TÜRKİYE’DEKİ HEMŞİRELİK İMAJI ÇALIŞMALARININ İNCELENMESİ Filiz KANTEK TÜRKİYE’DEKİ HEMŞİRELİK İMAJI ÇALIŞMALARININ İNCELENMESİ Filiz KANTEK* *Akdeniz Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Hemşirelik imajı ile ilgili çalışmalara ulaşmak için yerli ve yabancı veri tabanlarında “imaj”, “Hemşirelik imajı”, “mesleki algı”, “mesleki görüş” ve “hemşirelik görüş” anahtar sözcükleri Türkçe ve İngilizce olarak kullanılmıştır. Ulaşılan kaynaklardan Türkiye’de yapılan, 2001-2011 tarihleri arasında yayınlanan ve hemşirelik mesleğine ilişkin yayınlar seçilmiştir.Bu özelliklere sahip 21 çalışmaya ulaşılmıştır. Bu çalışmalardan yalnızca 2 tanesi hemşirelik imajı başlığını taşımaktaydı. YÖNTEM BULGULAR Ulaşılan çalışmalar incelendiğinde, çalışmaların özellikle 2007 yılından sonra artış gösterdiği (n=18), % 95.23’ünde (n=20) tanımlayıcı dizayn kullanıldığı, % 85.71’de (n=18) araştırmacılar tarafından geliştirilen veri toplama aracının kullanıldığı belirlendi. Çalışma örneklemlerinin % 52.38’sini (n=11) öğrenciler (hemşirelik öğrencisi (n=8), lise son sınıf öğrencisi (n=2), üniversite öğrencisi (n=1), % 28.57’sini hizmet alanlar (n=6), % 4.76’sını rehber öğretmenler (n=1), % 4.76’sını hemşireler (n=1) oluşturmaktaydı. İki çalışmada medya haberleri incelenirken, bir çalışmada da ölçek geçerlik güvenirlik çalışması yapılmıştı. Çalışmalarda katılımcıların hemşirelik mesleğine ilişkin görüşleri (n=10), hemşirelik cinsiyetine ilişkin görüşleri (n=5), hemşirelik eğitim sürecinde hemşireliğe ilişkin görüşlerdeki değişim (n=3), medyadaki hemşirelik haberleri (n=2) incelenmişti. Çalışma bulguları incelendiğinde, katılımcıların çoğunlukla hemşirelik ile ilgili olumlu görüşe sahip olduğu ve hemşireliğin her iki cinsiyet için uygun bir meslek olduğunu düşündükleri görülmektedir. SONUÇ Sonuç olarak, mevut çalışmaların farklı örneklem gruplarında ve farklı sorulara cevap aradığı görülmektedir. Bu nedenle, son on yılda Türkiye’deki hemşirelik imajı hakkında kesin bir yargıya ulaşmak mümkün olmamaktadır. Gelecek çalışmalarda geçerlik ve güvenirliği kanıtlanmış ölçüm araçları ile hemşirelik imajının ve etkileyen faktörlerinin incelenmesi hemşirelik imajının geliştirilmesine ve hemşirelik imajındaki değişimlerin izlenmesine önemli katkılar sağlayacaktır. KAYNAKLAR Altuntas S, Baykal U ()Factors infl uencing Turkish hospital nurses’ attitudes towards their profession: A descriptive survey. Contemporary Nurse (2010) 35(1): 114–127. Baykal U., Altuntas S. (2011) Perceptions of nursing students’ parents regarding the profession and their college. International Nursing Review 58, 211–217. Beydağ KD, Gündüz A, Özer FG (2008) Sağlık yüksekokulu öğrencilerinin eğitimlerine ve mesleklerine bakış açıları, meslekten beklentileri. Pamukkale Tıp Dergisi 2008;1(3):137-142. Çınar Ş, Demir Y (2009) Toplumdaki hemşirelik imajı: bir ölçek geliştirme çalışması. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 12: 2, 24-33. Dinç S, Kaya O, Şimşek Z (2007) Harran üniversitesi sağlık yüksekokulu öğrencilerinin hemşirelik mesleği hakkındaki bilgi, düşünce ve beklentileri. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 2007; 10: 1, 1-10. Ertem G, Dönmez YC, Oksel E (2009) Günlük Gazetelerde Hemşirelik Haberlerin İncelenmesi. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, Cilt:2,Sayı:2, 70-75. Eser I, Khorshıd L, Denat Y (2008) Hemşirelik mesleğini algılamada ilk klinik uygulamanın etkisi. Ege Universitesi Hemsirelik Yuksek Okulu Dergisi 24 (1) : 15-26. Eskimez Z, Öztunç G, Alparslan N (2008) Lise son sınıfta okuyan kız öğrencilerin hemşirelik mesleğine ilişkin görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi Hacettepe University Faculty of Health Sciences Nursing Journal, 58–67. Kaya, N., Turan, N., Öztürk, A., (2011). Türkiye’de erkek hemşire imgesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8:1, 16-30. Kızğut S, Ergöl Ş (2011) Sağlık yüksekokulu öğrencilerinin hemşireliği algılayışı hemşirelik rollerine ve hemşireliğin geleceğine bakışı. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 14: 2, 10-15. Koç Z., Sağlam Z (2009) lise son sınıf öğrencilerinin hemşirelik mesleğine ilişkin görüşleri ve mesleği seçme durumlarının belirlenmesi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 2009; 12: 3, 1-11. Ozpancar N, Aydın N, Akansel N (2008) Hemşirelik 1. sınıf öğrencilerinin hemşirelik mesleği ile ilgili görüşlerinin belirlenmesi. Cumhuriyet Üniversitesi Hemsirelik Yuksekokulu Dergisi 2008, 12(3) 9-17. Sarıtas S, Karadağ M, Yıldırım D, 2009 School for health scıences unıversıty students' opınıons about male nurses. Journal of Professional Nursing, Vol 25, No 5 (September–October),: pp 279–284. Tan M, Yuncu S, Şentürk Ö, Yıldız Ö (2007) Üniversite öğrencilerinin hemşireliğe bakış açıları. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 2007; 10: 1, 22-29. Tezel A, Akpınar RB, Yurttas A, Celebioğlu A (2008) Hastalar Erkek Hemşireleri Kabul Edecekler mi?. Turkiye Klinikleri J Med Ethics 2008, 16:13-18. Tezel A, Arslan S (2002) Erzurum saglık yüksekokulu ı. sınıf ögrencilerinin meslekleriniseçmeye ve meslege ilişkin görüşleri Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, Cilt 5, Sayı: 2, … Tortumluoğlu G, Akyıl R, Karanlık A, Aldaç R, Turaneri E, Yılmaz A (2005) Erzurum ilindeki bireylerin hemşireler ile ilgili görüş ve beklentileri, Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, Cilt: 8, Sayı: 1, 10-19. Unlu S, Ozgur G, Gumus AB (2008) Hemşirelik yüksekokulundaki öğrencilerin hemşirelik mesleği ve eğitimi ile ilgili görüş ve beklentileri. Ege Universitesi Hemsirelik Yuksek Okulu dergisi 24 (1) : 43-56. Ünver S, Diri E, Ercan İ Hemşirelik Mesleğinin Erkek Üyelerine Toplumun Bakış Açısı. Türkiye Klinikleri J Med Ethics 2010;18(2):96-102 Yalnız N (2010) Ortaöğretim kurumlarında çalışan rehber öğretmenlerin hemşirelik mesleğine ilişkin algıları. İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yüksek lisans tezi, İstanbul. Yılmaz M, Karadağ G (2011) Erkek Öğrenci Hemşireler Hemşirelik Mesleğini Nasıl Algılıyor?. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, Cilt:4,Sayı:1. 2011 21-28. HEMŞİRELİKTE GÜNCEL SORUNLAR VE YAKLAŞIMLAR SEMPOZYUMU, 11-12 NİSAN 2013 , DENİZLİ İletişim: fkantek@akdeniz.edu.tr GİRİŞ Hemşirelik imajı, kariyer olarak hemşireliği seçmeyi düşünenleri, hemşirelik uygulamalarına ilişkin karar vericileri, hizmet alanların davranışlarını etkilemekle birlikte, hemşirelerin iş performansı ve işte kalma niyeti üzerinde önemli bir etkiye sahiptir. Türkiye’de hemşirelerin istihdamı ve işte kalmalarının sağlanması için hemşirelik imajının bilinmesi önemlidir. AMAÇ Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de hemşirelik imajına yönelik yapılan çalışmaları inceleyerek bu alandaki gereksinimleri ve araştırma önceliklerine dikkat çekmektir.