CABIR BIN HAYYAN

CABIR BIN HAYYAN HAYATI ( ) Modern kimyanın kurucusu, atomun parçalanabileceğini dile getiren ilk bilim adamı, İslam dünyasında fen bilimlerinin temelini atan Ebu Musa Cabir Bin Hayyan, 721 yılında İran’da doğdu. En önemli vasfı deneycilik olan Cabir Bin Hayyan, kimya biliminin hem teorik hem de uygulamalı alanda gelişmesini sağladı. Dünya’da ilk kimya laboratuvarını kuran âlim olarak tarihe geçti ve kendi kurduğu laboratuvarda ilk suni hücreyi yaptı. Cabir Bin Hayyan’ın kaleme aldığı, Kitab al-Kimya adlı eser, Latince’ye çevrildikten sonra Simya ve Kimya kelimelerinin kökeni oldu. Hayyan’ın nitrik asit, hidrojen klorür ve sülfürik asittin rafine ve kristalize yöntemlerini bulduğu, kral suyunu icat ettiği ve sitrik asit, asetik asit, tartarik asitti keşfettiği düşünülmektedir. Ayrıca zehirlerin zehri olan arsenik tozunu elde eden ilk kişi de Cabir Bin Hayyan’dır. Atomun parçalanabileceğini 1000 yıl önce söyledi. Günümüz dünyasında atomla ilgili ilk çalışmaların İngiliz fizikçi John Dalton tarafından yapıldığı, uranyumun çekirdeğinin parçalanabileceği fikrinin de Alman kimyacı Otto Hahn tarafından ortaya atıldığı fikri hâkim. Oysa onlarda 1000 yıl önce yaşamış olan Cabir Bin Hayyam, maddelerin atomik yapısını gösteren tespitler yaparak, belirli kütlelerin belirli kütlelerle etkileşime girdiğini söylemiştir.

Cabir Bin Hayyam’ın asırlar sonra anlaşılan sözleri; Maddenin en küçük parçası olan “El-Cüz’ü La Yetecezza” da yoğun bir enerji vardır. Yunan bilginlerinin söylediği gibi, bunun parçalanamayacağı söylenemez. Atom parçalanabilir. Parçalanınca da öyle bir güç oluşur ki, bir Bağdat’ın altını üstüne dönüştürebilir. Bu, Allahü Teâlâ’nın kudret nişanıdır. Cabir Bin Hayyan hem İslam dünyasında hem de bilim dünyasında çığı açtı. Ebubekir Razi, İbn-i Sina, Farabi ve daha birçok âlim onun eserlerinin gölgesinde yetişti. Cabir Bin Hayyan, tıp, astronomi ve mantık, felsefe, fizik, mekanik gibi bilim dallarında da çalışmalar yaparak önemli eserler kaleme aldı. Ancak eserlerinin çok azı günümüze ulaşabildi. Cabir Bin Hayyan, 815 yılında Kufe’de hayata gözlerini yumdu.

BULUSLARI VE CALISMALARI Atomun parçalanabileceğini ilk öne süren bilim adamıdır, İlk laboratuvarın kurucusudur. Optik kanunlarının kâşifidir. Merceği keşfetmiştir. Arsenik tozunu elde eden ilk kişidir.