DOĞUM ÖNCESİ GELİŞİM ve DOĞUM

Doğum öncesi gelişim döllenme ile başlar ve 266-280 gün devam ederek doğumla sonlanır. Doğum öncesi gelişim 3 döneme ayrılır; germinal dönem, embriyonik dönem, fetal dönem

Germinal Dönem Döllenmeden sonraki ilk iki hafta içinde yer alır. Döllenmiş yumurta bu dönemde zigot olarak adlandırılır. Hücre bölünmesi ve zigotun uterus (rahim) duvarına tutunması germinal dönemde gerçekleşir.

Embriyonik Dönem Döllenmeden sonraki 2-8 hafta arasındaki dönemdir. Bu dönemde hücrelerin farklılaşma hızı yoğunlaşır, destek sistemleri ve organlar oluşur. Hücre kümesi artık embriyo adını alır.

Embriyonun gelişen destek sistemleri amnion, göbek kordonu ve plasentadır. Amnion; gelişmekte olan embriyonun yüzeceği içi temiz su dolu bir torba gibidir. Nem ve ısı derecesi açısından olduğu kadar şok geçirmezlik açısından da kontrollü bir çevre sağlar

Göbek kordonu; bebeği plasentaya bağlayan yaşam destek sistemidir Göbek kordonu; bebeği plasentaya bağlayan yaşam destek sistemidir. İki atar damar ve bir toplar damardan oluşur. Plasenta; içinde anne ve bebeğin küçük kan damarlarının sarmal olduğu disk biçiminde doku grubundan oluşmuş yaşam destek sistemidir.

Fetal Dönem 2. aydan doğuma kadar (28.-40. haftalar) devam eden dönemdir. Döllenmeden sonraki 3. ayda fetus yaklaşık 7,6 cm uzunluğunda ve 85 gr ağırlığındadır. Kollarını ve bacaklarını hareket ettirir, ağzını açıp kapatabilir ve başını çevirebilir. Genital organları kız/oğlan olarak tanımlanabilir. 4. ayın sonunda fetus yaklaşık 15 cm boyunda ve 113-198 gr. ağırlığındadır.

Yaklaşık bu dönemde bebeğin kol ve bacak hareketleri anne tarafından hissedilir. 5. ayda cilt yapılaşması biçimlenir, 6. ayın sonunda göz kapakları tamamen biçimlenir ve başı ince bir saç tabakası kaplar. Yakalama refleksi vardır ve düzensiz solunum hareketleri ortaya çıkar.

Doğum öncesi gelişimin son iki ayında yağ dokuları gelişir Doğum öncesi gelişimin son iki ayında yağ dokuları gelişir. Kalp, böbrek gibi çeşitli organ sistemleri çalışmaya başlar.

DOĞUM ÖNCESİ DÖNEMDE TERATOLOJİ VE HASARLAR Teratojen “normalden farklı, anormal yapı oluşturan” anlamında kullanılır. Gebelikte teratojen madde “maruz kalınması durumunda bebekte yapısal bozukluklar yaratan etken” anlamına gelir

Hasarın tipi ve şiddeti üç faktöre göre değişir; Doz Genetik yatkınlık Maruz kalma zamanı (Embriyonik dönem fetal dönemden çok daha kritiktir).

Teratojenler ve Etkileri İlaç kullanımı; antibiyotik, antidepresanlar, progestin ve sentetik östrojen gibi bazı hormonlar ve akne ilacı Accutane… Diyet hapları, yüksek düzeyde asprin

Alkol: Fetal Alkol Sendromu Kafein: günde 200gr ve fazlası kafein düşük yapma tehlikesi yaratmaktadır. Alkol: Fetal Alkol Sendromu Yüz bozuklukları, kol, bacak,kalp hasarları, öğrenme güçlüğü, zeka geriliği Nikotin: Kalp sorunları, DEHB, Düşük doğum ağırlığı riski

Kan Uyuşmazlığı: Annenin RH– Fetüsün RH+ olduğu durumda ortaya çıkar Kan Uyuşmazlığı: Annenin RH– Fetüsün RH+ olduğu durumda ortaya çıkar. Bu durumda annenin bağışıklık sistemi fetüse hücum ederek antikor üretir. Düşük doğum ağırlığı, anemi, kalp hasarları, beyin hasarları, sarılık ve doğum sonrası ölüm

Çevresel tehlikeler: radyasyon, zehirli atıklar, kimyasal kirlenmeler (karbon monoksit, civa, kurşun)

Annenin hastalıkları: kızamıkçık frengi (cilt hastalıkları ve körlük) genital herpes (1/3 oranında ölüm, kalanların 1/4ünde beyin hasarı) Diyabet HIV/AİDS

HIV/AİDS AİDS (edinilmiş bağışıklık eksikliği sendromu), HIV etkeni nedeniyle bağışıklık sisteminin çökmesine yol açan bulaşıcı bir hastalıktır. AİDS, HIV enfeksiyonunun son aşamasıdır.

HIV virüsü bebeğe üç yol ile bulaşır 1- gebelik sırasında plesenta ile 2- doğum sırasında annenin kan ve vücut sıvıları ile teması yoluyla 3- doğum sonrası emzirme ile

HIV virüsü yetişkinlere nasıl geçer? Kan ve kan ürünleri Sperm ve diğer cinsel sıvılar ile

HIV El sıkışma, dokunma, okşama, sarılma Tükürük, gözyaşı,ter,aksırık, öksürük, idrar, dışkı Yiyecek, içecek, çatal, kaşık, bardak, tabak, telefon Havuz, deniz sauna Sivrisinek ve diğer böcek sokmaları ile BULAŞMAZ!!

Önemli Bilgi: HIV vücuda alındıktan 1-6 hafta içerisinde %20 vakada akut enfeksiyon denilen duruma neden olmaktadır. Ateş, lenf bezlerinde büyüme, deri döküntüleri, kas ağrıları, ishal, baş ağrısı, bulantı ve kusma, ağızda pamukçuk gözlenebilmektedir. Bütün bu belirtiler 2-4 hafta içerisinde tedavi gerektirmeden geçebilmektedir. Tanı amacı ile kullanılan testler 3 ay sonra doğru sonuç vermektedir. Bu 3 aylık döneme "pencere dönemi" denilmektedir.

Doğum öncesi gelişimi etkileyen diğer faktörler Annenin beslenmesi Annenin yaşı(-17+35) Duygusal durum ve stres: yüksek düzeyde stres ve kaygı, duygusal ve bilişsel açıdan problemli, DEHB olan, gecikmiş konuşma sorunu olan bir bebeğe sahip olma riskini artırmaktadır Baba ile ilgili etkenler

Doğum Süreci Doğum üç evreden oluşmaktadır Birinci evre: Gebelik boyunca kapalı olan rahim ağzının kasılmaların yardımıyla tam açılmasına (10 cm) kadar geçen süredir. Bu evre doğumun en uzun evresidir (yaklaşık 8-10 saat). Bu dönem pasif ve aktif dönem olarak ikiye ayrılır. Pasif dönem: Doğumun ve birinci evrenin en uzun süren dönemdir. Bu dönemde ağrılar seyrek ve daha hafiftir. Bu dönem ilk doğumu olan gebelerde daha uzun sürer. Birkaç saatten bir iki güne kadar sürebilir. Bu dönemde eğer başka bir belirti yoksa hastaneye gitmek gereksizdir. Aktif dönem: Rahim ağzı yaklaşık 3 cm açıklığa ulaştıktan sonra başlayan dönemdir. Bu dönemi kadın, ağrılarının sıklaşmaya ve şiddetinin artmaya başlamasıyla fark eder. Bu dönemde ağrılar yaklaşık 5 dakikada bir gelmeye başladıktan sonra hastaneye gidilmelidir. Ancak bu dönemde suyun gelmesi, kanamanın olması durumunda hemen hastaneye gidilmelidir. Birinci evrenin sonuna doğru yani rahim ağzı 8-9 cm açıldığında sancılarla birlikte gebe kadın ıkınma da hisseder. Eğer doğumu yaptıracak hekim izin verirse kadın ıkınabilir.

2. Evre Rahim ağzının tam açılmasından bebeğin doğumuna kadar geçen süredir. Bu süre yarım ile iki saat arasındadır. Bu dönemde kadının kuvvetle ıkınması süreyi kısaltır. Ikınma, tekniğe uygun olursa etkilidir. Aksi halde sadece annenin yorulmasına neden olur.

3. Evre Plasenta, göbek kordonunun çıktığı evredir. Sadece birkaç dakika sürer.

Bebeklikte fiziksel gelişim Baş ¼ 45-50 cm (ilk yıl ayda 2.5 cm) 2500-3500 4 aylık ×2 12 aylık×3

Bebeklikte psikomotor gelişim Psikomotor gelişim beden ve sinir sistemi arasındaki örgütlenmeye bağlı olarak ortaya çıkan istemli hareket sistemidir. Yenidoğan 30’dan fazla refleksle doğar

Bebeklikte psikomotor gelişim Emme Refleksi Yakalama Refleksi Moro Refleksi Tonik boyun Refleksi Yürüme refleksi Bobinski

Bebeklikte Duyusal Gelişim Bebekler ne zaman taklit etmeye başlarlar?

Bebeklerin taklit davranışı doğduktan 7- 10 gün içerisinde başlar Görme: 6/74 Farklı uzaklıktaki objelere odaklanma 2 ay civarında başlar 4 ay civarı 3 boyutlu algılama

İşitme: ani ses Tat: Tatlı ekşi Koku: Doğumdan sonraki birkaç saat Dokunma 5 aydan sonra dudak ve dil

İlk çocukluk döneminde fiziksel gelişim 2-6 yavaşlama dönemi Kaba ve ince kaslar gelişmeye devam eder

Orta çocukluk dönemi (6-10/11) Beden gelişimin yavaşlamış olması nedeniyle bedensel görünüm fazla farklılaşmaz anca k motor becerilerde farklılaşma olur.

Ergenlik Dönemi Fiziksel Gelişim Hipotalamus Hipofiz bezi Cinsiyet H. Büyüme H.

Erinlik Kızlarda 9-10 yaş Erkeklerde 11-12 yaş

Erinlik: Bir bireyin cinsel üreme yeteneğinin ortaya çıkmaya başladığı dönem. Üreme yeteneğine yol açan bir dizi biyolojik ve fiziksel değişimin belirtisidir. Erinliğin 5 temel fiziksel göstergesi: Büyümenin hızının artması. Birincil cinsiyet özelliklerinin gelişimi. Genital organlarda ya da memelerdeki değişim. (ikincil cinsiyet özelliklerinin gelişimi; pubik, yüz beden kıllanmaları ve cinsel organların gelişimi) Beden bileşimindeki – özellikle yağ ve kas miktarı ve dağılımındaki- değişimler. Egzersiz için dayanıklılık ve toleransın artmasına yol açan dolaşım ve solunum sistemlerindeki değişimler.

Ergenlik Menstürasyon Ejakülasyon Erken ve geç olgunlaşma