafından sağlanan sermaye destekleri, beyan edilen gelirin veya kurum kazancının yüzde onunu ve öz sermayenin yüzde yirmisini aşmamak üzere, GVK’nın 89. maddesi uyarınca ticari kazancın ve KVK’nın 10. maddesine göre kurum kazancının tespitinde indirim konusu yapılır. - İndirim konusu yapılacak tutar yıllık olarak 500.000 Türk Lirasını aşamaz. - Gelir veya kurumlar vergisi mükellefleri tarafından sağlanan sermaye desteğinin, Bölgede faaliyette bulunan işletmelere, sermaye desteğini sağlayan mükelleflerce, işletmenin kuruluşunda veya sonrasında ortak olmak ve sermaye koymak suretiyle sağlanması zorunludur. Sunum Konusunu Yazınız 1/11

Yönetici Şirketler Yönünden Teknopark Kanununda yönetici şirkete; - 31.12.2023 tarihiyle sınırlı olmak üzere kurumlar vergisi istisnası - Kanunun uygulanması ile ilgili olarak düzenlenen kâğıtlar yönünden damga vergisinden, yapılan işlemler bakımından harçlardan muafiyet tanınmıştır. 2016/Mart ayından geçerli olmak üzere yapılan Kanun değişikliğiyle birlikte yönetici şirketler, Bölge alanı içerisinde sahip oldukları taşınmazlar dolayısıyla emlak vergisinden muaf tutulacaklardır. Sunum Konusunu Yazınız 1/11

IX. 4691 Sayılı Kanundaki Gelir Vergisi İstisnası 4691 sayılı Kanunun geçici 2. maddesine göre; Bölgede çalışan Ar-Ge, tasarım ve destek personelinin bu görevleri ile ilgili ücretleri, 31.12.2023 tarihine kadar her türlü vergiden müstesnadır. Buna göre, çalışanların elde ettiği ücret üzerinden gelir vergisi ve damga vergisi hesaplanmayacaktır. İstisna uygulamasında 5746 sayılı Kanundan farklı olarak, ücretin %80, %90 veya %95’i değil, tamamı vergiden istisna edilir. Sunum Konusunu Yazınız 1/11

Sunum Konusunu Yazınız - Gelir vergisi stopajı ve sigorta primi işveren hissesine ilişkin teşviklerden yararlanacak olan destek personeli sayısı toplam Ar-Ge ve tasarım personeli sayısının yüzde onunu aşamaz. - Destek personeli sayısı hesabında küsuratlı sayılar bir üst tamsayıya iblağ edilir. Destek personeli sayısının toplam Ar-Ge ve tasarım personeli sayısının yüzde onunu aşması hâlinde, brüt ücreti en az olan destek personelinin ücretinden başlamak üzere her türlü vergi istisnası uygulanır. Brüt ücretlerin aynı olması hâlinde, ücretine her türlü vergi istisnası uygulanacak destek personeli ise çalıştığı girişimci firma tarafından belirlenir. Sunum Konusunu Yazınız 1/11

Sunum Konusunu Yazınız - Hak kazanılmış hafta tatili ve yıllık ücretli izin süreleri ile 2429 sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanunda belirtilen tatil günlerine isabet eden ücretler de bu istisna kapsamındadır. Hesaplamada küsuratlı sayılar bir üst tamsayıya iblağ edilir. Haftalık kırk beş saatin üzerindeki ve ek çalışma sürelerine ilişkin ücretler bu istisnadan faydalanamaz. - Bu bent kapsamındaki saat, oran, süre, ücret gibi konular aylık ve 30 gün esasına göre hesaplanır. - Ar-Ge, tasarım ve destek personelinin bu Kanun kapsamında elde ettiği ücret, prim, ikramiye ve benzeri ödemeler de istisna kapsamına dâhildir. Sunum Konusunu Yazınız 1/11

Bölgede çalışan personelin istisna kapsamı dışındaki net ücret ödemelerinin brüte iblağ edilecek vergisinin hesaplanması, bu hesaplama yapılırken Kanunla sağlanan vergi teşviklerinin dikkate alınmaması gerekir. Sadece vergilendirilmesi gereken net ücretlerin vergi uygulaması yönünden brüte iblağ edilmesinin anlaşılması gerekmektedir. Başka bir ifadeyle, istisna kapsamında kalması nedeniyle vergilendirilmeyecek net ücret ödemelerinin brüte iblağına gerek yoktur. Ancak, Uygulama Yönetmeliğinin 35 inci maddesi vergi muafiyet ve istisnalarını düzenlediğinden sigorta pirimi hesaplaması yönünden ilgili mevzuat hükümleri dikkate alınacaktır.

Sunum Konusunu Yazınız Bölgede yer alan işletmelerde çalışan Ar-Ge ve tasarım personelinin bu Bölgelerde yürüttüğü projelerle doğrudan ilgili olmak şartıyla, proje kapsamında aşağıdaki faaliyetlerin bir kısmının Bölge dışında yürütülmesinin zorunlu olduğu durumlarda Bölge dışındaki bu faaliyetlere ilişkin ücretlerinin yüzde yüzü gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında değerlendirilir. - Laboratuvar, analiz, test ve deney çalışmaları - Diğer Ar-Ge veya tasarım merkezlerinde yapılan çalışmalar - Saha araştırması - Prototip geliştirmeye yönelik faaliyetler - Projelerde görev alan personel ile sınırlı olmak kaydıyla, bilimsel içerikteki etkinlikler Bölgede yer alan işletmelerde en az bir yıl süreyle çalışan Ar-Ge ve tasarım personelinin yüksek lisans yapanlar için bir buçuk yılı, doktora yapanlar için iki yılı geçmemek üzere Bölge dışında geçirdiği sürelere ilişkin ücretlerin yüzde yüzü, gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında değerlendirilir. Sunum Konusunu Yazınız 1/11

X. SINAİ MÜLKİYET HAKLARI İSTİSNASI Kurumlar Vergisi Kanununa eklenen 5/B maddesiyle, Türkiye’de gerçekleştirilen araştırma, geliştirme ve yenilik faaliyetleri ile yazılım faaliyetleri neticesinde ortaya çıkan buluşların; a) Kiralanması neticesinde elde edilen kazanç ve iratların b) Devri veya satışı neticesinde elde edilen kazançların c) Türkiye’de seri üretime tabi tutularak pazarlanmaları hâlinde elde edilen kazançların ç) Türkiye'de gerçekleştirilen üretim sürecinde kullanılması sonucu üretilen ürünlerin satışından elde edilen kazançların patentli veya faydalı model belgeli buluşa atfedilen kısmının % 50’si kurumlar vergisinden müstesnadır. Sunum Konusunu Yazınız 1/11

Sunum Konusunu Yazınız İstisnanın uygulanabilmesi için; - İstisnadan yararlanılacak ilk yıl, buluşun oluşturacağı katma değer dikkate alınarak devir veya satış hâlindeki değerinin tespitine yönelik Maliye Bakanlığı tarafından değerleme raporu düzenlenmesi gerekmekteydi. 9/8/2016 tarihinden itibaren değerleme raporu istenilmesi uygulaması kaldırılmış ve mükelleflere kolaylık tanınmıştır. Sunum Konusunu Yazınız 1/11

XI. Ar-Ge ve Teknokent Faaliyetlerinde Yatırım Teşvik Uygulaması Ülkemizin üretim kapasitesi ve istihdamı ile ilgili yapılan yatırımların teşviki konusunda Bakanlar Kuruluna verilen yetkiye istinaden çıkarılan 2009/15199 sayılı “Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar” (BKK) ile yeni bir sisteme geçilmiş, bu sistem de 15.06.2012 tarih ve 2012/3305 sayılı BKK ile revize edilmiştir. Bölgesel teşvik uygulamalarında sağlanan destekler aşağıdadır; a) Gümrük vergisi muafiyeti b) KDV istisnası c) İndirimli kurumlar vergisi ç) Sigorta primi işveren hissesi desteği d) Yatırım yeri tahsisi e) Faiz desteği (3, 4, 5 ve 6. bölgedeki yatırımlar için) f) Gelir vergisi stopajı desteği (6. bölgede gerçekleştirilecek yatırımlar için) g) Sigorta primi desteği (6. bölgede gerçekleştirilecek yatırımlar için) Sunum Konusunu Yazınız 1/11

Sunum Konusunu Yazınız a) Ar-Ge Projesi Sonucunda Ortaya Çıkan Ürün Yatırımlarında Yatırım Teşvik Sistemi Ar-Ge faaliyetlerinin neticesinde ortaya çıkan ürünün üretimi ile ilgili olarak yatırım yapacak işletmeler, genel ve bölgesel teşviklerden yararlanabilecektir. BKK’nın “Öncelikli Yatırım Konuları” başlıklı 17/h maddesine göre, “Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, TÜBİTAK ve KOSGEB tarafından desteklenen Ar-Ge projeleri neticesinde geliştirilen ürünlerin veya parçaların üretimine yönelik yatırımlar” öncelikli yatırım konuları arasında sayılmıştır. Buna göre, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, TÜBİTAK ve KOSGEB tarafından desteklenen bir Ar-Ge projesinin başarılı olması sonucunda ortaya çıkacak ürünlerin veya parçaların üretimi için yapılan yatırımlar, hangi bölgede gerçekleştirilirse gerçekleştirilsin 5. bölgede uygulanan bölgesel desteklerden faydalanır. Bu yatırımların 6. bölgede yer almaları halinde, 6. bölge desteklerinin uygulanacağı ise tabiidir. Sunum Konusunu Yazınız 1/11

Sunum Konusunu Yazınız b) Ar-Ge Faaliyetlerine Yönelik Yatırım Teşvik Sistemi Ar-Ge faaliyetlerinin kendisine/Ar-Ge harcamalarına yönelik yatırım yapan işletmelere de destekler sağlanmıştır. 2012/3305 sayılı BKK’nın 2/1-b maddesine göre Ar-Ge yatırımı: “Yeni bir ürün geliştirilmesi, ürün kalite ve standardının yükseltilmesi, maliyet düşürücü ve standart yükseltici yeni bir teknolojinin ülke şartlarına uyumunun sağlanması amacıyla bilimsel esaslara uygun olarak yapılan ve her aşaması belirlenmiş araştırma ve geliştirme çalışmaları için gerçekleştirilecek yatırımları” ifade eder. Başka bir deyişle, yeni bir ürün/gayrimaddi hak ortaya çıkarmak için yapılacak yatırımlar da teşvik kapsamına alınmıştır. Sunum Konusunu Yazınız 1/11

Sunum Konusunu Yazınız Örneğin; Yeni bir üretim bandı ortaya çıkarmak için Ar-Ge projesi hazırlayan (X) A.Ş., bu araştırmaları için bir atölye kuracaktır. Bununla ilgili olarak yatırım teşvik belgesi alınması durumunda ise aşağıdaki teşviklerden yararlanılacaktır. a) Faiz desteği b) KDV istisnası c) Gümrük vergisi muafiyeti Yatırımın 6. bölgede gerçekleştirilmesi halinde ise bu desteklere ek olarak; ç) Gelir vergisi stopajı teşviki d) Sigorta prim desteği uygulanır. Sunum Konusunu Yazınız 1/11

TEŞEKKÜRLER carslan@gelirler.gov.tr Tel: 415 32 22