PORTLAR Gizem GÜRSEL 1141602013

Port Nedir ? Bilgisayar ve telekomünikasyon dünyasında, "port" denildiği zaman akla ilk gelen genellikle fiziksel bağlantıda kullanılan ara birimlerdir. Portlar üzerinden bağlanmış herhangi bir makinaya "data" gönderilebilir ve bu makinanın işleyişi kontrol edilebilir.

Tipik bir bilgisayarda bir veya birden fazla "seri port" bir tane de "paralel port" bulunur. Adından da anlaşılacağı gibi "seri port" lardan bilgiler seri (her defasında bir bit) olarak gönderilir ve bu tür "port" lara genellikle tarayıcı (scanner) gibi cihazlar takılır. Her defasında birden çok bit göndermek içinse "paralel port" kullanılır. Bu tip "port" lara da yazıcı (printer) veya "paralel port" bağlantısı olan herhangi bir cihaz takılabilir. İnternet dünyasında kullanılan port kavramı ise soyut bir kavramdır. Bu anlamda port herhangi bir fiziksel bağlantı yeri değil, mantıksal bir bağlama şeklidir

PORTLARIN KULLANIMI Günümüz dünyasında birçok işletim sistemi birden fazla programın aynı anda çalışmasına izin vermektedir. Bu programlardan bazıları dışarıdan gelen istekleri (istemci-client/request) kabul etmekte ve uygun gördüklerine cevap (sunucu-server/response) vermektedir. Sunucu programları çalışan bilgisayarlara birer adres verilir (IP adresleri) ve bu adresler kullanılarak istenilen bilgisayarlara ulaşılır. Peki, ulaşılan bir bilgisayar üzerindeki hangi sunucu programdan hizmet alınmak istendiği nasıl belirtilir?

Örnek verecek olursak: 144.122.156.104 "IP" adresine sahip makinada çalışan "telnet" sunucu programına 23. "port" tan bağlanmak için aşağıdaki satır yazılır. telnet 144.122.156.104 23 Bazı sunucu programların belirli "port"lardan hizmet verdiği bilindiği için, bu sunuculara bağlanmak istediğimizde, "port" numarasını vermeye gerek kalmaz. Bu durumda; telnet 144.122.156.104 şeklinde de yazılabilir.

PORTLARIN YAPISI Portlar OSİ modelinde Ulaşım katmanında yer almaktadır. Portlar iki bölümde incelenmektedir. Bunlardan ilki UDP hızlı fakat güvenli değildir. İkincisi TCP yavaş olmasına karşın oldukça güvenlidir. Her IP Adresi portlara yani sanal veri yollarına bölünmüştür. Bu sayede aynı anda, aynı IP Adresinden (bilgisayar vb.) farklı programlarla veri alışverişi yapılabilmektedir. Örneğin aynı anda, aynı bilgisayardan 110 nolu portu kullanarak Outlook Expressle e-maillerimizi indirirken, 80 nolu portu kullanarak Internet Explorerl ile web sitelerine bakabiliyoruz.

UDP NEDİR ? (User Datagram Protocol – Kullanıcı Veribloğu İletişim Kuralları) TCP/IP protokol takımının iki aktarım katmanı protokolünden birisidir. Verileri bağlantı kurmadan yollar. UDP bağlantı kurulum işlemlerini,akış kontrolü ve tekrar iletim işlemlerini yapmayarak veri iletim süresini en aza indirir. Geniş alan ağlarında (WAN) ses ve görüntü aktarımı gibi gerçek zamanlı veri aktarımlarında UDP kullanılır. UDP’yi kullanan protokollerden bazıları DNS, TFTP, ve SNMP protokolleridir. Uygulama programcıları birçok zaman UDP’yi TCP’ye tercih eder, zira UDP ağ üzerinde fazla bant genişliği kaplamaz. UDP güvenilir olmayan bir aktarım protokolüdür. Ağ üzerinden paketi gönderir ama gidip gitmediğini takip etmez ve paketin yerine ulaşıp ulaşmayacağına onay verme yetkisi yoktur. UDP üzerinden güvenilir şekilde veri göndermek isteyen bir uygulama bunu kendi yöntemleriyle yapmak zorundadır.

TCP NEDİR ? TCP/IP protokol takımının aktarım katmanı protokollerinden birisidir. Gelişmiş bilgisayar ağlarında paket anahtarlamalı bilgisayar iletişiminde kayıpsız veri gönderimi sağlayabilmek için TCP protokolü yazılmıştır.  HTTP, HTTPS, POP3, SSH, SMTP, Telnet ve FTP gibi internet'in kullanıcı açısından en popüler protokollerinin veri iletimi TCP vasıtasıyla yapılır.

TCP VE UDP ARASINDAKİ FARKLAR TCP veri aktarımı için güvenlidir fakat UDP ‘ye göre daha yavaştır. TCP ‘de paketlerin karşı tarafa ulaşıp ulaşmadığı kontrol edilir. UDP daha çok ses ve video paketlerinin gönderiminde kullanılır. TCP ‘ye göre hızlıdır fakat güvenli değildir. TCP, paketleri sıralı göndermeyi garanti eder. UDP garanti etmez. TCP paketlerin başlık bilgisinde sıra numarası vardır, UDP'de yoktur. TCP, işlem bitene kadar kesintisiz bir bağlantı kurar. UDP ise bağlantı kurmaz. Sadece veri göndereceği zaman bağlantı kurar ve işi bitince bağlantıyı koparır.

ÖNEMLİ PORTLAR 21: File Transfer Protocol (FTP) :Bir veri yığınının - ASCII, EBCDIC, ve binary- bir uç aygıttan diğerine iletimi için kullanılmaktadır. 22: Secure Shell (SSH) : Güvenli veri iletimi için kriptografik ağ protokolüdür. Ssh ile ağa bağlı olan iki bilgisayar arasında veri aktarımı güvenlik kanalı üzerinden güvensiz bir ağda yapılır. 23: Telnet remote login service :Internet ağı üzerindeki çok kullanıcılı bir makineye uzaktaki başka bir makineden bağlanmak için geliştirilen bir TCP/IP protokolüdür. 25: Simple Mail Transfer Protocol (SMTP) : Bir e-posta göndermek için sunucu ile istemci arasındaki iletişim şeklini belirleyen protokoldür

53: Domain Name System (DNS) service : Internet uzayını bölümlemeye, bölümleri adlandırmaya ve bölümler arası iletişimi organize etmeye yarayan, bilgisayar, servis, internet veya özel bir ağa bağlı herhangi bir kaynak için hiyerarşik dağıtılmış bir adlandırma sistemidir. 80: Hypertext Transfer Protocol (HTTP) used in the World Wide Web Bir kaynaktan dağıtılan ve ortak kullanıma açık olan hiperortam bilgi sistemleri için uygulama seviyesinde bir iletişim protokolüdür. 110: Post Office Protocol (POP3) OSI referans modelinin uygulama katmanında çalışan bir E-posta iletişim protokolüdür. 119: Network News Transfer Protocol (NNTP) Genellikle Usenet erişimi, ve Usenet trafiği taşıyan sunucular tarafından kendi aralarında kullanılır. 123: Network Time Protocol (NTP) Türkçesi Ağ Zaman Protokolü'dür. NTP, değişken gecikmeye sahip paket anahtarlamalı ağlar üzerindeki bilgisayarların saatlerinin eş zamanlanmasının sağlanması için kullanılan bir protokoldür

143: Internet Message Access Protocol (IMAP) Bir e-posta iletişim protokolüdür. 161: Simple Network Management Protocol (SNMP) Bilgisayar ağları büyüdükçe bu ağlar üzerindeki birimleri denetlemek amacıyla tasarlanmıştır. Cihaz üzerindeki sıcaklıktan, cihaza bağlı kullanıcılara, internet bağlantı hızından sistem çalışma süresine kadar çeşitli bilgiler SNMP'de tanımlanmış ağaç yapısı içinde tutulurlar. 194: Internet Relay Chat (IRC) İnternet Aktarmalı Sohbet 443: HTTP Secure (HTTPS) Hiper metin aktarım iletişim kuralının (HTTP) güvenli ağ protokolü ile birleştirilmiş olanıdır. Klasik HTTP protokolüne SSL protokolünün eklenmesi ile elde edilir. SSL(Güvenli Soket Katmanı): Server ile alıcı iletişimi esnasında verilerin şifrelenerek yapılması işlemidir

KAYNAKÇA http://andirinbp.ksu.edu.tr/depo/belgeler/portlar_1702 211616312072.pdf http://www.zaferkarakus.com.tr/2009/05/port-nedir/ http://www.bilisimterimleri.com/bilgisayar_bilgisi/bilgi/3 2.html