CEZA HUKUKUNUN GENEL ESASLARI İNSAN HAKLARI EVRENSEL BEYANAMESİ, AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ VE TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASASI’NDA ALIR

Bu ilkeler şunlardır:  Suç, ceza ve güvenlik tedbirlerinin kanuniliği  Cezaların geçmişe uygulanamaması  Suç ve cezaların şahsiliği  Cezaların insaniliği

İNSAN HAKLARI EVRENSEL BEYANNAMESİ Madde 5- Hiç kimseye işkence yapılamaz, zalimce, insanlık dışı veya onur kırıcı davranışlarda bulunulamaz ve ceza verilemez.

İNSAN HAKLARI EVRENSEL BEYANNAMESİ Madde11 2 İNSAN HAKLARI EVRENSEL BEYANNAMESİ Madde11 2. Hiç kimse işlendiği sırada ulusal ya da uluslararası hukuka göre bir suç oluşturmayan herhangi bir eylem veya ihmalden dolayı suçlu sayılamaz. Kimseye suçun işlendiği sırada uygulanabilecek olan cezadan daha ağır bir ceza verilemez.

AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ Madde 7 Cezaların yasallığı 1 AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ Madde 7 Cezaların yasallığı 1.Hiç kimse, işlendiği zaman ulusal ve uluslararası hukuka göre bir suç sayılmayan bir fiil veya ihmalden dolayı mahkum edilemez. Yine hiç kimseye, suçun işlendiği sırada uygulanabilecek olan cezadan daha ağır bir ceza verilemez.

TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASASI Temel hak ve hürriyetlerin kullanılmasının durdurulması -MADDE 15 … suç ve cezalar geçmişe yürütülemez; suçluluğu mahkeme kararı ile saptanıncaya kadar kimse suçlu sayılamaz.  

TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASASI Suç ve cezalara ilişkin esaslar - MADDE 38 Kimse, işlendiği zaman yürürlükte bulunan kanunun suç saymadığı bir fiilden dolayı cezalandırılamaz; kimseye suçu işlediği zaman kanunda o suç için konulmuş olan cezadan daha ağır bir ceza verilemez. Suç ve ceza zamanaşımı ile ceza mahkûmiyetinin sonuçları konusunda da yukarıdaki fıkra uygulanır. Ceza ve ceza yerine geçen güvenlik tedbirleri ancak kanunla konulur. Ceza sorumluluğu şahsîdir.

TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASASI Suç ve cezalara ilişkin esaslar MADDE 38 Ölüm cezası ve genel müsadere cezası verilemez. Uluslararası Ceza Divanına taraf olmanın gerektirdiği yükümlülükler hariç olmak üzere vatandaş, suç sebebiyle yabancı bir ülkeye verilemez.

SÖZLEŞMELER VE ANAYASADAKİ BU HÜKÜMLER TÜRK CEZA KANUNU’NUN FARKLI HÜKÜMLERİNDE DÜZENLENMİŞTİR.

Suçta ve cezada kanunîlik ilkesi - Madde 2- (1) Kanunun açıkça suç saymadığı bir fiil için kimseye ceza verilemez ve güvenlik tedbiri uygulanamaz. Kanunda yazılı cezalardan ve güvenlik tedbirlerinden başka bir ceza ve güvenlik tedbirine hükmolunamaz. (2) İdarenin düzenleyici işlemleriyle suç ve ceza konulamaz. (3) Kanunların suç ve ceza içeren hükümlerinin uygulanmasında kıyas yapılamaz. Suç ve ceza içeren hükümler, kıyasa yol açacak biçimde geniş yorumlanamaz.

Zaman bakımından uygulama- Madde 7 (1) İşlendiği zaman yürürlükte bulunan kanuna göre suç sayılmayan bir fiilden dolayı kimseye ceza verilemez ve güvenlik tedbiri uygulanamaz. İşlendikten sonra yürürlüğe giren kanuna göre suç sayılmayan bir fiilden dolayı da kimse cezalandırılamaz ve hakkında güvenlik tedbiri uygulanamaz. Böyle bir ceza veya güvenlik tedbiri hükmolunmuşsa infazı ve kanuni neticeleri kendiliğinden kalkar. KURAL: CEZA KANUNLARI GEÇMİŞE UYGULANMAZ. (2) Suçun işlendiği zaman yürürlükte bulunan kanun ile sonradan yürürlüğe giren kanunların hükümleri farklı ise, failin lehine olan kanun uygulanır ve infaz olunur. İSTİSNA: LEHE OLAN CEZA KANUNLARI GEÇMİŞE UYGULANIR.

LEHE OLSA BİLE GEÇMİŞE UYGULAMANIN İKİ İSTİSNASI TCK M LEHE OLSA BİLE GEÇMİŞE UYGULAMANIN İKİ İSTİSNASI TCK M.7’DE YER ALMAKTADIR (3)Hapis cezasının ertelenmesi, koşullu salıverilme ve tekerrürle ilgili olanlar hariç; infaz rejimine ilişkin hükümler, derhal uygulanır. BU ÜÇ KURUMLA İLGİLİ DEĞİŞİKLİKLER, SANIK YA DA HÜKÜMLÜNÜN LEHİNE OLUP OLMADIĞINA BAKILMAKSIZIN DERHAL UYGULANIR. (4) Geçici veya süreli kanunların, yürürlükte bulundukları süre içinde işlenmiş olan suçlar hakkında uygulanmasına devam edilir. GEÇİCİ VEYA SÜRELİ KANUNLAR YÜRÜRLÜKTEN KALKMIŞ OLSA DA BUNLAR YÜRÜRLÜKTEYKEN İŞLENEN SUÇLARLA İLGİLİ OLARAK UYGULANMASI DEVAM EDER.

Ceza sorumluluğunun şahsiliği - Madde 20- (1) Ceza sorumluluğu şahsidir. Kimse başkasının fiilinden dolayı sorumlu tutulamaz. BUNUN BİR SONUCU OLARAK SANIĞIN ÖLÜMÜ HALİNDE DAVA, HÜKÜMLÜNÜN ÖLÜMÜ HALİNDE İSE CEZA ORTADAN KALKAR. Sanığın veya hükümlünün ölümü - Madde 64- (1) Sanığın ölümü halinde kamu davasının düşürülmesine karar verilir. (2) Hükümlünün ölümü, hapis ve henüz infaz edilmemiş adlî para cezalarını ortadan kaldırır.