Klinik psikiyatri uygulamasında koruyucu yaklaşımlar

Slides:



Advertisements
Benzer bir sunumlar
ERKEN ÇOCUKLUK DÖNEMİNDE KURUM ve AİLENİN ÖNEMİ
Advertisements

RUH SAĞLIĞI Zafer Zengin Özel Fatih Fen Lisesi Biyoloji Zümre Başkanı
II.BÖLÜM GELİŞİM İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR
AİLE HEKİMLİĞİNDE SAĞLIK OKURYAZARLIĞI
OTİZM (AUTISM).
ERKEN TANI Hastal ı klar ı n, klinik bulgu ve belirtileri ortaya ç ı kmadan tesbit edilmesine erken tan ı denir.
Toplum Sağlığını Geliştirme
2. Sağlık hizmetleri.
PSİKOLOJİ VE PSİKİYATRİDE TEMEL KAVRAMLAR
KAPSAMLI SAĞLIK BAKIMI
DİKKAT EKSİKLİĞİ VE HİPERAKTİVİTE
AİLE HEKİMLİĞİNİN TANIMI VE ÖZELLİKLERİ
TAHSİN YENTUR İLKOKULU
DSM-IV tanı ölçütlerine göre Major Depresyon
REHBERLİK DERSİ III.
KORUYUCU HEKİMLİK.
KORUYUCU HEKİMLİK.
CİNSEL YOLLA BULAŞAN ENFEKSİYONLAR
ZEKA ZEKA: Problem çözme, öğrenme ve soyut düşünme yeteneği.
BİRİNCİ BASAMAK HEKİMLİĞİ
Aile Hekimliğinin Temel Esasları
Bölüm 4 Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu.
Yrd. Doç. Dr. Özdem Nurluöz
Bölüm 5 Kaygı Bozuklukları I: Özgül Fobi, Ayrılma Kaygısı Bozukluğu ve Sosyal Kaygı Bozukluğu
Bölüm 7 Yeme Bozuklukları
OTİZM.
Bölüm 10 Riskli Davranışlar ve Duygusal Rahatsızlık
Bölüm 8 Depresif Bozukluklar, Bipolar Bozukluklar ve Okul Çağındaki Çocuk ve Gençlerde İntiharın Önlenmesi.
HANGİ ANA BAŞLIKLARI İŞLEYECEĞİZ : Klinik Kararların Doğruluğunu Ne Etkiler? Hangi Bilişsel Süreçler Davranışsal Sorunlara Eşlik Eder? Tedaviyle.
Yapılandırmacı kuramın özelliklerini tanıyabilme, Hayat bilgisi dersinde öğretme-öğrenme sürecinin özelliklerini kavrayabilme, Yapılandırmacı kuramın.
Bölüm 2 DAVRANIM BOZUKLUĞU
BİREYİN GELİŞMESİ Yrd. Doç. Dr. İhsan SARI
ERGENLERDE MADDE KULLANIMI Sosyal Hizmet Uzmanı Ercan Mutlu
HEMŞİRENİN EĞİTİMCİ ROLÜ
BÖLÜM 13 DEPRESYON VE İNTİHAR DAVRANIŞI. BÖLÜM 13 DEPRESYON VE İNTİHAR DAVRANIŞI.
BÖLÜM 9 DİKKAT VE AKTİVİTE BOZUKLUKLARI TANIM VE YAYGINLIK Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu, dikkat ve aktivite bozuklukları için artık günümüzde.
GENEL ÖNERİLER. ŞİDDETİN ÖNLENMESİNDE NE TÜR PROGRAMLAR/ MÜDAHALELER ETKİLİ? BİREYSEL DÜZEYDE MÜDAHALELER: Bu kategorideki programlardan/müdahalelerden.
Suisit-İntihar-Özkıyım
Aile Hekimliğinde Sürekli Sağlık Bakımı
PSİKOSOSYAL RİSK ETMENLERİ. Amaç; İşyerindeki sağlığa zararlı psikososyal risk etmenleri hakkında bilgi sahibi olmak.
Tik bozukluğu. Tik bozukluğu nedir? Tikler ani ve tekrarlayıcı kas kasılmaları sonucu yarı istemli bir şekilde ortaya çıkan hareket ve sesler olarak tanımlanabilir.
SABUNCUOĞLU ŞEREFEDDİN SAĞLIK HİZMETLERİ
Prof Dr Süheyla Ünal Psikiyatri AD
Anadolu Üniversitesi, Eğitim Fakültesi,
Yrd. Doç. DR. Tülay KUZLU AYYILDIZ ERGENLİK DÖNEMİ SAĞLIK SORUNLARI
AZE201 ERKEN ÇOCUKLUKTA ÖZEL EĞİTİM
AİLE, ÇOCUK, ÖĞRETMEN İLETİŞİMİNİN ÇOCUK ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ
Beslenme Durumunun Saptanması GİRİŞ
Ruh Sağlığında Birincil Koruma
Prof. Dr. Süheyla Ünal İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri AD
Madde Bağımlılığı Politikası
Fiziksel hastalıklara ruhsal tepkiler
Risk faktörleri-koruyucu faktörler perspektifi
TIBBİ SOSYAL HİZMET DERSİ
GENÇLİK DÖNEMİ ÖZELLİKLERİ
SAĞLIK HİZMETLERİNİN ORGANİZASYONU
GEBE KALMADAN ÖNCE Doç.Dr.Başak Baksu.
ERGENLİK DÖNEMİ ANNE-BABA SORUMLULUKLARI
AİLE HEKİMLİĞİNİN TANIMI VE TEMEL ÖZELLİKLERİ. AMAÇ Bu oturum sonunda katılımcıların; Aile Hekimi ve Aile Hekimliğinin tanımını yaparak bugünkü durumunu.
ŞİDDET.
TRAVMATİK OLAYLARDA PSİKOLOJİK DESTEK
II.BÖLÜM GELİŞİM İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR. Kazanımlar Bu üniteyi tamamladığınızda aşağıdaki hedeflere ulaşmanız beklenmektedir: Gelişimle ilişkili olan.
Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Sosyal Hizmet Bölümü
Doç.Dr.Mehmet Merve ÖZAYDIN
Davranım Bozukluğu.
NORMAL DIŞI DAVRANIŞLAR
REHBERLİK DERSİ III.
NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ
İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ EĞİTİMİ
Sunum transkripti:

Klinik psikiyatri uygulamasında koruyucu yaklaşımlar

Amaç Klinik psikiyatri uygulamasında koruyucu yaklaşımların yerini ve sınırlarını tartışmak

Duygu Davranış Düşünce

Childhood and early influences Social Position Occupational status Childhood and early influences Income, wealth Education Common mental disorders (neurotic conditions) Physical illness Stressful life events Lack of supportive social networks Work circumstances Other known factors Biological and other unidentified factors Melzer 2004

Sorunun kaynakları Medikal modelin ağırlığıtedavi edici hekimliğin baskınlığı

Sorun… Psikiyatrik hizmetin tümünün tedavi edici uygulamalara indirgenmesi, Risk etkeni ile karşılaştıktan sonra henüz bir ruhsal yanıt oluşmadan, erken dönem belirtiler süreğenlik kazanmadan yapılması gereken uygulamaları geriye itmiş görünüyor

İlaç tedavisi ekonomik…kolay… Hastalıkların oluşumunu sağlayan, etkileyen, tetikleyen, hazırlayıcı etkenlerin yeterince irdelenmemesi, önemsenmemesi…

İlaç endüstrisinin çok yönlü etkisi ve belirleyiciliği

Toplum tabanlı sağlık hizmetlerinin bir kavram ya da model olarak tercih edilmemesi Sağlık politikasının temel tercihleri

Tıp eğitiminin genel yapısı içinde koruyucu-sosyal tıp kavramının gereken ilgiyi görmemesi…

Koruyucu hekimlik… Koruyucu psikiyatri…

Ruh sağlığı sorunu olan bireylerin yaşam kalitesinin arttırılması Tüm toplumda ruh sağlığının iyileştirilmesi Ruh sağlığı sorunlarının önlenmesi Ruh sağlığı sorunu olan bireylerin yaşam kalitesinin arttırılması Ruh sağlığı sorunlarının insidansının azaltılması

Koruyucu hekimliğin ilkeleri enfeksiyon hastalıklarına karşı sürdürülen mücadele sürecinde geliştirilmiş

Koruyuculuk nedir? Etkenle teması önlemek Duyarlı kişinin direncini artırmakaşılama birincil korumahastalıkerken tanı erken girişim uygun tedavi

Etkenkonakçıçevresel Etkenler arasındaki etkileşim… Etken ile girilen ilişki Etkenin kaynakları

ÇEVRE Dış güçlerin tümü BİREY Yaş, cinsiyet, meslek vs. ETKEN Canlı, cansız…

Neleri amaçlar? Kısa sürede iyileştirme Komplikasyonları önleme Yeti yitimi oluşumunu önleme Hastalık şiddetini azaltma Rehabilitasyon

İkincil (sekonder) koruma Birincil (primer) koruma İkincil (sekonder) koruma Üçüncül (tersiyer) koruma

PrimerÖnleme Sekonder Tedavi Tersiyer Sürdürüm

Birincil koruma  sağlığın daha iyiye götürülmesi İkincil Koruma  Erken tanı  Uygun tedavi

Önleme (Prevention) Bu kavramın ilk tanımlanması 1957 yılında Kronik hastalıklar Komisyonu tarafından (ABD’de) [primer-sekonder-tersiyer]…

Niçin önlemek gerekiyor? İşlevsellikte kayıp-yeti yitimi Damgalanma-ayrımcılık Aile üzerindeki etkiler Toplumsal rollerinde yaşanan değişimler…

Brincil-ikinci-üçüncül koruma aşamaları birbirinden bağımsız değil.

Koruma.. Evrensel (Üniversal) önleme Genel sosyal politikalar-evrensel düzeyde programlar Seçici (Selected) önleme bireyler ya da alt gruplara yönelik-toplumun geri kalanlarından daha fazla ruhsal bozukluk geliştirme yönünden risk taşıyan gruplar Endike-İndirgenmiş (İndicated) önleme yüksek riskli gruplar

İkincil koruma yinelemeleri ve alevlenmeleri önleme, hastalığı başlamadan önleme, hastalığa bağlı ruhsal, zihinsel ve davranışsal sorunları önleme anlamında…

hastalıkların sıklık ve yaygınlığını azaltmayı amaçlayan yaklaşımlar... Özgün tedavi yaklaşımlarını ve stratejilerini içerir.

hastalık sürecine müdahalenin “testi” kırılmadan önce yapılması

20 yüzyılın ikinci yarısında öncelikli temel koruyucu yaklaşım erken tanı… Erken tanı koymanın olumlu sonuçları Erken tanının geliştirilmesi….

Erken tanı için gerekenler… Eğitim Düzenli muayene Tarama çalışmaları

Sorular…

Sorular… Psikiyatrik bozuklukların erken tanısı gerekli mi? Gerekli ise eğer akılcı mı? Ekonomik mi? Erken tanı olanaklı mı? Hangi bozukluklar “erken tanı” açısından öncelikle olmalı, Hangi grup(lar) hedeflenmeli…

Ruhsal bozuklukların “aşı”sı var mı? Neler “aşı” olabilir? Exposure? Hazırlıklı olma? … İlaçlar???

Koruyucu yöntemler… İlaçlar Krize müdahale Stresle başa çıkma Psikoterapi IPT  BDT  Diğer

İkincil koruma… Hastalıkların standart tedavilerinin yapılabilmesi Zamanında tedaviye ulaşabilme Zamanında tedaviye başlayabilme

Standart tedavi komplikasyonları ve komorbid bozuklukları da engellemeyi içeriyor Bu kavramların evrensel düzeyde araştırmacıların ilgi alanına yeterince girmediği bir çok kez vurgulanıyor

RİSK ETKENLERİ ve KORUYUCU ETKENLER Risk ve koruyucu etkenler biyolojik, psikolojik ve sosyal nitelikli olabilir [bireysel, ailesel, topluluksal, kültürel kaynaklı olabilir]

RİSK ETKENLERİ genetik duyarlılık toplumsal cinsiyet düşük doğum ağırlığı nöropsikolojik defisitler kronik fiziksel hastalık varlığı yoksulluk

RİSK ETKENLERİ düşük zeka düzeyi çocukluk döneminde istismar ve ihmal şiddetli evlilik sorunları ana baba suçluluğu annede ruhsal hastalık varlığı şiddet eğitim yetersizliği

KORUYUCU ETKENLER entelektüel düzey zeka olumlu mizaç özellikleri sosyal destek sistemleri dinsel etkiler aile yapısı

KORUYUCU ETKENLER ana baba diğer bireyler arasında destekleyici ilişkilerin varlığı, bağlılık aile içi rol paylaşımında denge ve nitelik, aile içi dinamiklerin düzeyi okullaşma, okul olanaklarının düzeyi sağlık sistemine ulaşmanın kolaylığı sosyal dayanışma

Neler önemli? Hızlı tanı koyma tanısal tarama ölçekleri İlk değerlendirme-ilk görüşme önemli Hızlı değerlendirme-hızlı karar Hekimin eğitimi-eğilimi Sosyal güvencenin varlığı ve sınırları Ekonomik sorunlar Sağlık sisteminin niteliği-örgütlenme biçimi Sağlık sistemine ulaşılabilirlik-ulaşılan nüfus Sağlık sistemini kullanma oranı

Ruhsal hastalığı önlemede problem çözme becerileri Erken müdahale Grup bilişsel terapi uygulamaları Okul tabanlı projeler Kısa süreli psikoterapiler…

Sık görülen psikiyatrik durumlara odaklanmak  depresyon, intihar, şiddet, madde kullanımı vs.

Disiplinler-sektörler arası işbirliği

Koruyucu yaklaşımın formülü İnsidans (sıklık) +Organik etkenler+stres+sömürü (istismar) başa çıkma becerileri+kendilik saygısı+destek grupları Carter Commision On Mental Health (Albee 1988)

Koruyucu etkileri güçlendirmek Risk etkenlerini azaltmak Bireyleri güçlendirmek Toplumları güçlendirmek Yapısal sorunları azaltmak