VERİ İLETİŞİMİ ve BİLGİSAYAR AĞLARI Aslı Eyecioğlu Özmutlu

Dersin İçeriği OSI 7 katmanlı modeli Ağ protokolleri ve katmanları TCP/IP protokolü, uygulamaları Kablosuz iletişim Ağ Yönetimi ve güvenliği

https://aslieyecioglu.com/teaching/ Değerlendirme Sorularınız için : aozmutlu@bartin.edu.tr Ders Notları ve Sunumları, güncellemeler, diğer kaynaklar için: https://aslieyecioglu.com/teaching/ Derse katılım size %5 - %10 puan olarak dönecektir. Ara Sınav(%40) Final Sınavı(%60)

Bilgisayar Ağları Bilgisayar Ağları (computer networks) nedir? Bilgisayarlar ve iletişim cihazlarını, küçük ve ya büyük coğrafik alanlarda kablo veya radyo dalgaları gibi veri iletim ortamlarını, belirli kurallar çerçevesinde kullanarak birbirine bağlayan ve böylece kullanıcıların çeşitli kaynakları paylaşmalarını sağlayan sisteme bilgisayar ağları denir.

Veri İletişimi Bilgisayar ağları (Computer Networks) ve Veri İletişimi (Data Communication) arasındaki ilişki nedir? Elektronik Haberleşme 2 türlü sağlanır: Telekominikasyon Veri Haberleşmesi Telekominikasyon her türlü cihazın (telefon, televizyon ve radyo vb.) cihazların birbirlerine direkt ya da bir ağ vasıtasıyla başka cihazlara veri göndermesidir. Veri haberleşmesi ise cihazlar arasında ağlar vasıtasıyla veri alış-verişi sağlanmasıdır.

Veri İletişimi Veri iletişiminin verimli ve etkin olması aşağıdaki 4 temel parametreye dayanır. Doğru hedef (Delivery): Verinin sadece doğru hedefe ulaşmasıdır. Doğruluk (Accuracy): Verinin kaynağından çıktığı şekliyle iletilmesidir. Zaman (Timeliness): Verinin zamanında hedefe ulaşmasıdır. Gerçek zamanlı iletişimde (audio, video) çok önemlidir. Gecikme değişimi (Jitter): Paketlerin hedefe ulaşma süresindeki durağan olmayan değişimdir.

Veri İletişimi Veri iletişiminin 5 temel bileşenleri nelerdir?

Veri İletişimi Veri iletişiminin 5 temel bileşenleri nelerdir? Gönderici (Transmitter): Veriyi ileten cihazdır. PC, workstation video camera vb. Alıcı (Receiver): Veriyi alan cihazdır. PC, workstation video camera vb. İletim Ortamı (Medium): Verinin gönderen ve alan cihaz arasında iletilmesini sağlayan fiziksel yoldur (twisted pair wire, coaxiel cable, fiber optic cable, radio waves) Mesaj (Message) : İletilen bilgidir. Ses, görüntü, metin, sayı, resim vb. Protokol (Protocol): Veri iletimini başlatır, yönetir ve sonlandırır.

Ağlar Bilgisayar Ağları niçin önemli? Kaynak Paylaşımı (Veri, dosya, donanım, yazılım vb) Bilgi Paylaşımı Standartlaşma

2. Ağ Bileşenleri Bir bilgisayar ağının kurulumunda gereken bileşenler: Sunucu (Server) İstemci (Client) Ağ donanımları (ethernet kartı, modem, kablo, ağ cihazları vb.) Ağ standartları ve protokolleri

2. Ağ Bileşenleri Bir bilgisayar ağının kurulumunda gereken bileşenler: http://slideplayer.biz.tr/slide/9091571/

2. Ağ Bileşenleri SUNUCU: Bir ağdaki kaynakları yöneten ana bilgisayar denir. Gerçek zamanlı veri akış sunucusu Faks Sunucuları Sohbet Sunucusu IRC (Internet Relay Chat) Sunucusu Haber Sunucusu Telnet Sunucusu E-posta liste Sunucusu Grup Çalışması Sunucusu İletişim Sunucusu Bağımsızı Sunucu Dosya Sunucusu Yazıcı Sunucusu Uygulama Sunucusu Veri tabanı Sunucusu E-posta Sunucusu Web Sunucusu Vekil (Proxy) Sunucu FTP Sunucusu

2. Ağ Bileşenleri SUNUCU (SERVER) seçimi Sunucular sürekli çalıştığından özel donanıma sahip bilgisayarlar sunucu tipine göre seçilmelidir. Sunucu da kurulacak ağ işletim sistemleri de sunucu seçiminde önemlidir. Sunucu işletim sistemleri ağlarda kullanılmak üzere özel olarak tasarlanmış işletim sistemleridir. Örnek: Windows Server, Mac OS X Server, Red Hat Enterprise Linux, Suse Linux Enterprise Server bunlardan en popüler olanlarıdır.

2. Ağ Bileşenleri İstemci (Client) : Bilgisayar ağlarında yönetici olmayan bilgisayara verilen addır. Terminal olarak da adlandırılır. Önceden ağı yöneten sunucu ve istemciler aynı işletim sistemini kullanmak durumundaydı. Protokollerin gelişmesiyle bu zorunluluk ortadan kalktı. İş istasyonu (Workstation) nedir? İstemci ile arasında ne fark vardır?

2. Ağ Bileşenleri Ağ Donanımları Ethernet Kartı Modem Kablolar Ağ Cihazları

2. Ağ Bileşenleri Ağ Donanımları Ethernet Kartı Ethernet kartı veya ağ arabirim kartı (Network Interface Card) bilgisayarların ağa bağlanarak veri paketlerini alabilmeleri ve gönderebilmelerini sağlayan donanım elemanlarıdır.

2. Ağ Bileşenleri Ağ Donanımları Modem Modem kasa içerisinde dahili veya kasa dışarısında harici olarak telefon hatları üzerinden İnternete bağlanmak için kullanılır. Çevirmeli Modemler (Dial-up) ADSL (kablolu-kablosuz)

2. Ağ Bileşenleri Kablolar Koaksiyel Kablo (Coaxiel Cable) Dolanmış Çift Kablo (Twisted Pair Cable) Fiber Optik Kablo (Fiber Optic Cable)

2. Ağ Bileşenleri Kablolar Koaksiyel Kablo (Coaxiel Cable) Koaksiyel Kablolar ses ve video iletiminde kullanılır. RG-8 (Thick-Kalın Ethernet): Ethernetin kullandığı ilk kablo türüdür, artık kullanılmamaktadır. RG-58 (Thin-İnce Ethernet): Az kullanılmaktadır. RG-6 (TV’lerde kullanılır)

2. Ağ Bileşenleri Ağ Donanımları Kablolar Dolanmış Çift Kablo (Twisted Pair Cable): Günümüzde en çok kullanılan kablo türüdür. Kaplamasız Dolanmış Çift Kablo (Unshielded Twisted Pair- UTP) Kaplamalı Dolanmış Çift Kablo (Shielded Twisted Pair-STP) Metalik Folyo Dolanmış Çift Kablo (Foil Twisted Pair-FTP)

2. Ağ Bileşenleri Ağ Donanımları Kablolar Fiber Optik Kablo (Fiber Optic Cable): Fiber Optik kablo bir sinyali iletmek için elektrik akımı yerine ışığı kullanan bir iletim aracıdır. Kablo ışığı yönlendiren plastik veya saf cam dan oluşan fiberlerden ibarettir.

2. Ağ Bileşenleri Ağ DonanımlarıKablolar Fiber Optik Kablo

2. Ağ Bileşenleri Ağ Donanımları Kablolar Fiber Optik Kablo Avantajları (bakır telli kablolara göre) Boyutları ve ağırlıkları daha azdır. Elektromanyetik alanlardan etkilenmez. Çapraz bağlantı söz konusu değildir. Diğerlerine göre kablolardaki zayıflama daha azdır. Fiber optik sistemler çok bantlıdır. Maliyeti gün geçtikçe düşmektedir. Hammaddesi cam ve kum olan fiber optik kablolar kaynak açısından sorun teşkil etmez Daha sağlam yapıdadır. Dış şartlardan kolay etkilenmez

2. Ağ Bileşenleri Ağ Donanımları Ağ Cihazları Ağ cihazları, bir ağın içerisinde veya ağın başka bir ağ ile veri alışverişi yapmasını sağlayan donanımlardır. ★Sunucu Bilgisayarlar ★HUB ★Switch (Akıllı HUB) ★Köprü (Bridge) ★Yönlendirici (Router) ★Ağ Geçidi (Gateway) ★Yineleyici (Repeater) ★Ateş Duvarı (Firewall)

2. Ağ Protokolleri Ağ Protokolleri, ağdaki bilgisayarlar arasında iletişimin nasıl sağlanacağını belirleyen, standart olarak kabul edilmiş kurallar bütünüdür. Ağ protokolleri, Verinin sıralanması, Verinin yönlendirilmesi, Akış kontrolü, Hata kontrolü gibi görevleri yerine getirir. Örnek: TCP, HTTP, IP vb.

3. Ağ Mimarileri Ağda veri iletişimi yapan bilgisayarlar arası ilişkinin yapısını belirleyen mimarilerdir. İstemci-Sunucu Mimarisi Türdeş Mimari

3. Ağ Mimarileri İstemci-Sunucu Mimarisi (Server-based) : Ağda yer alan bilgisayarları yöneten bir sunucu olduğunda kullanılan mimaridir. Türdeş Ağ Mimarisi (Peer to peer): Ağda adanmış bir sunucu yoksa ve ağdaki bilgisayarlar arası bir hiyerarşi bulunmuyorsa bu durumda kullanılan mimaridir. Türdeş mimaride her bilgisayar hem istemci hem sunucu olarak görev alır.

3. Ağ Mimarileri Türdeş Ağ Mimarisi kullanılan uygulamalar? Türdeş Ağ Mimarisi (Peer to peer) nerelerde kullanılır? Dosya paylaşımı Anlık ileti Ses iletimi Yedekleme Dağıtık programlama Çalışma grupları Türdeş Ağ Mimarisi kullanılan uygulamalar? Bittorent, Skype, BBC iPlayer, Freenet, Gnutella, Adobe Flash Player bunlardan bazıları.

3. Ağ Türleri Coğrafi açıdan ağ türleri Topolojilerine göre ağ türleri Kişisel alan ağları (PAN-Personal area network) Yerel alan ağları (LAN- Local area network) Şehirsel alan ağları (MAN-Metropolitan area network) Geniş alan ağları (WAN-Wide area network) Topolojilerine göre ağ türleri Fiziksel topoloji Mantıksal topoloji

3. Ağ Türleri Coğrafi açıdan ağ türleri Kişisel alan ağları (PAN-Personal area network) Yerel alan ağları (LAN- Local area network) Şehirsel alan ağları (MAN-Metropolitan area network) Geniş alan ağları (WAN-Wide area network) Wireless PAN(WPAN) Wireless LAN (WLAN) Wireless MAN (WMAN) Wireless WAN (WWAN)

3. Ağ Türleri Topolojilerine göre ağ türleri Topoloji nedir? Bir ağdaki bilgisayarların nasıl yerleşeceğini, nasıl bağlanacağını, veri iletiminin nasıl olacağını belirleyen genel yapıdır. Fiziksel topoloji: Ağın fiziksel olarak nasıl görüneceğini belirler (Fiziksel katman) Mantıksal topoloji: Bir ağdaki veri akışının nasıl olacağını belirler (Veri iletim katmanı)

3. Ağ Türleri Fiziksel topoloji Veri Yolu (Bus) Toplojisi Yıldız (Star) Topolojisi Halka (ring) topolojisi Ağaç-Hiyerarşi (Tree) Topolojisi Örgü (Mesh) Topolojisi Genişletilmiş yıldız topolojisi Eğri topoloji Hücresel (Cellular) Topoloji

3. Ağ Türleri Fiziksel topoloji Veri Yolu (Bus) Toplojisi BUS topolojide, bilgisayarlar düz bir hat üzerinde birbirlerine bağlanmışlardır. En basit bağlantı yöntemidir. Yol topolojisinde , sinyal tüm istasyonları dolaşır. Her bir istasyon sinyalin adresini kontrol eder ve bu sinyalin yol üzerinde geçtiği tüm istasyonlar bu adresin kendileri ile ilgili olup olmamaları üzerine sinyali işlerler veya pasif bir şekilde sinyali bırakırlar. Sinyal, istasyonların birbirlerine iletmesi şeklinde değil, kendi başına dolaşarak yol alır.

3. Ağ Türleri Fiziksel topoloji Veri Yolu (Bus) Toplojisi Avantajları : Bilgisayarların ve diğer çevre birimlerinin ağa kolayca bağlanabilmesi Daha az kablo kullanılması. Tasarımı ve genişletilebilirliği kolay olması Geçici amaçlı ve kalıcı olmayan ağların hızlı bir şekilde kurulabilmesi için ideal olması. Switch veya Hub gibi çevresel bağlantı aygıtlarının kullanılmaması ve böylece ek maliyetlerin ortadan kalkması. Bir istasyonun çalışmaması durumunda diğerlerini etkilememesi

3. Ağ Türleri Fiziksel topoloji Veri Yolu (Bus) Toplojisi Dezavantajları : Sorun giderilmesi ve yönetimi zor olması Kısıtlı sayıda istasyon ve kısa mesafe kablo üzerinde olması. Ana kabloda oluşan bir kopmanın tüm ağın çalışmasını engellemesi Eklenen her ilave istasyonun toplam ağ performansını kötü anlamda etkilemesi Omurga kablonun her iki ucunda sonlandırıcıların bulunma zorunluluğu

3. Ağ Türleri Fiziksel topoloji Yıldız (Star) Toplojisi Star topolojide, tüm bilgisayarlar merkezi olarak bir cihaza ( HUB ya da SWITCH) kablo vasıtasıyla bağlanmış durumdadır. Bir bilgisayardan başka bir bilgisayara sinyal gönderildiğinde, sinyal hub üzerinden geçerek hedef adrese ulaşmaktadır. 

3. Ağ Türleri Fiziksel topoloji Yıldız (Star) Toplojisi Avantajları : Yeni istasyonların eklenmesi kolaydır. Yönetimi ve hata tespiti basittir ve kısa zamanda halledilebilir. Birbirinden farklı kablolama metodları ile bağdaşabilir. Herhangi bir istasyondaki arıza veya yeni bir birimin eklenmesi halinde bundan tüm ağ etkilenmez.

3. Ağ Türleri Fiziksel topoloji Yıldız (Star) Toplojisi Dezavantajları : Diğer topolojilere oranla, çok daha fazla kablo gereksinimi olur. Hub veya Switch cihazlarında ortaya çıkan sorunlarda tüm ağ etkilenir. Bu cihazların kullanılması sonucunda, yol topolojisine göre maliyeti daha yüksektir Günümüzde yaygın bir kullanıma sahip olan bu topolojide twisted pair ve fiber optik kablo türleri kullanılır.

3. Ağ Türleri Fiziksel topoloji Ring (Halka) Toplojisi Ring topolojilerde bilgisayarların haberleşmesi dairesel şekilde gerçekleşmektedir. Sinyaller saat ibresi yönünde dairesel yani ring şeklinde ilerler ve her bilgisayarın üzerinden geçerler. Bus topolojiden farklı olarak, her bilgisayar sinyalleri güçlendirerek gönderir.

3. Ağ Türleri Fiziksel topoloji Ring (Halka) Toplojisi Avantajları: Ağın büyütülmesi, toplam sistem performansına çok az bir oranda olumlu  etki yapar. Tüm istasyonlar eşit erişim hakkına sahiptir. Dezavantajları ise; Bilinen en pahalı topolojidir. Oldukça karmaşıktır. Bir istasyonun arızası durumunda tüm istasyonlar etkilenir.

3. Ağ Türleri Fiziksel topoloji  Ağaç (Tree) Toplojisi Temel olarak yol topolojisi ile yıldız topolojisinin karakteristik özelliklerinin kombinasyonu şeklinde ortaya çıkan bir topoloji türüdür. Ağaç topolojisi yapısında sinyalin akış şekli hiyerarşik bir düzende oluşur.

3. Ağ Türleri Fiziksel topoloji  Ağaç (Tree) Toplojisi Avantajları: Her bir segment için noktadan noktaya bir kablolama yapısı kullanılır, böylece segmentlerde oluşan bir kesinti halinde diğerleri etkilenmez. Birbirinden farklı donanım ve yazılım üreticilerinin sağladıkları ürünler uyum içerisinde çalışabilir. Dezavantajları ise ; Kullanılan kablolamanın tipine göre her bir segmentin ortalama uzunluğu belirli bir limiti geçemeyebilir. Eğer ana omurga yapısında bir kopma olursa tüm ağ işlevini kaybeder. Kablolama açısından konfigürasyonu diğer tüm topolojilerden oldukça daha zordur.

3. Ağ Türleri Fiziksel topoloji  Örgü (Mesh) Toplojisi Ağ topolojileri içerisindeki en sağlam ve sağlıklı olan yapıdır. Mesh topolojide, her bilgisayar bütün diğer bilgisayarlara ayrı kablo ile bağlanır. Bu konfigürasyon sayesinde eğer kablolardan biri arızalanırsa, diğer hatlar üzerinden trafiğin geçişini sağlayacaktır. Problemleri gidermede kolaylıklar sağlaması, daha sağlam bir yapıya sahip olması gibi bir çok avantajının yanında, çok fazla kablo masrafı ve karmaşasından dolayı bu tip ağlar kullanılmamaktadır.

3. Ağ Türleri Fiziksel topoloji  Hücresel (Cellular) Toplojisi Hücresel topoloji, her birinin kendi merkezi üzerinde birbirinden bağımsız düğümleri bulunan dairesel veya altıgen biçimindeki alanların oluşturduğu topoloji yapısıdır. Kablosuz ağların kullanılmaya başlanmasıyla giderek yaygınlaşmaktadır. En belirgin avantajı ise dünya atmosferi ve uzay boşluğu haricinde herhangi bir taşıyıcı medyanın bulunmamasıdır. Dezavantajı ise ortamda dolaşan sinyalin dinleme ve izlenmeye açık bir durumda bulunması ve bunun getirebileceği güvenlik tehditleridir.

5. Ağ Topolojileri Mantıksal Topoloji Ağların mantıksal topolojileri, ağ aygıtları ve istasyonların birbirleri ile nasıl iletişim kuracaklarını belirleyerek bunları ortak bir protokol çerçevesinde birleştirir. Yayın Topolojisi (Broadcast) Biletli geçiş topolojisi (Token passing)

5. Ağ Topolojileri Mantıksal Topoloji Yayın  Topolojisi  ( Broadcast Topology ) Yayın topolojisi , her istasyonun ağ ortamında sinyali diğer tüm istasyonlara aynı anda iletmesi kuralına dayanır. Yollayıcı , sinyali yayınladıktan sonra adresin eşleştiği istasyonu bulduğu ana kadar tüm ağ üzerinden ayrı ayrı dolaşarak hedefi arar, herhangi bir aktarım sözkonusu değildir. 

5. Ağ Topolojileri Mantıksal TopolojiToken geçiş  Topolojisi  (Token passing Topology ) Bu topoloji , elektronik bir  token’ın ( sinyal ) her bir istasyona uğrayarak tüm ağı dolaşması esasına dayanır. Bu topolojide sinyal bir token ile her istasyonu ayrı ayrı dolaşır , eğer token bir istasyon tarafından işlenirse adresi bırakır ve geri döner. Token burada bir taşıyıcı konumdadır.

5. İşletmelerde Ağ Kullanımı İç ağ (İntranet) ve Dış ağ (Extranet) İntranet, işyerlerinde çalışanlar arası iletişimi sağlamak ve bilgi paylaşmak amacıyla kullanılan özel bir iş ağıdır Extranet şirket çalışanlarının dışarısı ile işbirliği ve iletişimini sağlayan özel iş ağıdır.

5. Veri İletimi ve Sinyalleme (Signalling) Sinyal, verinin elektriksel veya elektromanyetiksel olarak kodlanmış şeklidir. Elektrik enerjisini iletişim için kullanmaya sinyalleme denir. Sinyaller analog ya da digital olabilir. Analog sinyaller, sürekli değer alabilmekte iken dijital sinyaller süreksiz ( sadece 0 ve 1 ) değereler alırlar. Örneğin, telefondaki ses analog sinyal üretir ama bilgisayarlar dijital sinyal üretir. Bu yüzden veri iletiminde dijital sinyalin analog sinyale dönüştürülmesine Modülasyon; analog sinyallerin dijital sinyallere dönüştürülmesine Demodülasyon denir. Bu MOdülasyon ve DEModülasyon işlemini yapan cihazlara MODEM denir. Dijital  Analog = Modülasyon Analog  Dijital = Demodülasyon

5. Veri İletimi ve Sinyalleme (Signalling) Dijital verilerin ifade edilmesinde bit veya byte kullanılırken, analog verileri tanımlamada frekans kullanılır. Frekans, bir olayın birim zamanda tekrarlanma sıklığını verir ve Hertz (Hz) ile ifade edilir. Örneğin saniyede üç defa tekrarlanan bir olayın freknası 3Hz’dir. Frekansın kapasitesi ise bant genişliği (bandwith) ile tanımlanır. Bant genişliği bilgisayar ağlarında birim zamanda veri iletim kanalının taşıyabildiği veri miktarıdır. Bant genişliği birimi bps (bits per second) olarak gösterilir. Ağ ortamları gürültü ve sinyal gecikmesinden etkilenebilir. Sinyal özellikleri, esasen aktarım ortamı için verilen bir durumda ne kadar iyi performans göstereceğini belirler.

5. Veri iletişim yöntemleri Veri iletişiminde bir kaynaktan alıp gönderilecek alıcıların belirlenmesi işlemidir. Unicast (Tek yöne) Multicast (Çok yöne) Broadcast (Her yöne)

5. Veri iletişim modları Tek yönlü (Simplex) : Veri sadece tek bir yönde iletilir. Radyo, tv vb. Yarı çift yönlü (Half duplex): İki uç arasında veri gönderilir ancak aynı anda sadece tek yön veri iletir. Telsizler. Tam çift yönlü (full duplex): İki uç arasında da veri gönderilirken aynı anda iki yönlü iletim olur. Telefonlar.

5. Veri iletişim modları

5. Ağ Donanımları Yineleyici (Repeater) Köprü (Bridge) HUB Switch (Akıllı HUB) Yönlendirici (Router) Ağ Geçidi (Gateway) Ateş Duvarı (Firewall)

5. Ağ Donanımları Yineleyici (Repeater) Networkte kullanılan kabloların, elektronik sinyalleri iletebilecekleri maksimum uzunlukları vardır. Örneğin, UTP kablolar sinyali 100m taşıyabilirler. Daha uzağa taşınması gerekiyorsa repeater kullanılır.

5. Ağ Donanımları Bridge Köprü temelde tekrarlayıcının yaptığı işi yapar. Köprü, yapısal anlamda farklı ağ mimarileri arasında iletişim kurmayı amaçlar. Farklı topolojilerle kurulmuş ağları birbirine bağlamak için kullanılır.

5. Ağ Donanımları HUB Hub’ın görevi sinyalleri güçlendirip, kabloya iletmektir. Hub’ın repeaterdan farkı, daha çok portu olması ve daha çok bilgisayarın iletişimini sağlamasıdır. Çok portlu yineleyici de denir.

5. Ağ Donanımları SWİTCH (Akıllı Hub-Anahtar): Switch akıllı bir hub cihazıdır. Hub’ın yaptığı görevin aynısını yapar, ancak ağı yormaz. Aynı anda birden fazla iletim yapma imkânı sağlar. Böylece aynı anda bir bilgisayar yazıcıyı kullanırken diğer ikisi kendi aralarında dosya transferi yapabilirler. Gelen bilgileri sadece belli bilgisayarlara gönderir. Ağ durumunu izler, veriyi gönderip, iletim işleminin yapılıp yapılmadığını test eder.

5. Ağ Donanımları Yönlendirici (Router):Yerel ağlardan gelen paketlerin yollarının belirlenmesi ve paketlenmelerinde görev alan temel birimlere yönlendirici denilmektedir. Bu sayede yerel alan ağlarını birbirine bağlıyor iken; geniş alan ağlarının da bağlantı noktalarını oluşturmaktadırlar. Yönlendiricinin iki temel görevi vardır; yol seçmek ve paket filtrelemek. Yönlendirici görevini yaparken şu sırayı izler; Bir veri paketini okumak. Paketin protokollerini çıkarmak. Gideceği network adresini yerleştirmek. Yol bilgisini eklemek. Paketi alıcısına en uygun yolla göndermek.

5. Ağ Donanımları Ağ geçidi (Gateway) Gelişmiş yönlendiricilerdir. Çalışma şekilleri yönlendiriciyle aynıdır, protokolleri kullanırlar fakat sadece aynı protokolleri kullanmazlar; farklı protokoller arasında iletişimi sağlarlar.

OSI REFERENCE MODELİ İki bilgisayar sistemi arasındaki iletişimi sağlayan OSI Referans Modeli 7 katmanlı bir ağ sisteminden oluşmaktadır. Bu 7 katmanın en altında yer alan iki katman yazılım ve donanım; üstteki 5 katman ise genelde yazılım yolu ile çözülmüştür.

OSI REFERENCE MODELİ 7 - Uygulama Katmanı 6 - Sunum Katmanı 5 - Oturum Katmanı 4 - Taşıma Katmanı 3 - Ağ Katmanı 2 - Veri İletim Katmanı 1 - Fiziksel Katman USOTAVF

Ödev Vekil Sunucu (Proxy server) nedir? Vekil Sunucu kullanmanın yararları ve zararları nelerdir? İntranet ve extranet arasındaki farklar nelerdir? Submarine Cables?

Kaynaklar https://www.youtube.com/watch?v=xIuBmOufbls http://download.nos.org/coa631/ch2.pdf Bilgisayar Ağları ve İletişim, Şirin Karadeniz Bilgisayar Ağları ve Internet, Dougles E. Comer https://www.kocsistem.com.tr/tcpp-4-ag-topolojler/ https://bidb.itu.edu.tr/seyirdefteri/blog/2013/09/07/intranet-(i%C3%A7-a%C4%9F)-ve-extranet- (d%C4%B1%C5%9F-a%C4%9F) https://www.slideserve.com/abel/sunucu-istemci-server-client http://www.megep.meb.gov.tr/mte_program_modul/moduller_pdf/A%C4%9F%20Elemanlar%C4 %B1%20Ve%20A%C4%9F%20Sistemleri.pdf