Türkiye petrol ve doğalgaz rezervlerinin dörtte üçüne sahip bölge ülkeleriyle, Avrupa'daki tüketici pazarları arasında jeo-stratejik bir konuma sahiptir.

Petrol ve doğal gaz rezervi açısından kıt kaynaklara sahip olan bir devlet olarak Türkiye, enerjinin nakli konusunda önemli bir noktadadır ve “enerji geçiş merkezi” haline gelmektedir. Çünkü dünyadaki kanıtlanmış doğal gaz rezervlerinin % 71.8’i, petrol rezervlerinin ise; % 72.7’si Türkiye’nin çevresindeki coğrafyada yer almaktadır.

Dünyadaki günlük petrol tüketiminin yaklaşık %3,7’sinin Türk Boğazları yoluyla taşınması nedeniyle enerji güvenliği açısından, Türk Boğazlarının ayrı bir önemi vardır. İstanbul Boğazı’ndan geçen petrol ve petrol ürünlerinin miktarı 1996 yılında 60 milyon ton olurken, 2012 yılında olağanüstü bir artışla 150 milyon tonu aşmıştır.

Bu rakamın önümüzdeki dönemde, Hazar Denizi’nden Karadeniz’e ulaştırılması beklenen petrol ve büyük miktarlardaki Rus petrolüyle yaklaşık 190-200 milyon tonu bulacağı tahmin edilmektedir. Yoğun tanker trafiği ve aynı zamanda Türk Boğazları’nın fiziksel oluşum özellikleri dikkate alındığında, tehlikeli yük taşıyan bir tankerin neden olacağı deniz kazası kaçınılmaz görünmektedir

Çözüm, Boğazları by-pass edecek alternatif petrol ihraç seçeneklerinde yatmaktadır. BTC projesinin hayata geçirilmesinin ardından Türkiye, çeşitli by-pass boru hattı projeleri arasında Samsun-Ceyhan by-pass boru hattı projesini destekleme kararı almıştır. Samsun’un Doğu Karadeniz’deki terminallere yakınlığı Karadeniz’deki petrol taşımacılığını en aza indirecek olup, Ceyhan’ın halihazırdaki altyapısı yeni ve yüksek maliyetli yatırımların yapılmasına gerek duyulmamasını sağlayacaktır. Bunun yanısıra proje çevresel açıdan uygun bir proje olarak öne çıkmaktadır.

projelerin tamamlanmasıyla, küresel petrol sevkiyatının yaklaşık % 6 - 7’sinin Türkiye üzerinden geçeceği ve Ceyhan’ın önemli bir enerji merkezi olacağı ve Doğu Akdeniz’de en büyük petrol terminaline dönüşeceği ön görülmektedir . CeyhanTerminali halihazırda farklı ülkelerden gelecek ham petrole uygun olarak faaliyet göstermek üzere tasarlanmıştır.

Doğu-Batı Enerji Koridoru’nun ikinci bileşeni olan Bakü-Tiflis-Erzurum (BTE) Doğal Gaz Boru Hattı, 3 Temmuz 2007 itibariyle faaliyete geçmiştir. Hazar Denizi’nin Azerbaycan’a ait kesiminde yer alan Şahdeniz sahasının geliştirilen bölümünden çıkarılan doğal gazı Türkiye bu hat üzerinden tedarik etmektedir.

Doğu-Batı ekseninde Türkiye’den geçmesi ve Hazar havzasının yanısıra Ortadoğu doğal gaz kaynaklarını Avrupa’ya sevk etmesi öngörülen boru hatları, Güney Avrupa Doğal Gaz Ringi kapsamında değerlendirilmektedir. Avrupa’nın enerji çeşitliliği çabalarının temelinde bu çerçevede ön plana çıkan projeler ile Türkiye, Yunanistan ve İtalya’nın Güney Gaz Koridoru kapsamında şebekelerinin birbirlerine bağlanması da yatmaktadır.

Güney Gaz Koridoru projeleri, Azerbaycan ile Türkmenistan’dan gelecek doğal gazın sevkiyatı konusunda büyük öneme taşır. Türkiye ile Azerbaycan arasındaki müzakereler 25 Ekim 2012 tarihinde tamamlanarak Türkiye’ye satılacak 6 milyar metreküp doğal gaz ile 10 milyar metreküp doğal gazın Avrupa’ya transit geçişine ilişkin koşullar üzerinde karar kalınmıştır.

Tüketici ülkeler arasında bir “köprü” özelliğini taşıyan Türkiye, doğru bir boru hattı diplomasisi geliştirmek ve enerji merkezi olma yolunda başarılı olmak için, Ulusal çıkarları koruyan ve ulusal çıkarlardan taviz vermeyen bir enerji politikası geliştirilmeli. ABD’den gelen “anlık tepkiler”e göre, “anlık enerji politikası” izlenmemeli Enerji alanında belirlenen hedefler, akılcı, mantıklı ve uygulanabilir olmalı Boru hatları diplomasisini başarılı bir şekilde uygulamak için konunun uzmanı bilimadamları, akademisyenler ve bürokratlar çalışılmalı.

Projelerdeki antlaşma metinleri iyi analiz edilmeli ve hukuksal boşluklardan doğacak, Türkiye’nin aleyhine işleyecek bir sürecin olmaması için gerekli özen gösterilmeli. Doğal gaz ve petrol tüketimini azaltacak alternatif enerji kaynakları geliştirilmeli Enerji alanında yaşadığımız bağımlılığı kırmak adına, diğer ülkeler ile doğru ilişkiler izlenerek kaynak ülkelerde çeşitliliğe gidilmeli.