KONU 14 ÇÖZELTİLER VE FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ 534 Chemistry 140 Fall 2002 17 Eylül 2018 Pazartesi Genel Kimya Principles and Modern Applications Petrucci • Harwood • Herring 8th Edition KONU 14 ÇÖZELTİLER VE FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ 534 Philip Dutton University of Windsor, Canada N9B 3P4 Prentice-Hall © 2002  ⇄ ⇌   ‾ + ÷  ↑↓ ↕ | ǁ |│║ │∫∑ √ ∛ ∜ ≤ ≥ ~ ∞ ≡ ≈ Δ δ π σ υ λ α β  γ ψ μ t τ ζ Ψ Ω θ Χ ε φ ω η ō Ō ½ ¼ ¾ ¼ ½ ¾ ΔGo , ΔSo , ΔHo     ↑↓ ≈  δ π σ υ λ α β γ ψ μ Δ ∇ ≡ | ǁ |│║ │  ↕    ≤ ≥ « » ~ ∞ ‾ + ∑√ t τ ζ Ψ Ω θ Χ ε φ ω η ō Ō ½ ¼ ¾ ¼ ½ ¾ Antifreeze must be added to water in coolant systems in cold climates to lower the freezing point. We will learn why. Dehydrated individuals must be rehydrated with a solution of the correct osmotic pressure. Emphasis in this chapter will be on describing solution phenomena and their appl,ications and explaining these phenomena at the molecular level. 17 Eylül 2018 Pazartesi17 Eylül 2018 PazartesiPrentice-Hall © 2002 General Chemistry: Chapter 14

General Chemistry: Chapter 14 Chemistry 140 Fall 2002 17 Eylül 2018 Pazartesi İÇİNDEKİLER 14 ÇÖZELTİLER VE FİZİKSEL ÖZELLİKLER 534 14-1 ÇÖZELTİ TÜRLERİ: BAZI TERİMLER 534 14-2 ÇÖZELTİ DERİŞİMLERİ 535 14-3 MOLEKÜLLERARASI KUVVETLER VE ÇÖZÜNME 539 14-4 ÇÖZELTİ 0LUŞUMU VE DENGE 544 14-5 GAZLARIN ÇÖZÜNÜRLÜĞÜ 547 14-6 ÇÖZELTİNİN BUHAR BASINCI 549 14-7 OSMATİK BASINÇ 554 14-8 DN ALÇALMASI-KN YÜKSELMESİ 557 14-9 ELEKTROLİT ÇÖZELTİLER 560 14-10 KOLLOİD KARIŞIMLAR 568 ÖZEL KONU : KROMOTOGRAFİ  ⇄ ⇌   ‾ + ÷  ↑↓ ↕ | ǁ |│║ │∫∑ √ ∛ ∜ ≤ ≥ ~ ∞ ≡ ≈ Δ δ π σ υ λ α β  γ ψ μ t τ ζ Ψ Ω θ Χ ε φ ω η ō Ō ½ ¼ ¾ ¼ ½ ¾ ΔGo , ΔSo , ΔHo Lewis theory has shortcomings. It does not explain conduction or semiconductors. More sophisticated approaches are required. Hybridization. Molecular orbitals from atomic orbitals.  ⇄ ⇌   ‾ + ÷  ➪ ➽ ➨ ↑↓ ↕ | ǁ |│║ │∫∑ √ ∛ ∜ ≤ ≥ ~ ∞ ≡ ≈ Δ δ π σ υ λ α β  γ ψ μ t τ ζ Ψ Ω θ Χ ε φ ω η ō Ō ½ ¼ ¾ ¼ ½ ¾ ΔGo , ΔSo , ΔHo 17 Eylül 2018 Pazartesi17 Eylül 2018 PazartesiPrentice-Hall © 2002 General Chemistry: Chapter 14

14-1 ÇÖZELTİ TÜRLERİ: BAZI TERİMLER 534 Chemistry 140 Fall 2002 17 Eylül 2018 Pazartesi 14-1 ÇÖZELTİ TÜRLERİ: BAZI TERİMLER 534 ÇÖZELTİ İki veya daha fazla maddenin bir rx vermeden homojen karışımıdır. ÇÖZÜCÜ ÇÖZÜNEN DERİŞİK , SEYRELTİK, DOYMUŞ, AŞIRI DOYMUŞ ÇÖZELTİLER ÇÖZÜNÜRLÜK (DOYGUNLUK ) NŞ.da 100 g çözücüde çözünebilen maksimum madde miktarıdır. ALAŞIMLAR  ⇄ ⇌   ‾ + ÷  ➪ ➽ ➨ ↑↓ ↕ | ǁ |│║ │∫∑ √ ∛ ∜ ≤ ≥ ~ ∞ ≡ ≈ Δ δ π σ υ λ α β  γ ψ μ t τ ζ Ψ Ω θ Χ ε φ ω η ō Ō ½ ¼ ¾ ¼ ½ ¾ ΔGo , ΔSo , ΔHo 17 Eylül 2018 Pazartesi17 Eylül 2018 PazartesiPrentice-Hall © 2002 General Chemistry: Chapter 14

General Chemistry: Chapter 14 Chemistry 140 Fall 2002 17 Eylül 2018 Pazartesi 14-2 ÇÖZELTİ DERİŞİMLERİ 535 Mass percent = Kütlece %a = %(m/m)a = ...g a /100 g aq Volume percent = Hacımca % b = %(v/v)b = ... mL b /100mL aq Mass/volume percent = Kütle/Hacım % (m/v)c= ... g c/ 100 mL aq 0.9% NaCl (mass/volume) İsotonik aq 0,9g NaCl/ 0,1Laq ppm = Milyonda kısım = 1 mg d /1kg aq ~ 1mg d /1L aq ppb = Milyarda kısım = 1 μg e / 1kg aq ~ 1 μg e / 1L aq ppt = Trilyonda kısım = 1 ng e / 1kg aq ~ 1 ng e / 1L aq % MOL KESRİ veya MOL YÜZDESİ = %n = na / nt x 100 MOLARİTE M= na / VL aq MOLALİTE m= na / 1 kg su ÖRNEK 10mL EtAl (d=0,8) + su=100ml aq d=98/100=0,98 %=8/ 0.98 =8,16 %v=10 %m/v= 8/1,00=8 M= (8/46) /0.1=1,74 m=0,174/0,09=1,93 %n=0,174/5,174=3,36     ➪ ➽ ➨ ↑↓ ≈  δ π σ υ λ α β γ ψ μ Δ ∇ ≡ | ǁ |│║ │  ↕    ≤ ≥ « » ~ ∞ ‾ + ∑√ t τ ζ Ψ Ω θ Χ ε φ ω η ō Ō ½ ¼ ¾ ¼ ½ ¾ 17 Eylül 2018 Pazartesi17 Eylül 2018 PazartesiPrentice-Hall © 2002 General Chemistry: Chapter 14

14-3 MOLEKÜLLER ARASI KUVVETLER ve ÇÖZÜNME Chemistry 140 Fall 2002 17 Eylül 2018 Pazartesi 14-3 MOLEKÜLLER ARASI KUVVETLER ve ÇÖZÜNME Çözücü ve çözünen Moleküllerin birarada karışması Çözünen moleküllerin ayrılması ΔHc ΔHb Çözücü moleküllerinin ayrılması ΔHa  ⇄ ⇌   ‾ + ÷  ➪ ➽ ➨ ↑↓ ↕ | ǁ |│║ │∫∑ √ ∛ ∜ ≤ ≥ ~ ∞ ≡ ≈ Δ δ π σ υ λ α β  γ ψ μ t τ ζ Ψ Ω θ Χ ε φ ω η ō Ō ½ ¼ ¾ ¼ ½ ¾ ΔGo , ΔSo , ΔHo Saf bileşenler 17 Eylül 2018 Pazartesi17 Eylül 2018 PazartesiPrentice-Hall © 2002 General Chemistry: Chapter 14

KARIŞIMLARDA MOLEKÜLLER ARASI KUVVETLER Chemistry 140 Fall 2002 17 Eylül 2018 Pazartesi KARIŞIMLARDA MOLEKÜLLER ARASI KUVVETLER Magnitude of ΔHa, ΔHb, and ΔHc depend on intermolecular forces. Ideal solution :Forces are similar between all combinations of components. Çözeltide bulunan moleküllerarası kuvvetler Birbirine çok yakınsa moleküller gelişigüzel karışır ve homojen karışımlar (İdeal Çözelti) meydana gelir. ΔHa ~ -ΔHb ΔHc ~ 0, Sıvı hidrokarbon karışımları gibi. Çözeltide bulunan moleküllerarası kuvvetler : ΔHa=A çözücü molekülleri arasındaki kuvvetler, ΔHb=B çözünen molekülleri arasındaki kuvvetler, ΔHc=A ve B çözeltideki moleküller arasındaki kuvvetler.  ⇄ ⇌   ‾ + ÷  ➪ ➽ ➨ ↑↓ ↕ | ǁ |│║ │∫∑ √ ∛ ∜ ≤ ≥ ~ ∞ ≡ ≈ Δ δ π σ υ λ α β  γ ψ μ t τ ζ Ψ Ω θ Χ ε φ ω η ō Ō ½ ¼ ¾ ¼ ½ ¾ ΔGo , ΔSo , ΔHo ΔHc = 0 17 Eylül 2018 Pazartesi17 Eylül 2018 PazartesiPrentice-Hall © 2002 General Chemistry: Chapter 14

General Chemistry: Chapter 14 Chemistry 140 Fall 2002 17 Eylül 2018 Pazartesi İDEAL ÇÖZELTİ Molekül büyüklükleri birbirine yakın apolar bileşikler arasında İDEAL ÇÖZELTİLER oluşur. Sıvı hidrokarbonların çözeltileri ( Benzen Tolüen Karışımı) böyledir. Bu tür çözeltiler oluşurken pek ısı alışverişi olmaz olsa da çok zayıftır. ΔHc ~ 0 olur.  ⇄ ⇌   ‾ + ÷  ➪ ➽ ➨ ↑↓ ↕ | ǁ |│║ │∫∑ √ ∛ ∜ ≤ ≥ ~ ∞ ≡ ≈ Δ δ π σ υ λ α β  γ ψ μ t τ ζ Ψ Ω θ Χ ε φ ω η ō Ō ½ ¼ ¾ ¼ ½ ¾ ΔGo , ΔSo , ΔHo 17 Eylül 2018 Pazartesi17 Eylül 2018 PazartesiPrentice-Hall © 2002 General Chemistry: Chapter 14

İDEAL OLMAYAN ÇÖZELTİLER Chemistry 140 Fall 2002 17 Eylül 2018 Pazartesi İDEAL OLMAYAN ÇÖZELTİLER Adesif Kuvvetler > Kohesif Kuvvetler. molekül büyüklükleri birbirinden çok farklı Polar yapılı bileşiklerin birbirinde çözünmeleriyle İDEAL OLMAYAN ÇÖZELTİLER oluşur, olay ekzotermik tir. ΔHc < 0 Adesif Kuvvetler < Kohesif Kuvvetler ise olay endotermiktir genellikle heterojen karışım oluştururlar .CS2 Aseton karışımları bu türdendir. ΔHc > 0 CHCl3 Kloroform -- (CH3)2CO Aseton CHCl3 Kloroform -- (CH3)2CO Aseton  ⇄ ⇌   ‾ + ÷  ➪ ➽ ➨ ↑↓ ↕ | ǁ |│║ │∫∑ √ ∛ ∜ ≤ ≥ ~ ∞ ≡ ≈ Δ δ π σ υ λ α β  γ ψ μ t τ ζ Ψ Ω θ Χ ε φ ω η ō Ō ½ ¼ ¾ ¼ ½ ¾ ΔGo , ΔSo , ΔHo (CH3)2CO Aseton ----- CS2 Karbon Sülfür arasındaki dipol dipol kuvvetler farklı olup ideal olmayan çözelti olur. 17 Eylül 2018 Pazartesi17 Eylül 2018 PazartesiPrentice-Hall © 2002 General Chemistry: Chapter 14

General Chemistry: Chapter 14 Chemistry 140 Fall 2002 17 Eylül 2018 Pazartesi İYONİK ÇÖZELTİLER NaCl(s) → Na+(g) + Cl-(g) ΔHiyonlaşma (- NaCl’ün Örgü Enerjisi) > 0 Na+(g) + xs H2O(l) → Na+(aq) ΔHhidratasyon< 0 Cl-(g) + xs H2O(l) → Cl-(aq) ΔHhidratasyon< 0  ⇄ ⇌   ‾ + ÷  ➪ ➽ ➨ ↑↓ ↕ | ǁ |│║ │∫∑ √ ∛ ∜ ≤ ≥ ~ ∞ ≡ ≈ Δ δ π σ υ λ α β  γ ψ μ t τ ζ Ψ Ω θ Χ ε φ ω η ō Ō ½ ¼ ¾ ¼ ½ ¾ ΔGo , ΔSo , ΔHo 17 Eylül 2018 Pazartesi17 Eylül 2018 PazartesiPrentice-Hall © 2002 General Chemistry: Chapter 14

14-4 ÇÖZELTİ OLUŞUMU-DENGE ve Çözünme Eğrileri Chemistry 140 Fall 2002 17 Eylül 2018 Pazartesi 14-4 ÇÖZELTİ OLUŞUMU-DENGE ve Çözünme Eğrileri Aşırı Doymuşluk Doymamış hal a)Seyreltik b)Derişik c) Doymuş Çözelti Çözelti Çözelti Çözünürlük (Doygunluk Kons.) : NŞ/SŞ’da 100 g suda çözünebilen max madde miktarıdır. Molarite veya kütlece % şeklinde de verilebilir.  ⇄ ⇌   ‾ + ÷  ➪ ➽ ➨ ↑↓ ↕ | ǁ |│║ │∫∑ √ ∛ ∜ ≤ ≥ ~ ∞ ≡ ≈ Δ δ π σ υ λ α β  γ ψ μ t τ ζ Ψ Ω θ Χ ε φ ω η ō Ō ½ ¼ ¾ ¼ ½ ¾ ΔGo , ΔSo , ΔHo Aşırı Doymuşluk Doymamış hal 17 Eylül 2018 Pazartesi17 Eylül 2018 PazartesiPrentice-Hall © 2002 General Chemistry: Chapter 14

14-5 GAZLARIN ÇÖZÜNÜRLÜĞÜ Chemistry 140 Fall 2002 17 Eylül 2018 Pazartesi 14-5 GAZLARIN ÇÖZÜNÜRLÜĞÜ HENRY KANUNU : Gazların sıvılarda çözünürlüğü basınçla doğru orantılı sıcaklıkla ters orantılıdır. . C= k.Pgaz C =Çözünürlük 0oC de 1 atm gaz basıncında 1L suda çözünebilen mL gaz miktarıdır. N2 0oC 1L suda 1 atm N2 gazı basıncında 23,54 mL çözündüğü için k=23,54 mL/L.atm. dir. ÖRNEK : N2un 1L suda 1000ml çözünmesi için ÇÖZÜM : PN2= 1000/23,54 = 42,48 atm. olmalıdır. ÖRNEK 14-5 : O2’nin OoC de 1atm O2 gazı basıncında 1 L suda çözünürlüğü 48,9 mL/L.atm.dir. Havadaki O2 kısmi basıncı 0,2095 atm olduğunda sudaki M=? ÇÖZÜM : M= (0,0489/22,4) =k=0,00218 n/L C=0,00218x0,2095 = 0,000457 M O2 olur. C=Çözünürlük miktar olarak kütle, hacım veya mol cinsinden olabilir Eğer gaz solventle rx veriyorsa veya iyonlaşıyorsa Henry Kanununa uymaz. Dissolved air is realeased as water is heated, even well below the boiling point of water.  ⇄ ⇌   ‾ + ÷  ➪ ➽ ➨ ↑↓ ↕ | ǁ |│║ │∫∑ √ ∛ ∜ ≤ ≥ ~ ∞ ≡ ≈ Δ δ π σ υ λ α β  γ ψ μ t τ ζ Ψ Ω θ Χ ε φ ω η ō Ō ½ ¼ ¾ ¼ ½ ¾ ΔGo , ΔSo , ΔHo 17 Eylül 2018 Pazartesi17 Eylül 2018 PazartesiPrentice-Hall © 2002 General Chemistry: Chapter 14

Fraksiyonlu Destilasyon (Ayrımsal Damıtma) Chemistry 140 Fall 2002 17 Eylül 2018 Pazartesi Fraksiyonlu Destilasyon (Ayrımsal Damıtma)  ⇄ ⇌   ‾ + ÷  ➪ ➽ ➨ ↑↓ ↕ | ǁ |│║ │∫∑ √ ∛ ∜ ≤ ≥ ~ ∞ ≡ ≈ Δ δ π σ υ λ α β  γ ψ μ t τ ζ Ψ Ω θ Χ ε φ ω η ō Ō ½ ¼ ¾ ¼ ½ ¾ ΔGo , ΔSo , ΔHo 17 Eylül 2018 Pazartesi17 Eylül 2018 PazartesiPrentice-Hall © 2002 General Chemistry: Chapter 14

General Chemistry: Chapter 14 Chemistry 140 Fall 2002 17 Eylül 2018 Pazartesi SIVI BUHAR DENGESİ İDEAL ÇÖZELTİLER ve FRAKSİYONLU DESTİLASYON (Ayrımsal Damıtma) ⇄ ⇌   ‾ + ÷  ➪ ➽ ➨ ↑↓ ↕ | ǁ |│║ │∫∑ √ ∛ ∜ ≤ ≥ ~ ∞ ≡ ≈ Δ δ π σ υ λ α β  γ ψ μ t τ ζ Ψ Ω θ Χ ε φ ω η ō Ō ½ ¼ ¾ ¼ ½ ¾ ΔGo , ΔSo , ΔHo The vapor phase is richer in the more volatile component. 17 Eylül 2018 Pazartesi17 Eylül 2018 PazartesiPrentice-Hall © 2002 General Chemistry: Chapter 14

SIVI BUHAR DENGESİ :İDEAL OLMAYAN ÇÖZELTİLER Chemistry 140 Fall 2002 17 Eylül 2018 Pazartesi SIVI BUHAR DENGESİ :İDEAL OLMAYAN ÇÖZELTİLER For example chloroform-carbon disulfide mixtures have lower vapor pressure than predicted. Non-ideal behavior.  ⇄ ⇌   ‾ + ÷  ➪ ➽ ➨ ↑↓ ↕ | ǁ |│║ │∫∑ √ ∛ ∜ ≤ ≥ ~ ∞ ≡ ≈ Δ δ π σ υ λ α β  γ ψ μ t τ ζ Ψ Ω θ Χ ε φ ω η ō Ō ½ ¼ ¾ ¼ ½ ¾ ΔGo , ΔSo , ΔHo Azeotropik Karışımlarda Likit Buhar Eğrileri Propanol- Su karışımının Azeotrop Hali % 71,69 17 Eylül 2018 Pazartesi17 Eylül 2018 PazartesiPrentice-Hall © 2002 General Chemistry: Chapter 14

14-6 ÇÖZELTİLERİN BUHAR BASINÇLARI Chemistry 140 Fall 2002 17 Eylül 2018 Pazartesi ° 14-6 ÇÖZELTİLERİN BUHAR BASINÇLARI PA = PoA.  A RAOULT KANUNLARI (1880) Saf Maddelerin Koligatif Özellikleri belirlidir ancak içine karışan maddenin miktarına göre değişebilir. PA’nın Çöz.deki kısmi basıncı = PoA saf çözücü * oA saf çözücü . Çözücülerde çözünen maddeler çözücünün KN’sını yükseltir, DN’ı (Δt=k.m) BB’ı,(PAÇözeltide =PoASafÇzc*oAÇzc ) ve Osmotik Basınçı (Pos*V =nRT) düşürür . ÖRNEK 14-6 : Benzen ve Toluenin mol kesirleri 0,5 olan çözeltide Pbenzen= ? PToluen=? PToplam=? oBenzen =oToluen = 0,5 dir ve SŞ.da saf halde BB Pobenzen=95,1torr, PoToluen=28,4torr’ dir. CEVAP : Pben= 0,5*95,1= 47,6 Torr PTol=0,5*28,4 = 14,2 Torr PTop=47,6+14,2=61,8 Torr ÖRNEK 14-7 : Yukardaki soruda sıvı ile dengede olan buharın bileşimi ne olur? CEVAP : Benzen = P Benzen / PToplam = 47,6 / 61,8 = 0,77 Toluen = PToluen/ PToplam = 14,2/61,8 =0,23  ⇄ ⇌   ‾ + ÷  ➪ ➽ ➨ ↑↓ ↕ | ǁ |│║ │∫∑ √ ∛ ∜ ≤ ≥ ~ ∞ ≡ ≈ Δ δ π σ υ λ α β  γ ψ μ t τ ζ Ψ Ω θ Χ ε φ ω η ō Ō ½ ¼ ¾ ¼ ½ ¾ ΔGo , ΔSo , ΔHo 17 Eylül 2018 Pazartesi17 Eylül 2018 PazartesiPrentice-Hall © 2002 General Chemistry: Chapter 14

General Chemistry: Chapter 14 Chemistry 140 Fall 2002 17 Eylül 2018 Pazartesi 14-7 Osmotik Basınç Hipertonik aq > 0.92% m/V büzülme Isotonic Tuz aq = 0.92% m/V İZOTONİK ÇÖZELTİ Vücut sıvısı ile aynı Pos sahip çözeltidir. Hipotonik aq > 0.92% m/V büyüme, çatlama Elektrolit olmayan seyreltik çözeltilerde PosV = nRT Pos= n/v * RT = M*RT ÖRNEK : SŞ.da 0,001 M Sakkaroz (C12H22O11)’un Pos=? CEVAP : Pos= n/v * RT = M*RT= 0,001x0,082x298/1=0,024atm=18 mm-Hg Semipermeable membrane Water flows from the low concentration of solute side to the high side to reduce the solute concentration. This causes osmotic pressure. It does not depend on the solute, but depends on the number of particles of solute. This is a COLLIGATIVE property.  ⇄ ⇌   ‾ + ÷  ➪ ➽ ➨ ↑↓ ↕ | ǁ |│║ │∫∑ √ ∛ ∜ ≤ ≥ ~ ∞ ≡ ≈ Δ δ π σ υ λ α β  γ ψ μ t τ ζ Ψ Ω θ Χ ε φ ω η ō Ō ½ ¼ ¾ ¼ ½ ¾ ΔGo , ΔSo , ΔHo 17 Eylül 2018 Pazartesi17 Eylül 2018 PazartesiPrentice-Hall © 2002 General Chemistry: Chapter 14

TERS OSMOZ - DESALİNASYON Chemistry 140 Fall 2002 17 Eylül 2018 Pazartesi TERS OSMOZ - DESALİNASYON Burada Membran sadece su moleküllerini geçirir,tuz iyonlarını geçirmez. NŞ.da OSMOZ olayında saf sudan tuzlu suya doğru bir su girişi olur. B tarafına suyun Pos’dan > P uygulanırsa B tuzlu sudan A saf suya su geçişi olur ki, bu olaya TERS OSMOZ denir. DESALİNASYON usulüyle bu yolla deniz suyundan içme suyu elde edilebilmekte ve atık sularda bu yolla kullanma suyu haline dönüştürülebilmektedir.  ⇄ ⇌   ‾ + ÷  ➪ ➽ ➨ ↑↓ ↕ | ǁ |│║ │∫∑ √ ∛ ∜ ≤ ≥ ~ ∞ ≡ ≈ Δ δ π σ υ λ α β  γ ψ μ t τ ζ Ψ Ω θ Χ ε φ ω η ō Ō ½ ¼ ¾ ¼ ½ ¾ ΔGo , ΔSo , ΔHo 17 Eylül 2018 Pazartesi17 Eylül 2018 PazartesiPrentice-Hall © 2002 General Chemistry: Chapter 14

RAULT KANUNU :BUHAR BASINCI AZALMASI Chemistry 140 Fall 2002 17 Eylül 2018 Pazartesi RAULT KANUNU :BUHAR BASINCI AZALMASI ΔTDN= -KDN x m ΔTKN = -KKN x m m is solute molality  ⇄ ⇌   ‾ + ÷  ➪ ➽ ➨ ↑↓ ↕ | ǁ |│║ │∫∑ √ ∛ ∜ ≤ ≥ ~ ∞ ≡ ≈ Δ δ π σ υ λ α β  γ ψ μ t τ ζ Ψ Ω θ Χ ε φ ω η ō Ō ½ ¼ ¾ ¼ ½ ¾ ΔGo , ΔSo , ΔHo 17 Eylül 2018 Pazartesi17 Eylül 2018 PazartesiPrentice-Hall © 2002 General Chemistry: Chapter 14

PRATİKTE UYGULAMALAR-DN DÜŞMESİ Chemistry 140 Fall 2002 PRATİKTE UYGULAMALAR-DN DÜŞMESİ 17 Eylül 2018 Pazartesi Ethylene glycol and CaCl2 or NaCl  ⇄ ⇌   ‾ + ÷  ➪ ➽ ➨ ↑↓ ↕ | ǁ |│║ │∫∑ √ ∛ ∜ ≤ ≥ ~ ∞ ≡ ≈ Δ δ π σ υ λ α β  γ ψ μ t τ ζ Ψ Ω θ Χ ε φ ω η ō Ō ½ ¼ ¾ ¼ ½ ¾ ΔGo , ΔSo , ΔHo 17 Eylül 2018 Pazartesi17 Eylül 2018 PazartesiPrentice-Hall © 2002 General Chemistry: Chapter 14

14-9 Elektrolit Çözeltiler Chemistry 140 Fall 2002 17 Eylül 2018 Pazartesi 14-9 Elektrolit Çözeltiler Svante Arrhenius Nobel Prize 1903. Ions form when electrolytes dissolve in solution. Explained anomalous colligative properties Compare 0.0100 m aqueous urea to 0.0100 m NaCl (aq) ΔTDN = -KDN x m = -1.86°C m-1 x 0.0100 m = -0.0186°C  ⇄ ⇌   ‾ + ÷  ➪ ➽ ➨ ↑↓ ↕ | ǁ |│║ │∫∑ √ ∛ ∜ ≤ ≥ ~ ∞ ≡ ≈ Δ δ π σ υ λ α β  γ ψ μ t τ ζ Ψ Ω θ Χ ε φ ω η ō Ō ½ ¼ ¾ ¼ ½ ¾ ΔGo , ΔSo , ΔHo Freezing point depression for NaCl is -0.0361°C. 17 Eylül 2018 Pazartesi17 Eylül 2018 PazartesiPrentice-Hall © 2002 General Chemistry: Chapter 14

General Chemistry: Chapter 14 Chemistry 140 Fall 2002 17 Eylül 2018 Pazartesi İ = van’t Hoff Faktörü (İyonlaşma Derecesi) İ = 1 Elektrolit olmayan Çözeltiler (Üre aq, Şeker aq) Ölçülen ΔTDN 0.0361°C iNaCl = = = 1,94 Beklenen ΔTDN 0.0186°C Pos = -i xM x RT ΔTDN= -i x KDN xm  ⇄ ⇌   ‾ + ÷  ➪ ➽ ➨ ↑↓ ↕ | ǁ |│║ │∫∑ √ ∛ ∜ ≤ ≥ ~ ∞ ≡ ≈ Δ δ π σ υ λ α β  γ ψ μ t τ ζ Ψ Ω θ Χ ε φ ω η ō Ō ½ ¼ ¾ ¼ ½ ¾ ΔGo , ΔSo , ΔHo ΔTKN= -i x KKN x m 17 Eylül 2018 Pazartesi17 Eylül 2018 PazartesiPrentice-Hall © 2002 General Chemistry: Chapter 14

İYONLAR ARASI ÇEKİMLER Chemistry 140 Fall 2002 17 Eylül 2018 Pazartesi İYONLAR ARASI ÇEKİMLER Arrhenius theory does not correctly predict the conductivity of concentrated electrolytes.  ⇄ ⇌   ‾ + ÷  ➪ ➽ ➨ ↑↓ ↕ | ǁ |│║ │∫∑ √ ∛ ∜ ≤ ≥ ~ ∞ ≡ ≈ Δ δ π σ υ λ α β  γ ψ μ t τ ζ Ψ Ω θ Χ ε φ ω η ō Ō ½ ¼ ¾ ¼ ½ ¾ ΔGo , ΔSo , ΔHo 17 Eylül 2018 Pazartesi17 Eylül 2018 PazartesiPrentice-Hall © 2002 General Chemistry: Chapter 14

General Chemistry: Chapter 14 Chemistry 140 Fall 2002 17 Eylül 2018 Pazartesi Debye and Hückel 1923 Ions in solution do not behave independently. Each ion is surrounded by others of opposite charge. Ion mobility is reduced by the drag of the ionic atmosphere.  ⇄ ⇌   ‾ + ÷  ➪ ➽ ➨ ↑↓ ↕ | ǁ |│║ │∫∑ √ ∛ ∜ ≤ ≥ ~ ∞ ≡ ≈ Δ δ π σ υ λ α β  γ ψ μ t τ ζ Ψ Ω θ Χ ε φ ω η ō Ō ½ ¼ ¾ ¼ ½ ¾ ΔGo , ΔSo , ΔHo 17 Eylül 2018 Pazartesi17 Eylül 2018 PazartesiPrentice-Hall © 2002 General Chemistry: Chapter 14

General Chemistry: Chapter 14 Chemistry 140 Fall 2002 17 Eylül 2018 Pazartesi Kolloidal Çözeltiler KOLLOİDAL ÇÖZELTİLER Partükül Büyüklüğü 1-1000 nm = (10-4-10-7) cm olan tanecikli yapılardır, gözle net görülemezler ancak ışık yardımıyla belirlenebilirler (TYNDALL ETKİSİ) Kolloidal Silika tanecikleri küre şekilli, Kan plazmasındaki gama globulin disk şekilli, su üzerinde petrol damlacıkları iplik yumakları gibidir. Koolloit tanecikleri iyonlar gibi elektriksel yüke sahiptir, bu yüzden belirli iyonları kolayca tutabilirler ve çökmeden asılı bir şekilde kalırlar. Yüksek iyon derişimleri kolloit taneciklere ters yük aktararak KOAGÜLASYONA (Kolloidin çökmesine) neden olabilirler.  ⇄ ⇌   ‾ + ÷  ➪ ➽ ➨ ↑↓ ↕ | ǁ |│║ │∫∑ √ ∛ ∜ ≤ ≥ ~ ∞ ≡ ≈ Δ δ π σ υ λ α β  γ ψ μ t τ ζ Ψ Ω θ Χ ε φ ω η ō Ō ½ ¼ ¾ ¼ ½ ¾ ΔGo , ΔSo , ΔHo 17 Eylül 2018 Pazartesi17 Eylül 2018 PazartesiPrentice-Hall © 2002 General Chemistry: Chapter 14

14-10 Kolloidal Karışımlar TYNDALL ETKİSİ Chemistry 140 Fall 2002 17 Eylül 2018 Pazartesi 14-10 Kolloidal Karışımlar TYNDALL ETKİSİ  ⇄ ⇌   ‾ + ÷  ➪ ➽ ➨ ↑↓ ↕ | ǁ |│║ │∫∑ √ ∛ ∜ ≤ ≥ ~ ∞ ≡ ≈ Δ δ π σ υ λ α β  γ ψ μ t τ ζ Ψ Ω θ Χ ε φ ω η ō Ō ½ ¼ ¾ ¼ ½ ¾ ΔGo , ΔSo , ΔHo TYNDALL ETKİSİ Parlak ışık demeti hakiki çözeltiden geçerken görülmez ancak Kolloidal Çözeltiden geçerken açıkça görülebilir. 17 Eylül 2018 Pazartesi17 Eylül 2018 PazartesiPrentice-Hall © 2002 General Chemistry: Chapter 14

General Chemistry: Chapter 14 Chemistry 140 Fall 2002 17 Eylül 2018 Pazartesi DİYALİZ     ➪ ➽ ➨ ↑↓ ≈  δ π σ υ λ α β γ ψ μ Δ ∇ ≡ | ǁ |│║ │  ↕    ≤ ≥ « » ~ ∞ ‾ + ∑√ t τ ζ Ψ Ω θ Χ ε φ ω η ō Ō ½ ¼ ¾ ¼ ½ ¾ ELEKTRODİYALİZ Böbrek yetmezliği olan hastalara uygulanır. Çözücü ve çözünen molekül ve iyonları yarı geçirgen zardan kolayca geçerken kolloit tanecikler geçemez. Elektriksel alanda işlem daha da etkili olur. Metabolizmanın ürettiği elektrolit sıvı (idrar) bir kolloit olan kandan böylece kolayca ayrılarak kanın temizlenmesi sağlanır. 17 Eylül 2018 Pazartesi17 Eylül 2018 PazartesiPrentice-Hall © 2002 General Chemistry: Chapter 14

ÖZEL KONU: Kromatografi Chemistry 140 Fall 2002 17 Eylül 2018 Pazartesi ÖZEL KONU: Kromatografi SABİT FAZ silicon gum alumina silica HAREKETLİ FAZ solvent gas Kromotografi.sabit faza karşı hareketli bir fazdan yararlanılarak, bir karışımdan bir bileşenin ayrılma tekniklerinden biridir. Kolon Kromotoğrafisinde kolon Al2O3 (sabit faz) ile doldurulur, uygun bir çözücüde çözülen karışım sabit faza belirli miktarda tatbik edildiğinde adsorplama farklılıkları nedeniyle karışım içindeki maddeler farklı yerlerde adsorplanır, böylece ayrılma sağlanır. Kromotografinin Kolon, Kağıt, Sıvı, Gaz, Katı, Sıvı-Gaz, Süper Kritik Sıvı (SFC) gibi çeşitleri vardır.  ⇄ ⇌   ‾ + ÷  ➪ ➽ ➨ ↑↓ ↕ | ǁ |│║ │∫∑ √ ∛ ∜ ≤ ≥ ~ ∞ ≡ ≈ Δ δ π σ υ λ α β  γ ψ μ t τ ζ Ψ Ω θ Χ ε φ ω η ō Ō ½ ¼ ¾ ¼ ½ ¾ ΔGo , ΔSo , ΔHo 17 Eylül 2018 Pazartesi17 Eylül 2018 PazartesiPrentice-Hall © 2002 General Chemistry: Chapter 14

General Chemistry: Chapter 14 Chemistry 140 Fall 2002 17 Eylül 2018 Pazartesi Kromatografi  ⇄ ⇌   ‾ + ÷  ➪ ➽ ➨ ↑↓ ↕ | ǁ |│║ │∫∑ √ ∛ ∜ ≤ ≥ ~ ∞ ≡ ≈ Δ δ π σ υ λ α β  γ ψ μ t τ ζ Ψ Ω θ Χ ε φ ω η ō Ō ½ ¼ ¾ ¼ ½ ¾ ΔGo , ΔSo , ΔHo Gaz Kromotografisi Kütle Spektrometresi (GC-MS) ile birlikte kullanılarak, karışımdaki bileşik Gaz kromotogramıyla ayrılır ve Kütle Spektrometresinde analiz edilerek cinsi ve miktarı belirlenebilir. Gaz Kromotogramı alıkonma zamanına göre oluştuğundan bileşiğin Mw arttıkça alıkonma zamanı artar bu da ayrılmayı ve analizi sağlar. 17 Eylül 2018 Pazartesi17 Eylül 2018 PazartesiPrentice-Hall © 2002 General Chemistry: Chapter 14

14. Konuda Çözülmesi tavsiye edilen problemler Chemistry 140 Fall 2002 17 Eylül 2018 Pazartesi 14. Konuda Çözülmesi tavsiye edilen problemler Konunun iyice anlaşılabilmesi için öncelikle konu içinde yer alan çözümlü örnekler ve benzerleri iyice öğrenilmeli ayrıca konunun arkasında yer alan numaraları aşağıda verilen sorular çözülmelidir. Sahife 568-577 deki yapılması tavsiye edilen sorular 7,10,17, 22, 24, 33, 38, 42, 52, 54, 58, 66, 73, 88  ⇄ ⇌   ‾ + ÷  ➪ ➽ ➨ ↑↓ ↕ | ǁ |│║ │∫∑ √ ∛ ∜ ≤ ≥ ~ ∞ ≡ ≈ Δ δ π σ υ λ α β  γ ψ μ t τ ζ Ψ Ω θ Χ ε φ ω η ō Ō ½ ¼ ¾ ¼ ½ ¾ ΔGo , ΔSo , ΔHo 17 Eylül 2018 Pazartesi17 Eylül 2018 PazartesiPrentice-Hall © 2002 General Chemistry: Chapter 14