FEN BİLİMLER ENSTİTÜSÜ M. Ebubekir BALKANLIOĞLU T.C. İSTANBUL AYDIN ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLER ENSTİTÜSÜ KENT MERKEZİNDE YAYA ALANLARI VE BAĞCILAR YERLEŞKESİ DÜZENLEME ÖRNEKLERİ Yrd.Doç.Dr. Yıldız AKSOY M. Ebubekir BALKANLIOĞLU İnşaat Mühendisi

ÖZET 1.GİRİŞ 1.1.Çalışmanın Amacı ve Kapsamı 1.2. Materyal ve Yöntem 2.KENTSEL AÇIK ALANLAR 2.1. Kentsel Acık Alanların Sınıflandırılması 2.1.1. Parklar 2.1.2. Meydanlar 2.1.3. Cadde Ve Yol Aksları 2.2. Kentsel Açık Alanların Tasarım Kriterleri 3. ARAŞTIRMA ALANI BAĞCILARDA YAYA DÜZENLEME ALANLARI 4.SONUÇLAR KAYNAKLAR

1. BAĞCILAR YERLEŞMESİNİN TÜRKİYE VE BÖLGEDEKİ YERİ   İstanbul İl sınırı içinde yer alan, Bağcılar İlçesi ∼22.0 km2 (2200 hektar )’ lik alanı kapsamaktadır. .

Bağcılar İlçesi’nin Yerbulduru Haritası 1. ÖZET   Bağcılar İlçesi’nin batısı Küçükçekmece, kuzey ve doğu sınırı Esenler, güney-güney doğusu Güngören ve Bahçelievler ilçeleri ile çevrilidir. Bağcılar İlçesi, İstanbul’un TEM Otoyolu ve E-5 Karayolu arasında yer almaktadır. TEM Otoyolu-E5 Karayolu Bağlantı yolu, ilçenin batı sınırı boyunca; TEM otoyolu ise kuzeyinden geçmektedir.[1] . Bağcılar İlçesi’nin Yerbulduru Haritası     .

2. MATERYAL VE METOT 2.1. Materyal Araştırmanın ana materyalini yapılanmış çevreler, kamusal açık alanlar ve özellikle yeşil alanlar ile trafiğe kapalı yaya yolları oluşturmaktadır. Bunun yanında insan-çevre, kent olgusu, yaya alanları   ilişkisi literatür verileriyle birlikte değerlendirilmiştir. Kentlerde yaya alanları ile ilgili her tür literatür verisi ve görsel kaynak da çalışmanın ana materyalini oluşturmaktadır.

3.KENTSEL AÇIK ALANLAR   Kentsel açık alanlar, kent halkının güvenle hareket edebildiği, taşıt trafiğinden günün belirli saatlerinde arındırılmış ya da tamamıyla taşıtlara kapalı, insanların sosyal ve fiziksel kabiliyetlerini ortaya koyabildikleri, alış-veriş, oyun, eğlence gibi aktivitelerin ve çok yönlü işlevselliği olan yaya bölgeleridir. 3.1. Kentsel Acık Alanların Sınıflandırılması Kentsel açık alanların sınıflandırılması parklar,meydanlar ve yol aksları olarak yapılmıştır.[2]

3.1.1. Parklar Kent ile kent çevresi arasındaki uyum kaliteli yaşamı beraberinde getirmektedir. Kaliteli yaşam olgusu kent dokusu ile doğrudan ilgili olmakla beraber, yapılaşma, ulaşım imkânları açık ve yeşil alanlar arasındaki ilişkinin bir sonucu olarak ortaya çıkmaktadır. Açık yeşil alanların sahip olduğu özellikleri ve kısmi kalitelerine göre açık ve yeşil alan kullanımlarının türleri, büyüklükleri, donanımları, fonksiyonları ve hizmet alanları kentsel yaşam kalitesi içerisindeki etkisini ortaya koymaktadır.

3.1.2. Meydanlar Toplumsal açıdan önemli fonksiyonları barındıran ve dönemlerinin önemli olaylarına tanıklık eden kent merkezi niteliğindeki meydanlar, sahip olduğu fonksiyonlara göre kente kimlik kazandırmaktadırlar. Kent meydanları, kimi zaman tarihin yaşayan bir tanığı kimi zaman da ulaşım ağı merkezi konumunda olmuşlardır. Meydanların şekillenmesinde, açık-yeşil alanlar, buluşma yeri, alış veriş imkânları, dinlenme ve eğlence mekânları, ulaşım noktası olması gibi etmenler etkili olmaktadır. [2]  

3.1.3. Cadde Ve Yol Aksları Cadde ve yollar bir kentin olmazsa olmazlarıdır. Kentin gelişmişliğini ve refah seviyesini gösteren caddeleri ve yollarıdır. Kentliye konforu ve güveni hissettiren başlıca ögelerdendir. Ayrıca toplumun sosyolojik anlamda gerçek yüzünü görme fırsatını yakalayabileceğimiz sürekli bir hareket yakalayabildiğimiz mekanlardır. Cadde ve yolların var oluş sebebi, yayaların belirli mesafelere taşıt aracılığıyla ya da yürüyerek ulaşmalarıdır. Yaya ulaşımında amaç, araç işgalinden arındırılmış, trafik karmaşasından uzak, toplumsal yaşam kalitesini artıran mekanlar oluşturmak olmalıdır. Yaya bölgesi olarak cadde ve yolları kaldırımlar ve trafiğe kapalı alanlar olarak ele alabiliriz.  

Çiftlik Meydanı

TRAFİĞE KAPALI YÜRÜYÜŞ YOLLARI

Sancaktepe Mahallesi Çarşı Caddesi

Yenigün Mahallesi 10. Sokak

Fatih Mahallesi Pazar Caddesi

Ahmet Kabaklı Caddesi

Menderes Caddesi

Kestane Bahçesi ve Sosyal Tesisi

Fındık Bahçesi ve Sosyal Tesisi

Nasrettin Hoca Parkı

SONUÇLAR Bir kentin genel karakterini, mimari yapılar, açık-yeşil alanlar ve bunların birbirleriyle olan ilişkileri ve bütünlüğü tayin eder. Açık-yeşil alanlar, insan ile doğa arasında bozulan ilişkiyi dengelemede ve kentsel yaşam koşullarının iyileştirilmesinde önemli bir konuma sahiptir. Bu nedenle gelişmiş ülkelerde açık-yeşil alanların nitelik ve nicelikleri, medeniyetin ve yaşam kalitesinin bir göstergesi olarak kabul edilmektedir. Bu kapsamda pek çok gelişmiş ülke, insanların zihinsel ve fiziksel ihtiyaçlarını göz önünde bulundurarak insan yaşamı için uygun kent mekanı veya ekolojisini planlama ve oluşturma çabasına yönelmektedir.   Bağcılar’da kamuya ait alanların yok denecek kadar az olması ve kamulaştırma işlemlerinin uzun sürmesi nedeniyle yeşil alanlar genelde imar planında mevcut kamu arazilerine yapılmıştır. Bu alanlar 50-5000 m2 alan arasında değişen büyüklüklerde olduğu için ve alanların birbirleriyle bağlantılarının olmayışından dolayı düzenlenen açık yeşil alan yaya bölgeleri halkın tamamına ulaşabilecek yeterliliğe sahip değildir. Bu da kentte yaşayan halk için tasarlanan yeşil alanların kullanıcılar tarafından algılanmasını zorlaştırmaktadır. Algılanamayan herhangi bir mekanın da kimliğinden söz edilemez. Kimlik taşımayan mekanlar cazip olmaktan uzaktır.Bunun da yaya bölgelerinin oluşturulmasındaki amacı doğrudan olumsuz etkileyeceğinden dolayı, yerel yönetim halkın refahı ve yaşam kalitesini artırmak için herhangi bir kaygı taşımadan gerekeni yaparak , düzenlenen alanların tüm halk tarafından eşit kullanımını sağlamalıdır.

REFERANSLAR 1) BAĞCILAR BELEDİYESİ, FEN İŞLERİ MÜDÜRLÜĞÜ, BAĞCILAR İLÇESİ JEOLOJİ VE JEOTEKNİK RAPORALARI 2) ARSLAN, D., KIYI ALANLARIN YENİDEN GELİŞİM SÜRECİNDE KENTSEL AÇIK ALANLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ:İSTANBUL ÖRNEĞİ,YÜKSEK LİSANS TEZİ, BAHÇEŞEHİR ÜNİVERSİTESİ,FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ, 2005 3) ONSEKİZ, D., KENTSEL YAŞAM KALİTESİ BİLEŞENLERİ ARASINDA AÇIK VE YEŞİL ALANLARIN ÖNEMİ KAYSERİ/KOCASİNAN İLÇESİ PARK ALANLARI ANALİZİ, SOSYAL BİLİMLERİ ENSİTÜTÜSÜ, Sayı 22,Yıl : 2007/1 (367-396 s.) 4) ŞİŞMAN, E., ETLİ, B., TEKİRDAĞ KENT MERKEZİNDEKİ YAYA BÖLGELERİNİN BELİRLENMESİ VE PROJELENDİRİLMESİ, TEKİRDAĞ NAMIK KEMAL ÜNİVERSİTESİ, ZİRAAT FAKÜLTESİ DERGİSİ, Sayı 4,Yıl: 2007, S.327