Acil Sağlık Hizmetleri Şube Müdürlüğü EĞİTİM BİRİMİ

AKUT ABDOMİNAL AĞRILI HASTADA GENEL YAKLAŞIM

AMAÇ: Karın ağrılı hastanın değerlendirilmesi ve Akut Karın ağrılı hasta yönetiminin öğrenilmesi

ÖĞRENİM HEDEFLERİ: Karın ağrısına genel yaklaşımı bilecek. Akut ve kronik karın ağrısını değerlendirebilecek. İkincil muayene kriterlerini bilecek. Sample PQRST

Akut karın: Karın ağrısıyla karakterize, belirti ve bulguları karın bölgesinde yoğunlaşan travma dışı nedene bağlı olarak gelişen hastalıkların tümü için kullanılan ortak terimdir.

VAKAYA YAKLAŞIM A B C T AKUT KARINLI HASTA YÖNETİMİN HAVA YOLU, SOLUNUM, DOLAŞIM VE BİRAN ÖNCE TRANSPORTUNUN ÖNEMİ ANLATILACAK.

ÖYKÜ AĞRININ BAŞLANGICI AĞRIYI ARTIRAN VE AZALTAN SEBEPLER AĞRININ KALİTESİ (KESİCİ,EZİCİ,YIRTILMA..) AĞRININ BÖLGESİ VE YAYILIMI ŞİDDETİ (1-10 DERECE) AĞRININ DEVAM ETTİĞİ SÜRE. AĞRIYI P:PROVAKE EDEN NEDENLER Q: KALİTESİ R: BÖLGESİ S: CİDDİYETİ T: BAŞLANGIÇ ZAMANI VE SÜRESİ ANAMNEZİNİN ÖNEMİNE VURGU YAPILACAK.

FİZİK MUAYENE DÖRT KADRAN OSKÜLTASYON DİSTANSİYON ? DEFANS ? RİJİDİTE ? KİTLE ?

İKİNCİL BULGULAR HIZLI VE YÜZEYEL SOLUNUM ? İŞTAHSIZLIK, BULANTI, KUSMA ? KABIZLIK ? KANLI DİYARE ? TAŞİKARDİ ? HİPOTANSİYON ? ŞOK ? ATEŞ ? GEBELİK ? BU BULGULAR HASTA TESLİM EDİLİRKEN ACİLE MUTLAKA VERİLECEK. ZAMAN KAYBININ ÖNEMİ AÇISINDAN ÖNEMİNE VURGU YAPILACAK.

TRANSPORT UYGUN HASTANE UYGUN POZİSYON UYGUN ARAÇ ? KKM İLE BERABER UYGUN HASTANEYE TRANSPORTU SAĞLANACAK.

ABC % 100 O2 ≤ 90 mmHg TA ? Şok Protokolü ≥ 90 mmHg HIZLI TRANSPORT Ayrıntılı Değerlendirme: - Karın Muyanesi - Kardiak Monitörü Düşün Hastanın konforu için uygun pozisyon Oral Stop SF/ IV Geniş Damar yolu ile ≤ 90 mmHg TA ? Şok Protokolü ŞOK PROTOKOLÜ TEKRAR HATIRLATILACAK. ≥ 90 mmHg HIZLI TRANSPORT Sık Vital Takip Transport

CLEVELAND EMS PROTOCOLS

HİPERTANSİF ACİLLER GENEL YAKLAŞIM KURALLARI

140/90 mmHg

d)İntrakranial kanama e)Hipertansif ensefalopati Hipertansif aciller kısa sürede tedavi edilmez ise, ciddi organ yaralanmalarına neden olabilir. Diastolik kan basıncının 110 mmHg’nın üzerine çıktığında aşağıdaki durumlar ile karşılaşılabilir; a)Myokardial iskemi b)Aortik diseksiyon c)Pulmoner ödem d)İntrakranial kanama e)Hipertansif ensefalopati HİPERTANSİNUN NE ANLAM İFADE ETTİĞİNE VURGU. END ORGAN HASARI NEDİR NASIL ANLAŞILIR.

Sistolik basınç 200mmHg ve üstü Diyastolik basınç 130mmHg ve üstü Hipertansif kriz Sistolik basınç 200mmHg ve üstü Diyastolik basınç 130mmHg ve üstü

End organ hasarı KKY PULMONER ÖDEM UNSTABİL ANJİNA MENTAL DURUM DEĞİŞİKLİĞİ SSS DEĞİŞİKLİKLERİ YUKARDAKİLERDEN HANGİSİ GERÇEKLEŞMİŞSE İLGİLİ PROTOKOLÜN HEMEN UYGULANMASINA VURGU. NİTRAT KULLANIMI VE NEDEN NİTRATA VURGU.

Hipertansif ensefalopatinin bulguları; -Şiddetli başağrısı -Görme bulanıklığı veyageçici görme kaybı -Paralizi -Nöbetler -Koma olarak sıralanabilir. Hipertansif acillerde asıl amaç, ortalama arteriyel basıncı (OAB) % 10 – 20 düşürmektir, hiçbir zaman OAB %30’dan daha fazla düşürülmemelidir. END ORGAN HASARI YOKSA ACE İNHİBİTÖRÜNE VURGU.

Hipertansif acillerde; a) Havayolu açılmalı ve devamlılığı sağlanmalı b)Hastanın durumuna göre oksijen desteği sağlanmalıdır c)Damar yolu %0.09 NaCl ile damar yolu açık kalacak şekilde açılmalıdır d)Olayın hikayesi ve hastanın medikal hikayesi ayrıntılı bir şekilde alınmalıdır

Vakanın pulmoner ödem olduğu düşünülüyorsa; a)Zaman kaybedilmeden transport sağlanmalı b)Kan basıncı 100 mmHg’nın üzerinde ise,nitrogliserin (isordil) 5 mg üç defa tekrarlanabilir c)Furosemid (Lasix – Desal) 20-40mg IV yavaş olarak yapılabilir (Sadece AABT için).

d)KKM onayı ile 2-4 mg Morfin Sülfat IV sulandırılarak yavaş verilebilir. (Dakikada 1 mg gidecek şekilde ve maksimum 10 mg ) (Sadece MSE tamamlamış AABT için). e)Hastanın baş tarafı maksimum 30 derece eleve olacak şekilde transport sağlanmalıdır.

DİYABETİK ACİLLERDE GENEL YAKLAŞIM KURALLARI

60-300 mg/dl

a)Eger Glukoz < 60 mg/dl ise, 70 ml %30 IV Dekstroz sudaki solusyonu uygulanmalıdır b)Glukoz > 300 mg/dl ise Hiperglisemi protokolü uygulanmalıdır Zaman kaybetmeden transporta başlanmalıdır 5. dakikada glukoz tayini tekrar yapılmalıdır

Glukoz <60 mg/dl’de kalmış ise ve bilinç durumunda anlamlı bir değişiklik yok ise 2. doz 70 ml %30 IV dekstroz sudaki solusyonu uygulanmalıdır. Herhangi bir sorun veya problem için KKM ile iletişim kurulmalıdır Bilinçli hastada ağızdan şeker verilebilir.

Hipoglisemi (insülin şoku) Havayolu açıklığı sağlanmalı Geri dönüşsüz maske ile yüksek konsantrasyonda oksijen uygulanmalıdır Damaryolu Ringer Laktat ile damaryolu açık kalacak şekilde açılmalıdır Kardiak monitör ve Pulse Oksimetri bağlanmalıdır Glukometre ile serum glukoz tayini yapılmalıdır

Hiperglisemi (Diyabetik Ketoasidoz) Havayolu açıklığı sağlanmalı Geri dönüşsüz maske ile yüksek konsantrasyonda oksijen uygulanmalıdır Bilinç düzeyinde fark edilir düşmelerde, havayolununu sürdürmede yetersizlik veya GKS = 8 olduğunda %100 Oksijen ile hiperventile edilmeli ve entübasyon düşünülmelidir Damaryolu Ringer Laktat ile DYAKŞ açılmalıdır

Kardiak monitör ve Pulse Oksimetri bağlanmalıdır Glukometre ile serum glukoz tayini yapılmalıdır a)Eğer Glukoz < 60 mg/dl ise, 70 ml %30 IV Dekstroz sudaki solusyonu uygulanmalıdır b)Eğer Glukoz > 300 mg/dl ise ve hasta değişmiş mental durum gösteriyorsa Kussmaul solunumu, zayıf-kuru cilt turgoru ve/veya ketotik soluyor ise ; damaryolu geniş branülle açılmalı ve sıvı yüklenmelidir TİYAMİN 100mg IM YADA YAVAŞ İV MALNÜTRİSYONLU, KEMOTERAPİ ALIYORSA,ALKOLİZM MEVCUT İSE VERİLMESİ GEREKTİĞİNE VURGU.

Herhangi bir sorun veya problem için KKM ile iletişim kurulmalıdır Zaman kaybetmeden transport sağlanmalıdır

CLEVELAND EMS PROTOCOLS