TOPLUMSAL HAREKETLER I

Öncelikle kapsamımızı belirlemek açısından kavramsal bir netleşmeye ihtiyacımız var. “Toplumsal hareket” bir araştırma nesnesi olarak neyi ifade ediyor? Her kolektif eylem bir toplumsal hareket midir? Bu konudaki iki uç görüş: Dar ve geniş toplumsal hareket tanımları

Donatelle Della Porta ve Mario Diani’nin 1998 yılında yazdıkları “Toplumsal Hareketlere Giriş” kitabındaki tanım. Porta ve Diani bu kitapta bir kolektif eylemin toplumsal hareket olarak değerlendirilebilmesi için üç özelliği taşıması gerektiğini söylüyorlar:

a) bu kolektif eylemin karşısına aldığı belirgin bir odağının (güç odağını) olması ve onunla çatışmalı bir ilişki içerisine girmesi b) hareketin katılımcılarının ve aktörlerinin arasında asgari düzeyde bir enformel ağ yaratmış olmaları; c) hareketin katılımcılarının ortak bir kimliğe ve gündeme sahip olması (bu kimliğin ne derece güçlü, kalıcı, belirgin ve ideolojik temelleri sağlam olduğu değişebilir; ama hareketin üyelerini karşıtıyla çatışma içerisinde bir araya getiren bir ortak kimliğin varlığı esastır.

Toplumsal Hareket Teoriler “Kolektif Eylem” Yaklaşımı toplumsal hareketleri ideal bir şekilde işlemesi beklenen bir toplumsal sistemin içerisindeki bir anomali, marazi bir durum olarak görmek suretiyle toplumsal yapının kendisine içkin çelişkilerin değil de toplumsal hareketin sorgulanmasına odaklanarak bahsettiğimiz yapısal/bütüncül çözümlemeye bir zemin hazırlamaktan uzak kalıyor

Kaynak Mobilizasyonu Teorileri toplumsal hereketin katılımcılarını maliyet-kar hesabı yapan ve bu hesaplamanın sonunda elde edeceği faydaya karşı risk alarak ya da bedel ödeyerek bir toplumsal harekete katıldığını öngören ve bütün modellerini bunun üzerinden geliştiren yaklaşım

Siyasal Süreç ve Siyasal Fırsatlar Teorisi bir toplumsal hareketin ortaya çıktığı momentteki siyasal durumun çözümlemesine odaklanıyor, mevcut yapısallık içerisinde devletin idari, kurumsal yapılanmasına ve siyasal sisteme odaklanıyor Charles Tilly’nin toplumsal hareketler yaklaşımını bunun üzerinden ele alalım.

Son dönem toplumsal hareketlere yaklaşımlar Arap isyanları, Occupy Wall Street vb. Manuel Castells’in “ağ toplumu yaklaşımı” David Harvey ve kentsel toplumsal hareketler. Yeni toplumsal hareket teorileri.