TANZİMAT EDEBİYATI’NIN OLUŞUMU Tanzimat, bazı değişiklilere gidilmesi gerekilen dönemlerde, yeni bir arayış içinde olanların kültürel ve siyasi hareketlerinin sonucunda doğmuş köklü bir değişimdir. Tanzimat, Mustafa Reşit Paşa’nın önderliğinde 3 Kasım 1839 yılında yenileşme amaçlı oluşturulmuş fermandır. Bu fermanın kabulündeki en önemli faktör Osmanlı Devleti’nin 18 ve 19. yüzyıllarda gerileme yaşamasıdır.  Bu gerileme esnasında bazı aydınlar ve devlet adamları devleti eski günlerine kavuşturmak için birtakım düşünceleri savunmaya başlamışlardır. Devletin göz göre göre çöküşe gitmesi kabul edilmemiştir ve özellikle askeri alanda olmak üzere tüm alanları kapsayacak bir yenileme hareketi başlatılmıştır.

TANZİMAT EDEBİYATI’NIN OLUŞUMU Sanatın gelişmesi ileberaber güçlü ve korkusuz edebiyatçılar da ortaya çıkmıştır. Şinasi’nin Agah Efendi ile beraber çıkardığı gazete Tercüman-ı Ahval; edebi, siyasi ve toplumsal alanda batılılaşmaya atılan ilk adım olmuştur. 1860 yılı tarihte Tanzimat Edebiyatı ’nın başlangıcı olarak geçer.  Tanzimat Edebiyatı, 1.dönem Tanzimat edebiyatı ve 2.dönem Tanzimat edebiyatı olarak iki başlıkta incelenir. İlk dönemde siyasal anlamda serbestlik gören edebiyatçılar, edebiyatı toplum için yaparken toplumsal olayları ve siyasal kavramları edebiyata sokmuşlardır. İkinci dönemde ise siyasal anlamda baskı gören edebiyatçılar toplumsal konulara yönelememiş ve edebiyatı sanat için yapmak zorunda kalmışlardır.

TANZİMAT EDEBİYATI’NIN ÖZELLİKLERİ Tanzimat Edebiyatı ile birlikte batı edebiyatlarından yeni türler edebiyatımıza girmiştir. Batı edebiyatından Türk edebiyatına giren yeni türler şunlardır: Roman, hikaye, deneme, makale, tiyatro, eleştiri, anı, mektup… Özgürlük, hak, hürriyet ve eşitlik gibi Batı'da yaygın olan kavramlar edebiyatta ilk kez kullanılmaya başlanmıştır. Romantizm, realizm ve klasisizm gibi edebi akımlar etkili olmuştur.

TANZİMAT EDEBİYATI’NIN ÖZELLİKLERİ Bu dönemde şiir temasının çeşitlilik kazandığını görürüz. Günlük hayattaki her türlü durum şiirin konusu olmaya başlamıştır. Edebiyatı geliştirmek ve değiştirmek isteyen edebiyatçılar ilk başta Divan Edebiyatı’nın nazım biçimlerini kullanmış olsalar da bir süre sonra batıdan alınan yeni şiir türleri kullanılmıştır. Aruz ölçüsünün ağırlıklı olarak kullanıldığını görebiliriz. Edebiyatın dilini halkın anlayabileceği bir şekilde sadeleştirmeye çalışmışlardır.

TANZİMAT EDEBİYATI’NIN ÖZELLİKLERİ 1. dönem sanatçıları toplumsal konuları işlerken 2. dönem sanatçıları ise bireyselliğe kaymıştır. 1. dönem sanatçıları "Sanat toplum içindir." anlayışını benimsemişlerdir. 2. dönem sanatçıları ise "Sanat sanat içindir." anlayışını benimsemişlerdir. 1. dönem sanatçılar; Namık Kemal, Şinasi, Ziya Paşa, Şemsettin Sami, Ahmet Mithat Efendi gibi isimlerden oluşur. 2. dönem sanatçıları ise şu şekildedir: Recaizade Mahmut Ekrem, Muallim Naci, Abdülhak Hamit Tarhan, Samipaşazade Sezai, Nabizade Nazım.