OKUL TEMELLİ ÖNLEYİCİ REHBERLİK ve PSİKOLOJİK DANIŞMA

PSİKOLOJİK DANIŞMANLIK ve REHBERLİĞİN ÖNLEYİCİ İŞLEVİ -Önleme ve Önleyici Rehberlik Kavramı - Bağlantılı Kavramlar -Önleme Çalışmalarının Özellikleri -M.E.B.’in Önleme Çalışmalarına Bakışı

erolesenblog.wordpress.com

Eşeği sağlam kazığa bağla sonra Allah’a emanet et!

PSİKOLOJİK DANIŞMANLIK ve REHBERLİĞİN ÖNLEYİCİ İŞLEVİ Psikolojik danışmanların hizmet alanları şöyle özetlenebilir: Bireyi tanıma, çevresel faktörleri değerlendirme, bireyle psikolojik danışma, grupla psikolojik danışma ve grup rehberliği, kariyer yardımı, yerleştirme ve izleme, sevk etme, konsültasyon, araştırma, değerlendirme ve önleyici hizmetler.

PSİKOLOJİK DANIŞMANLIK ve REHBERLİĞİN ÖNLEYİCİ İŞLEVİ PSİKOLOJİK DANIŞMANIN KONULARI; 1. Ciddi bozuklukları olmayan kişilere odaklaşma, 2. Olumlu ruh sağlığını ve kişilerin güçlü yanlarını vurgulama, 3. Görece kısa müdahaleleri yeğleme, 4. Kişi ve çevre etkileşimine dikkat etme, 5. Eğitsel ve mesleki çevrelere ve bireylerin mesleki ve eğitsel gelişimlerine odaklaşma.

PSİKOLOJİK DANIŞMANLIK ve REHBERLİĞİN ÖNLEYİCİ İŞLEVİ Gelso ve Fretz; psikolojik danışmanların açıkça tanımlanmış 3 rolüne dikkat çekmektedir; + ÖNLEME + GELİŞTİRME + ÇARE BULUCULUK

BİRLİKTE DÜŞÜNELİM… Bu rolleri somutlaştırabilir misiniz?

PSİKOLOJİK DANIŞMANLIK ve REHBERLİĞİN ÖNLEYİCİ İŞLEVİ Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Derneği’nin Etik Standartlar kitabında ve M.E.B. «Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetleri Yönetmeliği»nde de önleyici işlevlere-hizmetlere vurgu yapılmaktadır.

PSİKOLOJİK DANIŞMANLIK ve REHBERLİĞİN ÖNLEYİCİ İŞLEVİ P.D.R. alanındaki son eğilimlerde önleyiciliğe kavramını daha önemli ve görünür hale getirmektedir. + Her türlü sağlığın, + Sosyal ve duygusal yeterliklerin, + İyilik halinin ve öznel iyi oluşun, + Psikolojik sağlamlığın ve dayanıklılığın artırılması; + Çocuklarda ve gençlerde olumlu gelişiminin sağlanması + Olumlu duyguların oluşturulması.

ÖNLEME İLE BAĞLANTILI KAVRAMLAR POZİTİF PSİKOLOJİ İYİLİK HALİ (Wellness) ÖZNEL İYİ OLUŞ (Subjective Well Being) YETKİNLEŞME (Empowerment) PSİKOLOJİK SAĞLAMLIK (Resilience)

ÖNLEME İLE BAĞLANTILI KAVRAMLAR POZİTİF PSİKOLOJİ +Bireylerin güçlü özelliklerini, erdemlerini ve potansiyellerini ele alan bir yaklaşımdır. Pozitif psikoloji, yaşamı değerli kılan şeylerin ne olduğu ile ilgilenir ve insanları mutluluğa, psikolojik iyi oluşa ve memnuniyete götüren etkenlere odaklanır. +‘İyi yaşam nedir?’, ‘Mutluluk nedir?’, ‘İyilik hali nedir?’ ve ‘Ruh sağlığı yerinde insan kimdir?’ sorularına cevap arar.

ÖNLEME İLE BAĞLANTILI KAVRAMLAR İYİLİK HALİ (Wellness) Optimal düzeyde sağlıklı olmaya yönelmiş, beden, akıl ve ruhun bütünleştiği, bireysel olarak amaçlara sahip olma ve daha anlamlı yaşam geçirme hedefi olan, sosyal, kişisel ve ekolojik olarak tüm alanlarda işlevsel olan bir yaşam sürdürmek anlamında kullanmaktadır.

ÖNLEME İLE BAĞLANTILI KAVRAMLAR İYİLİK HALİ MODELLERİ

ÖNLEME İLE BAĞLANTILI KAVRAMLAR İYİLİK HALİ YILDIZI MODELİ (Fidan KORKUT OWEN)

ÖNLEME İLE BAĞLANTILI KAVRAMLAR ÖZNEL İYİ OLUŞ (Subjective Well Being) +Diener (1994)’e göre, “öznel iyi oluş bireyin yaşamından ne düzeyde doyum aldığını; olumlu ve olumsuz duyguları ne düzeyde yaşadığını değerlendirmesidir”. +Öznel iyi oluşun üç önemli ögesi vardır. Olumlu duygulanım, olumsuz duygulanım ve yaşam doyumu bu ögeleri oluşturur. Olumlu duygulanım, güven, ilgi, ümit, heyecan, gurur, neşe gibi duyguları; olumsuz duygulanım ise öfke, nefret, suçluluk, üzüntü gibi olumsuz duyguları belirten öznel stresi ve doyumsuzluğu içerir

ÖNLEME İLE BAĞLANTILI KAVRAMLAR YETKİNLEŞME (Empowerment) + Zimmerman(1995) ’a göre şu bileşenlerden oluşur; +Yaşamındaki güçlü dinamiklerin farkında olma, +Yaşamı üzerinde kontrol sahibi olmak için gerekli kapasite ve becerilere sahip olma, +Bunu başkalarının haklarını ihlal etmeden yapma, +Toplumdaki diğer bireylerinde «yetkinleşmeleri» için desteklenmesi.

BİRLİKTE DÜŞÜNELİM… «Yetkinleşme» psikolojik danışman eğitiminde de sıkılıkla kullanılan bir kavramdır. Psikolojik danışmanlar açısından bu kavramı nasıl somutlaştırabiliriz?

ÖNLEME İLE BAĞLANTILI KAVRAMLAR YETKİNLEŞME (Empowerment)

ÖNLEME İLE BAĞLANTILI KAVRAMLAR PSİKOLOJİK SAĞLAMLIK (Resilience) +Psikolojik sağlamlık kavramı; Latince “resiliens” kökünden türemiştir ve bir maddenin elastik olması ve aslına kolayca dönebilmesini ifade etmektedir. + Psikolojik sağlamlık, oldukça zor koşullara rağmen, kişinin bu olumsuz koşulların üstesinden başarıyla gelebilme ve uyum sağlayabilme yeteneğidir.

PSİKOLOJİK DANIŞMANLIK ve REHBERLİĞİN ÖNLEYİCİ İŞLEVİ Tarihsel perspektiften bakıldığında önleme çalışmaları ilk önce halk sağlığı alanında ortaya çıkmıştır «El yıkama, aşılama» +Hastalığa neden olan zararlı ajanın bulunması, ortadan kaldırılması yada etkisizleştirilmesi +Kişilerin zararlı etkilere karşı direncinin arttırılması +Hastalığa yakalanmış kişilerin başkalarına bulaştırmalarını engellemek

PSİKOLOJİK DANIŞMANLIK ve REHBERLİĞİN ÖNLEYİCİ İŞLEVİ Gelecekte istenmeyen olay ve durumların önlemek için şimdiden bazı önlemler almak ya da seçenek olarak gelecekte istenen olay ve durumları artırmak için bazı etkinliklerde bulunmak. +Önleyici psikolojik danışma ve rehberlik çalışmaları programlı, işlev sorunlarını engellemek ve yeterlikleri zenginleştirmek amaçlıdır.

PSİKOLOJİK DANIŞMANLIK ve REHBERLİĞİN ÖNLEYİCİ İŞLEVİ Ruh sağlığı alanında önleyici yaklaşımlar; +Temel (birincil) önleme, -Sorun ortaya çıkmadan önceki çabalardır ve ortada görülen bir olumsuz etki yoktur. +İkincil önleme, -Henüz olmuş olayların süre ve sayı olarak yayılmasını (tekrarlanmasını) önlemeye yönelik çabalardır. +Üçüncül önleme olarak sınıflanmaktadır. -Olumsuz etkileri azaltmaya yönelik çabalardır.

PSİKOLOJİK DANIŞMANLIK ve REHBERLİĞİN ÖNLEYİCİ İŞLEVİ Üçüncül önlemenin bir önleme müdahalesinden çok «çare bulucu (tedavi edici)» bir yaklaşım olduğunu savunan uzmanlarda vardır.

BİRLİKTE DÜŞÜNELİM… «Okul temelli uygulamalarda-müdahalelerde bu tür bir sınıflama yapmak mümkün müdür? Bağımlılıkla mücadele programı… Birinci basamakta da alkol alan olabilir. Erken cinsel ilişkiden korunma… birincil önlemede bile aktif olanlar olabilir.

OKUL TEMELLİ ÖNLEME ÇALIŞMALARI Okul önleme çalışmalarının gerçekleştirilmesi için en iyi yerdir. + Çocukluk ve gençlik dönemi önleme çalışmaları açısından en elverişli dönemdir. + Toplumsal işbirliğinin en kolay sağlanabileceği kurumlar okullardır. Önleme çalışmaları hayat boyu rehberlik yaklaşımından hareketle her yaşta sunulabilir ancak Hedef kitlenin büyüklüğü, Verilen hizmetin etkililiği ve Erken yaşta sunulan hizmetlerin yetişkinlik hayatına transferinden dolayı okullarda daha etkin sunulması gerekmektedir. Önleme çalışmaları ne kadar erken yaşta başlarsa bireylerin direnci daha az olacak ve sunulan hizmetin niteliği artacak, toplumda daha güçlü bireyler/yetişkinlerin sayısı artacaktır.

OKUL TEMELLİ ÖNLEME ÇALIŞMALARI Tavşanlı İlçesi'ndeki Tavşanlı Endüstri Meslek Lisesi'nde 'Kelebek' denilen bıçakla şakalaşan öğrencilerden Ö.K. kasığından yaraladı. Atardamarı kesilen Ö.K. hastaneye kaldırıldı ancak kurtarılamadı. Arkadaşının ölümüne sebep olan M.B. gözaltına alındı. Ata İlköğretim Okulu ikinci sınıf öğrencisi H.A.T. (8), bir arkadaşı tarafından sırtından tekmelenerek hastanelik edildi.

OKUL TEMELLİ ÖNLEME ÇALIŞMALARI - Habipler Lisesi ikinci sınıf öğrencisi Ş.M. (17), okul arkadaşı S.K. (17) ile tartıştı. Kavgayı öğretmenler ayırdı. Ancak aileler okula gelince kavga yeniden başladı. Bu sırada Ş.M., arkadaşı S.K.'nın babasını kalçasından bıçakladı.

OKUL TEMELLİ ÖNLEME ÇALIŞMALARI dms sayfa page 69 foto??

OKUL TEMELLİ ÖNLEME ÇALIŞMALARI Son yıllarda okullarda sık rastlanılan sorunlar; -Şiddet/ zorbalık -İhmal/istismar -Bağımlılık yapıcı maddelerin kullanımı -Bilişim araçları ve internet kullanımı/Siber Zorbalık -Yeme bozuklukları/obezite

OKUL TEMELLİ ÖNLEME ÇALIŞMALARI İlk koşul öğrencilerin soruna yol açabilecek yaygın olarak görülen davranışların saptanmasıdır (durum saptaması). + Çalışmaların sonuçlarının başarılı olmasında etkili olabilecek kişisel, sosyal, çevresel ve kurumsal kaynakların belirlenmesidir. + İkincisi bu çalışmaların yapılabilmesi için iyi bir ekibin kurulmasıdır.

PSİKOLOJİK DANIŞMANLIK ve REHBERLİĞİN ÖNLEYİCİ İŞLEVİ - Risk etmenleri + Koruyucu etmenler ? Sorunların yaygınlık ve tekrarı

PSİKOLOJİK DANIŞMANLIK ve REHBERLİĞİN ÖNLEYİCİ İŞLEVİ Ruh sağlığı alanında önleyici yaklaşımların genel özellikleri; 1. Olaydan öncedir. 2. Sağlıklı ya da risk altındaki kişiler odaklıdır. 3. Sorunların ortaya çıkmasını azaltıcıdır. 4. Grup temellidir. 5. Sistematik ve ekolojiktir. 6. Kültüre duyarlıdır. 7. İşbirliğine dayalıdır. 8. Yetkilendiricidir (Empowerment). 9. Risk etmenlerini azaltıp, koruyucu etmenleri arttırmak için kullanılır.

M.E.B.’İN ÖNLEME ÇALIŞMALARINA BAKIŞI BİREY/ ÖĞRENCİ OKUL AKRAN GRUBU SOSYAL ÇEVRE AİLE

M.E.B.’İN ÖNLEME ÇALIŞMALARINA BAKIŞI Milli Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim Rehberlik ve Danışma Hizmetleri Genel Müdürlüğü'nün 24/03/2006 tarihli ve 1342 sayılı, 2006/26 numaralı ve “Okullarda Şiddetin Önlenmesi” konulu Genelgesi ile Eğitim Ortamlarında Şiddetin Önlenmesi ve Azaltılması Strateji ve Eylem Planı uygulamaya konmuştur.

M.E.B.’İN ÖNLEME ÇALIŞMALARINA BAKIŞI

M.E.B.’İN ÖNLEME ÇALIŞMALARINA BAKIŞI Milli Eğitim Bakanlığı Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü bünyesindeki «Aile Eğitim Programları» da önemli çabalardandır.

BİRLİKTE DÜŞÜNELİM… M.E.B. tarafından uygulanmaya başlanan bu iki çalışmayı inceleyerek görüşlerinizi belirten 1’er sayfalık bir rapor yazınız.