Çocuğun Cinsel İstismarı

Çocuğun Cinsel İstismarı Çocuğun cinsel istismarı çocuğa yönelik kötü muamele kapsamında yer alan, yalnızca çocukları değil aynı zamanda toplumu da etkileyen önemli bir sorundur.

Çocuğun Cinsel İstismarı Çocuğun cinsel istismarı kısaca psiko-sosyal gelişimini tamamlamamış çocuğun bir yetişkin tarafından cinsel uyarı için kullanılması şeklinde tanımlanır. Çocuğa yönelik, onun tam anlayamadığı, gelişimsel olarak hazır olmadığı, bilerek onaylamadığı ve/veya toplumun yasalarına, sosyal normlarına aykırı olacak şekilde bir cinsel etkinliğe dahil edilmesi çocuk istismarı olarak değerlendirilir.

Çocuğun Cinsel İstismarı Çocukların cinsel istismarında failler, genellikle yaşları gereği kurbanın üzerinde yetki, otorite veya sorumluluk sahibi konumunda bulunan erişkinlerdir, ancak başka çocuklar, özellikle ergenlerde cinsel istismar faili olabilir.

Cinsel istismar kapsamında değerlendirilen davranışlar: Dokunma olmaksızın yapılan cinsel istismar; Sözel olarak çocuğa cinsel içerikli şeyler söylemek ve çocukla aynı içerikte konuşmalar yapmak, uygunsuz telefon konuşmaları,

Dokunma olmaksızın yapılan cinsel istismar; Çocuğa cinsel organ göstermek, çocuğun cinsel organlarını göstermesini istemek, banyodayken çocuğu gizli/açik olarak seyretmek,

Dokunma olmaksızın yapılan cinsel istismar Çocuğun cinsel ilişki sahnesine doğrudan şahit olması ya da çocuğa cinsel aktivite seyrettirmek, Çocuğa cinsel içerikli materyaller göstermek (pornografik film seyrettirmek, fotograflar göstermek) ya da çocuğun pornografik malzemeler için kullanılması.

Dokunmanın yer aldığı cinsel istismar tipleri Çocuğu başkasıyla cinsel etkileşime sokup seyretmek, cinsel eylem sırası ya da cinsel pozisyonlarda, çıplak/yari çıplak fotoğrafını çekmek,

Dokunmanın yer aldığı cinsel istismar tipleri Çocuğun özel bölgelere dokunma şeklinde cinsel eyleme dahil edilmesi,

Dokunmanın yer aldığı cinsel istismar tipleri Çocuğun, failin erotik bölgelerine el, cinsel organ, ağız ya da başka şekilde (aletle) dokunma/sürtünme/ovma şeklinde etkileşimde bulunmasını sağlamak/zorlamak Çocuğun cinsel organı ve/veya anüsü/ağzı ile failinkiler arasında duhul tarzında cinsel etkileşim olması.

Cinsel istismarın görülme sıklığı sizce nedir?

Cinsel istismarın görülme sıklığı Çocukların cinsel istismarı kolayca tanı konabilen, çocukların başlarına geleni kolayca anlatabildikleri bir sorun değildir. Bu nedenle fark edilen ya da tanı konabilen durumlar yalnızca buz dağının suyun üzerinde kalan parçası olarak kabul edilir.

Cinsel istismarın görülme sıklığı Dünya Sağlık Örgütü tarafından yayınlanan bir raporda 18 yaşına kadar erkek çocukların %8’inin, kız çocukların ise % 25’ inin çeşitli şekilde cinsel istismara maruz kaldığı bildirilmektedir.

Cinsel istismarın görülme sıklığı Bu rapora göre cinsel istismara maruz kalan çocukların %30’unun 2-5 yaş grubunda, %40’ının 6-10 yaş grubunda ve %30’unun 11-17 yaş grubunda olduğu görülmektedir.

Cinsel istismarın görülme sıklığı Çocukların kız/erkek oranı yaklaşık olarak 3/1 kadardır ve Olguların % 85’i aile içerisinde, çocuğun tanıdıkları tarafından gerçekleştirilmektedir.

Cinsel istismarın görülme sıklığı Türkiye’de çocukların cinsel istismarının sıklığına ilişkin geniş ve kapsamlı çalışmalar bulunmamakla birlikte örneklem boyutu küçük ve yerel bilgi sağlanabilen bir çok araştırma yapılmıştır.

Cinsel istismarın görülme sıklığı Buna göre son yıllarda yapılan çalışmalarda çocukluk döneminde yaşanan cinsel istismar sıklığının % 5 -28 arasında olduğu görülmektedir.

Risk Faktörleri Çocukların cinsel istismarı pek çok faktörün karmaşık etkileşiminin sonucu olarak ortaya çıkmaktadır. Risk faktörü olarak kabul edilen durumların varlığı istismarın gerçekleştiğini kesin olarak göstermez.

Risk Faktörleri Ancak risk faktörlerinin bulunduğu durumlar özellikle dikkat edilmesi gereken, müdahale için öncelik taşıyan durumlardır.

Tablo 1’de çocukların cinsel istismarına neden olabilecek bazı risk faktörleri görülmektedir. Risk Faktörleri Tablo 1: Çocuğun cinsel istismarına neden olabilecek risk faktörleri Aile ve ebeveynlerle ilişkili faktörler Genç ebeveyn olmak Yalnız yaşayan ebeveyn olmak Eğitim eksikliği Alkol-uyuşturucu kullanıyor olmak Çocukken istismara uğramış olmak Psikolojik sorunlarının olması (kendini yetersiz ve değersiz hissetme, benlik saygısı azalması, psikotik bozukluklar, kişilik bozuklukları vb.)

Tablo 1: Çocuğun cinsel istismarına neden olabilecek risk faktörleri Toplumla ilişkili faktörler Çocuğu koruyan yasaların yetersizliği, etkin ve yeterli bir çocuk politikasının olmaması Çocuğa verilen değerin düşük olması Toplumda cinsel ayrımcılık ve toplumsal eşitsizlik Pedofili, kontrolsüz internet Çocuğun statüsünü eksilten toplumsal ve kültürel normlar Toplumsal olarak erken (çocuk yaşta) evliliklerin kabul edilirliği ve evlilik akitlerinde paranın söz konusu olması

Tablo 1: Çocuğun cinsel istismarına neden olabilecek risk faktörleri İlişkisel faktörler Ebeveyn ve çocuk bağının kopuk olması ve bağın kurulamaması Evlilikteki veya yakın ilişkilerdeki sorunlar nedeniyle aile yapısının bozulması

Risk Faktörleri İstismarcı sıklıkla kendi kuşağı ile uygun cinsel ilişki kuramayan, sapkın eğilimlere sahip biridir. Bazı örseleyicilerin çocuklukta cinsel olarak örselenme öyküsü vardır. FAKAT!!!!!!

Risk Faktörleri Toplumda çocuğun cinsel istismarı ile ilgili bazı yanlış inanışlar ve bilgiler dolaşmaktadır. Bunun temel nedeni toplumun cinsel istismar gibi olumsuz ve yaralayıcı bir davranışın olabilirliğini kabul edememesi ve yaygınlığı hakkında yeterince bilgi sahibi olmamasıdır.

Risk Faktörleri Sıklıkla çocukların hikayeler uydurdukları ve cinsel istismarın da hayal güçleriyle yarattıkları öyküler olduğu iddia edilir. Oysa istismar konusunda hikaye uyduran çocuk sayısı çok azdır. Özellikle de cinsel istismarla ilgili hikaye uydurmaları çok zordur.

Risk Faktörleri Çocukların cinsel istismardan etkilense bile bu etkinin kısa sürede geçeceğine ilişkin de bazı yanlış bilgiler söz konusu olabilir. Oysa istismarın etkileri uzun yıllar, hatta ömür boyu devam edebilir.

Risk Faktörleri Özellikle güzel kızların, kendine güvensiz ya da yaramaz çocukların istismar edilme riskinin daha çok olduğuna inanılsa da çocukların görünüşlerinin istismar için belirli bir risk oluşturmadığı bilinmektedir.

Risk Faktörleri Ancak daha sakin, çekingen ve en önemlisi “hayır” diyemeyen çocuklar istismar tehdidi ile karşılaştığında kaçmayı ve yardım istemeyi başaramayabilir.

Risk Faktörleri Çocukların cinsel istismarı ile ilgili yanlış bilgilerden biri de örseleyicilerin yabancılar olduğudur. Oysa İstismarcılar %80-95 çocuğun tanıdığı kişilerdir ve olay genellikle çocuğun çevresinde ve bildiği mekanlarda gerçekleşir. Fail çoğunlukla erkektir, ancak kadınlar da cinsel istismar suçlusu olabilir.

Cinsel İstismara Uğrayan Çocukları Fark Edebilmek Cinsel istismara uğrayan çocuk sıklıkla yaşadıklarının kendi suçu ya da hatası olduğunu düşünür. Ayrıca çocuk kirlenmiş olduğuna inanabilir. Küçük çocuklar yaşadıklarının kötü ve yanlış olduğunu düşünseler bile başlarına gelenin istismar olduğunu ve yardım istemeleri gerektiğini bilemeyebilir.

Cinsel İstismara Uğrayan Çocukları Fark Edebilmek Bunlar çocuğun başına gelenleri açıkça ve rahatça anlatmasını ve yardım almasını engeller. Bu nedenle çocuğun yaşadığı istismarın açığa çıkarılması ve gereken yardımın yapılabilmesi için cinsel istismarı düşündüren ip uçları konusunda dikkatli olunmalıdır.

Cinsel İstismara Uğrayan Çocukları Fark Edebilmek Genel olarak istismara uğrayan çocuklarda ortaya çıkan bazı belirtiler Tablo 2’de görülmektedir. Özellikle cinsel istismara özgü olabilecek diğer belirtiler Tablo 3’de yer almaktadır. Bu belirtilerin hiç biri doğrudan istismarı göstermez, ancak istismarı akla getirmeli ve bu çocuklar istismar olasılığı açısından değerlendirilmelidir.

Tablo 2: Genel olarak çocuk istismarını düşündürecek bazı ipuçları Uyku bozukluğu Aşırı talepkarlık Karşı gelme, dürtüsellik, saldırganlık İçe dönüklük, ketlenme Aşırı uyumlu olma, söz dinleme Anababaya aşırı yapışma – uzak durma Ayrılığa aldırmama Yaşıt ilişkilerinde sorunlar Okul başarısızlığı Çökkünlük, düşük benlik değeri Korkular Öfke patlamaları Tehlikeli davranışlar İntihar düşünceleri ve girişimi Madde kullanımı Yeme bozuklukları

Tablo 3: Özellikle cinsel istismarı düşündürecek bazı ipuçları   Cinselliğe ilişkin her türlü konu ve duruma aşırı ilgi gösterme ya da aşırı kaçınma Baştan çıkarıcı davranışlar Çok sık öpmeye çalışma, göğüslere, bacaklara ya da genital bölgeye dokunmaya çalışma, sürtünme, kendi genital bölgesini gösterme Bedeninin kirli ya da zedelenmiş olduğuna değinme Genital bölgesinde bir sorun olduğundan korktuğunu belirtme Resimlerinde, oyunlarında ya da hayallerinde cinsel istismara uğradığını düşündürecek özelliklerin bulunması Tuvalet eğitimini kazanmış bir çocukta altını veya yatağı ıslatma durumu Regresif semptomların varlığı (kendine zarar verici davranışlar, bebeklik davranışları, bebek gibi konuşma)‏

Cinsel İstismara Uğrayan Çocuk İçin Neler Yapılmalı? Bir çocuğun istismara uğradığını fark etmek için verdiği ip uçlarını duymak, görmek, hissetmek gerekir. Çocuk çoğunlukla dolaylı şekilde bir yardım çağrısında bulunuyor olabilir. Bu çağrı fark edildiğinde çağrının nedeni anlaşılmalı ve çocuğa inanıldığı açıkça anlatılmalıdır.

Cinsel İstismara Uğrayan Çocuk İçin Neler Yapılmalı? Bir çocuğun cinsel istismara uğradığı fark edildiğinde, öğrenildiğinde ya da istismardan kuşkulanıldığında yapılması gerekenler 3 başlık altında sıralanabilir. 1. Çocuğu en kısa sürede istismarcıdan uzaklaştırın 2. Yardım isteyin, bildirimde bulunun 3. Çocuğa yardım edin

Çocuklarımızı cinsel istismardan korumak için nasıl güçlendirebiliriz?

1. Cinsellik konusunda çocuklarınızı bilgilendirin. Çocuğun muhtemel tacizlere karşı korunabilmesi için sağlıklı bir cinsel bilgiye ve aile içerisinde şartsız sevgiye ihtiyacı vardır. Cinsel konuları paylaşmaktan çocuklarınızın sorularını cevaplamaktan çekinmeyin. Gelişim dönemlerine uygun bilgiler verin.

2-Güvenliklerini sağlamayı öğretin: Çocuklara güvende olma hakları olduğunu ve kimsenin bunu ellerinden alamayacağını söyleyin. Çocuklarınıza, güvenliklerini korumak için gerekirse kendilerine zarar veren kişiden kaçmak, yüksek sesle bağırmak ve onu tekmelemek gibi bazı kural dışı davranışlarda bulunabileceklerini anlatın.

2-Güvenliklerini sağlamayı öğretin: İnşaatlarda, boş, terk edilmiş evlerde, bodrumlarda, ailenin bilgisi olmadan oynamamalısın, ayrıca ailenden izinsiz arkadaş ve komşu evlerine gitmemen gerekir. Çevrede kötü insanlar olabilir ve seni kandırmak için çeşitli hikayelerle anlatabilirler ama buna inanmaman gerekir. “Annen kaza geçirdi; ben doktorum,seni yanına götüreceğim” vb…

2-Güvenliklerini sağlamayı öğretin: Çok iyi tanımadığınız kişilerle baş başa vakit geçirmeyin. Sanal ortamlarda tanımadığınız insanlarla arkadaşlık yapmayın. Sosyal medyada özel görüntülerinizi paylaşmayın tanımadığınız kişilerle görüntülü görüşme yapmayın.

2-Güvenliklerini sağlamayı öğretin: Ailenizin haberi olmadan kafelere, internet kafelere, oyun salonlarına gitmeyin. Ailenizin bilgisi dahilinde gittiğinizde de yediklerinize ve içtiklerinize dikkat edin. Tanımadığınız ve güvenmediğiniz kişilerden ağrı kesici vs. ilaç alıp içmeyin.

3-Bedenlerini korumayı öğretin; Çocuklarınıza bedenlerinin kendilerine ait olduğunu,özellikle iç çamaşırları ile kapatılan bölgelerin çok özel bölgeler olduğunu ve kimsenin bu bölgelere dokunma hakkının olmadığını anlatın.

3-Bedenlerini korumayı öğretin; ..senin denize girerken mayo ile örttüğün bölgelerin özel bölgelerindir.

3-Bedenlerini korumayı öğretin; Dokunulmayı reddetmeyi ve sınırlar koymayı öğretin: Çocuğunuza bedeninin kendisine ait olduğunu, ellenmek veya öpülmek istemiyorsa buna hayır deme hakkının olduğunu öğretin.

İyi Dokunma – Kötü Dokunma Çocuğumuza, kimlerin kendisine dokunabileceğine, öpebileceğine ve sarılabileceğine kendisinin karar verme ve “hayır” deme hakkını vermeli, bu hakkının olduğunu bilmesini sağlamalıyız Herhangi birinin uygunsuz bir şekilde dokunması halinde yapabileceklerini öğretmeliyiz.

İyi Dokunma Sevdiğin kişilerin sarılması ve öpmesi güzel bir şeydir Uyandığında annenin sana sarılması ve öpmesi Babanın iyi geceler dilemek için sarılması ve öpmesi Anneanne ve dedenin ziyarete geldiklerinde herkesin birbirini kucaklaması ve öpmesi

Kötü Dokunma Kendini rahatsız hissetmene neden olan dokunmalar genellikle kötü dokunmalardır. Birisi sana istemediğin bir şekilde dokunduğunda bunu gizlemek zorunda değilsin. Kendinin kötü olduğunu düşünme. Kötü olan sen değil, sana kötü bir şekilde dokunan kişidir. Bedenin sana aittir. Sen istemiyorsan kimse sana dokunmamalıdır. Kötü dokunmanın ne olduğunu bilmek ister misin?

Kötü Dokunma Canını acıtan dokunma kötü dokunmadır. Dokunulmasını istemediğin halde sana dokunulursa bu bir kötü dokunmadır. Dokunan kişi kendini rahatsız hissetmene neden oluyorsa, bu kötü bir dokunmadır. Dokunma seni korkutuyor ve sinirlendiriyorsa bu bir kötü dokunmadır. Dokunan kişi bunu hiç kimseye söylememeni istiyorsa bu bir kötü dokunmadır. Dokunan kişi bunu başkasına söylersen sana bir zarar vereceğini tehdidinde bulunuyorsa bu bir kötü dokunmadır.

Kötü Dokunma “Böyle bir durum ne olursa olsun sizin suçunuz olamaz. Yapılan şey kısa bir süre insanda hoş duygular uyandırabilir. Bir an bundan hoşlansanız, hatta size söylenenleri bilmediğiniz bir nedenle yapsanız dahi BU SİZİ ASLA SUÇ ORTAĞI YAPMAZ. Çünkü SİZ ÇOCUKSUNUZ VE BÖYLE DURUMLARDA ASLA SUÇLU OLAMAZSINIZ. BUNUN DIŞINDA DA BAŞKA BİR GERÇEK YOKTUR”

4-’Hayır’ demeyi öğretin: Çocuklara herhangi birisi onları incitmeye kalkarsa hayır demeleri gerektiğini söyleyin. Çünkü birçok çocuğa büyüklerin söylediklerine itaat etmeleri öğretilmiştir.

‘Hayır’ diyebilme yöntemleri AÇIK HAYIR İFADESİ “Hayır”, “Hayır teşekkürler” “Hayır olmaz” MAZERET BİLDİRME “Hayır teşekkürler, sigara dumanından çok rahatsız oluyorum, beni öksürtüyor.” ATLATMA “Hayır, teşekkürler, şimdi değil.” KONUYU DEĞİŞTİRMEK “Hayır teşekkürler, ben bir bardak su alabilir miyim?” HAYIR TEKRARI “Hayır içmiyorum. Hayır teşekkürler.” YÜRÜYÜP GİTMEK/ ORTAMDAN SAKINMAK “Hayır” de ve ortamı terk et.

5-Yardım istemeyi öğretin: Biri onlara kötü,rahatsız edici bir şey yaparsa arkadaşlarından ya da büyüklerinden yardım istemeyi öğretin. Onlara sizinle her türlü sorunu paylaşabileceği inancını yerleştirin Etkili aile içi iletişim işinizi kolaylaştıracaktır.

5-Yardım istemeyi öğretin: Ona doğru gelmeyen şeyleri size rahatlıkla söyleyebileceğini ifade edin.Bazen çocuklarımızın olayları abarttığını düşünürüz ne olursa olsun söylediklerini kulak ardı etmeyin. Çocuğunuza inanın eğer yardım istiyorsa bunu geri çevirmeyin. Çocuklar bu konularda çok ender yalan söylerler.

6-Her zaman sır saklanmayacağını öğretin Çocuklarınıza bazı sırların hiçbir zaman saklanmaması gerektiğini öğretin.

6-Her zaman sır saklanmayacağını öğretin Hiç kimsenin senin, özel yerlerine dokunmaya hakkı yoktur. Hiç kimsenin seni, kendi özel yerlerine dokundurtmaya da hakkı yoktur. Birisinin senden özel yerlerine dokunmanı istemesi ya da seninkilere dokunması saklayacağın bir sır değildir. Anlatmama sözü vermiş olsan bile, anlatırsan başına çok kötü şeyler geleceği söylenmiş olsa bile, böyle bir şey olursa anlatmalısın. Mutlaka söylemelisin. Sır saklaman gerektiği doğrudur. Ama bu saklanmaması gereken kötü bir sırdır.

Bizler çocuklarımıza; İyi dokunma ile kötü dokunmayı ayırtetmeyi İstemediği bir durumda “HAYIR” diyebilmeyi Kişisel alanlarını bilmeyi ve korumayı Sorunlarla baş edebilmeyi Haklarını bilip savunabilmeyi Kendini ifade etmeyi Kendine ilişkin olumlu ve güçlü yanlarını fark etmeyi Kendini güvende hissetmediğinde yardım alması gerektiğini öğretmeliyiz.

Bu bilgileri çocuğa verirken çok dikkatli olmamız gerekmektedir. Çünkü panik havasında sıkça yapılan hatırlatmalarla verilen bilgiler çocukları insanlardan korkan, her şeye şüpheyle bakan saplantılı kişilikler haline getirebilmektedir.

Cinsel İstismara uğrayanlara nasıl yardım edebilirsiniz? Yapacağınız en iyi şey onu dinlemeye hazır olduğunuzu göstermeniz, Onu dinleyerek inandığınızı, Bunun onun suçu olmadığını, Olanlardan dolayı üzüldüğünüzü, Yardıma hazır olduğunuzu belirtmektir. Bu durumu yaşayan bir genç veya çocuk olduğunda en iyisi güvenilen bir yetişkini durumdan haberdar etmektir. Eğer çocuğunuz böyle bir duruma maruz kalmışsa mutlaka uzman yardımı alması için destek verin.Unutmayın bu onun suçu değil…

Cinsel İstismara uğrayanlara nasıl yardım edebilirsiniz? Cinsel istismar oluşmuşsa mutlaka önce ilgili kurumlara başvurulmalı vücutta ve giysilerde hiçbir temizlik yapılmadan muayeneye gidilmelidir. Deliller için ilk 72 saat çok önemlidir. Banyo yapmak, giysileri değiştirmek gibi davranışlar saldırganın ve suçun belirlenmesinde yardımcı olabilecek ipucu ve kanıtların yok olmasına yol açabilir.

T.C.K. MADDE 279 Kamu görevlisinin suçu bildirmemesi Madde 279 - (1) Kamu adına soruşturma ve kovuşturmayı gerektiren bir suçun işlendiğini göreviyle bağlantılı olarak öğrenip de yetkili makamlara bildirimde bulunmayı ihmal eden veya bu hususta gecikme gösteren kamu görevlisi, altı aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

Kaynaklar 1. Preventing Child Maltreatment:A guide to taking action and generating evidence. World Health Organization and International Society for Prevention of Child Abuse and Neglect. 2006 2. The evaluation of child sexual abuse allegations: A comprehensive guide to assesment and testimony.Ed. by K. Kuehnle, M. Connel. John Wiley &Sons, Inc. Hoboken, New Jersey, USA, 2009 3. Tell me what happened; Structured investigative interviews of child victims and witnesses. Ed. by M.E. Lamb, I Hershkowitz, Y Orbach, P.W. Esplin. John Wiley &Sons, Inc.West Sussex, England, 2011

Kaynaklar 4. Fighting child abuse, An effective approach. Ed. by Jo Hermanns. Netherlands Youth Institute, 2011 5. Helping your child recover from sexual abuse. Ed. by C. Adams, J. Fay. University of Washington Press, Seattle, USA, 1998 6. Scared Sick. The role of childhood trauma in Adult Disease. Ed. by R. Karr-Morse, M. S. Wiley. Basic Books, New York, USA, 2012

Teşekkürler..