Acil Sağlık Hizmetleri Şube Müdürlüğü EĞİTİM BİRİMİ

ALLERJİK REAKSİYONLU HASTADA YAKLAŞIM 2

AMAÇ Hastalarda anamnez ve fizik muayene sonrasında, anaflaksi tablosunu tanımak ve tedavi etmek 3

HEDEFLER Hastadaki tablonun allerjik sebeplerle olup olmadığının belirlenmesi Anaflaksinin öngörülmesi ve tedaviye başlanması Tedavide gerekiyorsa havayolu güvenliğinin entübasyonla sağlanması 4

ALLERJİ NEDİR ? Normalde vücudumuzu koruyan bağışıklık sistemi bazı insanlarda zararlı olmayan birtakım maddelere aşırı yanıt verir. Bu reaksiyonlara aşırı duyarlılık ya da allerji adı verilir. Allerjik reaksiyona yol açan antijene de allerjen adı verilir.

Allerjik reaksiyon oluşturabilecek hastalık ve durumlar nelerdir? Astım, allerjik burun nezlesi ve sinüzit, allerjik göz nezlesi, burun polipleri, allerjik orta kulak iltihabı, ürtiker ve egzema gibi allerjik deri hastalıkları, gıdalara bağlı allerjik reaksiyonlar, çeşitli ilaç ve kimyasallar ile arı ve böcek sokmalarına bağlı allerjik reaksiyonlar, allerjik hastalıkların arasında öncelikli olarak sayılması gerekenlerdir.

Astımda, penisilin allerjisinde, arı-böcek sokmasında, anjiyonörotik ödemde (allerjinin yol açtığı,çoğunlukla yüzde görülen şişkinlikler) tehlikeli, ölümcül krizler olabilir. Allerjen madde ile temas sonrası olay dakikalar içinde başlar. Ancak bazen bu süre 1 saati de bulabilir.

Anaflaksi nedir? Allerjiye bağlı olarak ani ortaya çıkan ve acilen tedavi edilmezse ölümcül olan sistemik, tehlikeli bir klinik tablodur.

ANAFLAKTİK ŞOK Anaflaksinin kısa sürede oluşturduğu şiddetli belirti ve bulgulara anaflaktik şok denilmektedir.

ANAFLAKTİK ŞOK EVRELERİ SEMPTOMLAR 1 Baş dönmesi, baş ağrısı, tremor, deri reaksiyonları:Örn. Eritem kızarıklık,kaşıntı, ödem 2 Ek olarak:Bulantı,kusma, kan basıncı düşmesi,taşıkardi,hava açlığı 3 Ek olarak:Bronkospazm,şok 4 Kalp durması Evrelere göre tedavi basamaklarına vurgu yapacak.

Anaflaksi (Yetişkin) H E R A Ş M D NAK İ L A T AABT BELİRTİLER Yüz kızarıklığı, Kaşıntı Kabartı, Şişme Siyanoz, Sulunum Sıkıntısı Hapşırma, Öksürme Hırıltı ,wheezing, Stridor Larinks ödemi, laringospazm Bronkospazm, Vazodilatasyon Taşikardi, Hipotansiyon Bulantı/kusma, Karın krampları İshal, Baş dönmesi Baş ağrısı, Konvülsiyon H E R A Ş M D NAK İ L ABC ‘yi değerlendir AABT A T Hava yolu, solunum ve dolaşım desteği sağla Oksijen maske ile 5-10 L/dak uygula. Anjioödem varlığında erken entübasyon planla Damar Yolu Aç %0,9 NaCl KKM ADRENALİN Hafif orta atak da - 1:1000 0,3-0,5 ml (0.01 mg/kg) IM ( İyileşme olmazsa 15-20 dk sonra tekrar) Şiddetli atak da - 1:10000 0,1 ml IV, yavaş (5 dk içinde tekrar) 1-4 µg/dk IV infuzyon dozu Yaşamsal bulguları kontrol et; Nabız Kan Basıncı Solunum Oksijen saturasyonu ANTIHISTAMINIK : IM veya IV veriniz. ERKEN ENTÜBASYON ÖNEMİNE VURGU; HANGİ EVREDE NASIL YAPILACAĞINA DEĞİNİLECEK. Solunum sıkıntısı varsa Salbutamol 2.5-5 mg nebül Hipoperfüzyon sürüyorsa, 20 mL/kg izotonik IV olarak verilir Belirtiler sürüyorsa METİLPREDNIZOLON IV 1-2 dak. içinde veya IM 1 mg/kg ( en fazla 125 mg)

CLEVELAND EMS PROTOCOLS

ADRENALİN (EPİNEFRİN) Histaminin birçok etkisini geri döndürdüğü için, Anaflaksi tedavisinde ilk kullanılan ilaçtır.Bronşlarda gevşemeyi (bronkodilatasyon) sağlarken, damarların genişlemesini azaltır(vazokonstriksiyon). Gerekirse 5 dakika sonra doz tekrarlanabilir.   Adrenalin DAMAR YOLUNDAN SULANDIRILMADAN VERILMEZ !!! Adrenalin intramuskuler (deltoid kastan) uygulanmalıdır. Anafilakside adrenalinin sahada iv yapılmaması gerektiği nedenleriyle beraber anlatacak.

ÖZET Anamnez ve fizik muayenede, allerjik sebeplerin olup olmadığının belirlenmesi Anaflaksinin öngörülmesi ve havayolu sağlanarak adrenalinle tedaviye başlanması Nakil 15 15