BİRİNCİ SINIF ÖĞRENCİ VELİLERİNE ÖNERİLER Murat KANTARCIOĞLU Rehber Öğretmen

Okula başlama hem aile hem de çocuk için heyecan verici bir deneyimdir. Bir çok çocuk için okul daha önce hemen hiçbirini tanımadığı çok sayıda çocukla karşılaşma zorunluluğuyla, uyulması gereken kurallarıyla ve başarılması gereken öğrenim görevleriyle dolu yepyeni bir sosyal çevredir.

İlk toplumsallaştırma kurumu olarak okul, eğitim ve öğretim sürecinde iki temel işleve sahiptir. Bunlardan biri uyum, diğeri bilgilendirmedir.

İlkokul döneminde ailenin ve öğretmenin çocuğa karşı olan tutumu onun benlik algısını (Çocuğun kendisini nasıl gördüğünü) olumlu yada olumsuz etkiler. Dolayısıyla çocuğun başarılı, mutlu olabilmesi ve çevresiyle olumlu ilişkiler kurabilmesi için ailenin dikkat etmesi gereken bazı konular vardır. Bunlar:

1-Çocuğun okula karşı negatif duygular beslememesi için okulun ve okumanın kazandıracağı şeylerden bahsedebilirler. Örneğin okulda kuracağı arkadaşlıklardan yada anne babanın geçmişte arkadaşları ve öğretmeniyle olan olumlu yaşantılarından örnekler verilebilir.

2-Okula gitmeyi zorunluluk ya da ceza gibi algılamalarına sebep olacak konuşmalardan kaçınmalıdırlar. (‘Çok yaramazlık yapıyorsun seneye okula göndereyim seni de gününü gör.’ Ya da’ Okula başla da senden kurtulayım.’)

Kıyaslamak reddetmektir. Çocuğunuzu olduğu gibi kabul edin. 3-Başarısının artması ve olumlu davranışlar kazanması konusunda atılması gereken ilk adım; azarlamayı, bedensel ceza vermeyi, eleştirmeyi ve başkalarıyla kıyaslamayı bırakmaktır. Kıyaslamak reddetmektir. Çocuğunuzu olduğu gibi kabul edin.

STRES DÜZEYLERİNE GÖRE BEYİN Strese Maruz Kalmayan Beyin Gelişimi Strese Maruz Kalan Beyin Gelişimi

4-Başarısızlığı konusunda ailenin vereceği olumsuz tepkiler ya çocuğun okuldan ve derslerden soğumasına ya da aşırı ders çalışmasına ve sosyal etkinliklere katılmamasına yol açabilir. Bu da çocuğun psiko-sosyal gelişimini olumsuz etkiler.

BU NEDENLE BAŞARILARINI ÖVMEKTEN KAÇINMAYIN. Önemli olan performans değil çabadır. Yani çocuğun başarmak için gösterdiği emektir. 5-Çocuğun her konuda desteklenmeye yüreklendirilmeye ihtiyacı vardır. Bunu yaparsanız hem çocuğun kendine olan güveni artar hem de yeni başarılar elde etmek için heveslenir. Örneğin çocuk yaptığı resmi gösterdiğinde ‘Aferin çok güzel olmuş benim kızım ya da oğlum çok yetenekli’ gibi sözler söylenirse çocuğun yeni resim yapma konusunda cesareti artar.Çabası desteklenmezse cesareti kırılır. BU NEDENLE BAŞARILARINI ÖVMEKTEN KAÇINMAYIN.

Aile ilişkilerindeki olumsuzluk dikkatsizlik, hırçınlık, tembellik, saldırganlık şeklinde davranışlar göstermesine neden olur. 6-Aile içindeki sağlıklı iletişim ortamı ve huzur, çocuğun gelişimini olduğu kadar, okul başarısını ve arkadaşlarıyla ilişkisini etkiler.

OKULA BAŞLAYAN ÇOCUKLARDA NE TİP SORUNLAR GÖRÜLEBİLİR? Okula yeni başlayan çocukların bazılarında okul korkusu diyebileceğimiz bir sorun ortaya çıkar. Çocuk okula gitme konusunda isteksiz görülebilir. Hatta kimi çocuklarda çok sık ağlamalar veya sabah okula giderken huysuzlaşmak, inatçılık yapmak gibi şikayetler görülebilir. Okul korkusu bazı çocuklarda bulantı, kusma, karın ağrısı, baş ağrısı, ishal yada uykuda huzursuzluk gibi belirtilerle kendini gösterebilir.

Anne babaların okula yeni başlayan çocuklarında gördükleri bu tip belirtileri yalnızca fiziksel , organik bir rahatsızlık olarak değerlendirmemeleri, bunun okula uyum güçlüğü nedeniyle ortaya çıkabilen psikolojik bir sorun da olabileceğini göz önünde bulundurmaları gerekir.

Bunun dışında, okula gitme konusunda bir sorun yaşamadığı halde, okuldaki düzene uyum sağlamada sorun yaşayan çocuklar da vardır. Bu tip çocuklar okuldaki kurallara uyum sağlamada sorun yaşarlar. Öğretmenlerine ya da arkadaşlarına karşı saldırganca eğilimleri olabilir, Bu tip uyum sorunlarının arkasında gelişim bozuklukları olabileceği gibi uyum, davranış bozuklukları veya duygusal sorunlar da olabilir. Bazı çocuklar ailesine karşı duyduğu öfkeyi ya da güvensizliği okuldaki öğretmen ve arkadaşlarına yönlendirerek bu sıkıntılarını, bu duygularını açığa çıkarma olanağı bulabilirler. Bu saldırgan ve uyumsuz davranışlarının altında aileye karşı olan öfke ve güvensizlik duygularını ifade etme isteği yatıyor olabilir.

Ancak gerek okul korkusu gerekse okul uyumsuzluğu konularında ailenin bir uzmandan yardım almasında yarar vardır. Çünkü okul yaşamının başlangıcında bu tür sorunlar yaşayan çocukların bu sorunlardan bütün öğrenim yaşamları olumsuz etkilenebiliyor.Ayrıca tamamen bu soruna bağlı olarak bir takım psikolojik sorunlar da geliştirebiliyorlar.

ANNE BABA OLARAK ÇOCUĞUN ÖDEVLER VE DERSLER KONUSUNDAKİ SORUMLULUK VE GÖREVLERİMİZ NELERDİR?

Okulların açılması ile milyonlarca öğrenci okula başladı resmen olmasa da anne ve babalar da okula başlıyor. Ve birçok anne ve babayı bir telaş sardı. Bu telaşın başlangıç aşamasında okula kayıt yaptırma, kırtasiye malzemelerini temin etme vb şeyler gündem olurken. İlerleyen süreç içinde ders çalışıp çalışmaması, ödevlerini yapıp yapmaması gibi problemler ile anne ve babalar baş başa kalabiliyorlar. Çocukların ders çalışmaması ve verilen ev ödevlerini yapmamaları bu sorunlar arasında en önemlilik taşıyan sıkıntıların başında gelmektedir.

Çocuklara verilen ev ödevlerindeki amaç genel olarak sayılacak olursa çocuklarda öz disiplini, sorumluluk duygusunu, ders çalışma alışkanlığını ve öğrendiklerini pekiştirmesini kazandırmak için verilmektedir.

Okul ve öğretmeni ile işbirliği içinde olunmalı Anne babalar düzenli aralıklarla öğretmenler ile görüşerek, ev ödevleri hakkındaki tutum ve beklentilerinin nasıl olması gerekliliğini, çocuklarına ev ödevlerinde nasıl yardımcı olacaklarını da öğrenmelidirler.

Ortamın ödev yapmaya ve ders çalışmaya elverişli hale getirilmesi Çocuğunuzun ders çalışmasına veya ev ödevini yapmamasına sebep olabilecek olumsuz ortamları ortadan kaldırılması gerekmektedir.

Çocuğunuzun ders çalışmasına ve ödev yapmasına engel olabilecek televizyon, internet, müzik, arkadaş grubu, telefon vb etmenler çalışmaya ve ödevlerin yapmasına engel olabilir. Ama çocuğun sosyal gelişimi adına da faydalı olsa da bunlara ayıracağı zaman çocukla birlikte planlanmalı ama tamamen ortadan kaldırılmamalı.

Çocuğunuzun rahat çalışabileceği bir odası ve odasında dikkatini dağıtmayacak bir ortamın sağlanması, çalışması için gerekli araç-gerecinin olması, odanın ısının ve aydınlanmanın yeterli olması ödevlerini yapmasını kolaylaştıracaktır. Eğer çocuğunuzun bir odası yoksa evin bir yerinin ders çalışma köşesi olarak oluşturulması ve bu yerinin sabitleştirilmesi çocuğunuza sunulabilecek alternatif olarak değerlendirilebilir.

Sorumluluğun çocuğa ait olduğu hissettirilmeli Anne ve babalar davranışları ve tutumları ile ev ödevini yapma sorumluluğunun öğrenci ile öğretmeni arasında olduğunu çocuğuna hissettirmeli.

Çocuğunuza yapacağınız yardım, çocuğunuzun ödevlerini yapma yerine onu yönlendirmek olmalıdır. 

Anne baba çocuğa ihtiyacı olduğunda yardım edebileceğini açık ve net biçimde ifade etmeli ama çocuğun yerine hiçbir şekilde sorumluluk almayacağını da hissettirmeli. Dolayısıyla çocuk verilen ödevleri kendisi yapmalı, anlayamadığı zaman ya da kontrol edilmesi aşamasında anne baba yardım etmelidir. Anne ve babanın çocuklarının yerine ödevlerini yapmaları ise çocukların çalışma alışkanlığı kazanmalarını ve sorumluluk duygusunu geliştirmelerini engelleyecektir.

Anne ve baba davranışları ve tutumlarıyla çocuğunun ev ödevlerini yapmasına engelleyici değil destekleyici olmalı

Çocuğun derslerini yapması konusunda zaman zaman hatırlatmalar yapılması doğaldır ancak bunu yaparken anne babanın kullandığı üslup önemlidir. ÖRNEĞİN okuldan geldikten sonra direk televizyon karşısına oturan bir çocuğa annenin’ Ödevin yok mu senin, ödevini yapsana’ ya da’ Ödevlerini bitirmeden televizyon seyretmek yok demedim mi ben sana’ gibi ifadeler kullanmasındansa ’ SANIRIM ÖDEVLERİNİ ÇİZGİ FİLM İZLEDİKTEN SONRA YAPMAYA KARAR VERDİN DEĞİL Mİ?’ gibi bir soru sorarak hatırlatması çok daha olumlu bir etki yaratır. Bu şekilde çocuğa SORUMLULUĞUNU hatırlatmış oluruz.Ancak bunu çocuğu aşağılamadan, küçümsemeden, eleştirmeden ve baskı yapmadan yapmış oluruz.

Anne babanın ders konusundaki yaklaşımı mümkün olduğunca olumlu olmalıdır.Okul ve dersle ilgili konularda eleştirel ve baskıcı tutumlardan uzak durulmalıdır. Çocuğun ödevini zamanında yapmaması, derslerine çalışmaması durumunda sürekli yargılanması, sorgulanması ve eleştirilmesi çocuğun hem derslerinden soğumasına hem okula karşı negatif duygular beslemesine neden olur.

Bu yaştaki çocukların dikkat süreleri kısa olduğu için, ders çalışma süresi 15- 20 dakika kadar olmalıdır. 15 dakika kadar ara verildikten sonra tekrar ders çalışılabilir.

Çocuğunuzun boş zamanları tamamen ev ödevleri ve ders çalışma ile doldurulmamalı.

Çocuklarının bütün boş zamanlarını ödev yapma ve ders çalışma ile doldurulmamalı. Çocukların bedensel, zihinsel ve duygusal olarak gelişimine faydalı olabilecek etkinliklere de (oynamak, eğlenmek, dinlenmek, arkadaşları ile birlikte olmak vb) bu zaman diliminde yer ayrılmalı.

Ödevini yapması için önceden önerilen ödül olmamalı Çocuklarınıza, yapması gereken bir şeyler (olan ödev yapma ve ders çalışma) için ödül önceden önerilen şey haline gelirse bu rüşvet olmaktadır. Bunu yaparsanız her seferinde daha çok şey isteyecek ve bunların kendi sorumluluğu olmadığını düşünecektir. Örn: Ödevimi yaparım ama dışarı bırakırsan Ders çalışırım ama şunu alırsan vb …

SEVGİ Bir kişi susadığı zaman, ona sunulan su değerlidir. Çocuğun istediği zaman verdiğiniz sevgi değerlidir. Zamanınız ne kadar az, işiniz ne derece önemli olursa olsun, çocuk sevgi istediğinde ona yaklaşılmalı ve sevgi gösterilmelidir.

İLK İŞİNİZ LÜTFEN ÇOCUĞA OKULU SEVDİRMEK OLSUN