AFET ÇALIŞANLARI VE AFET PSİKOLOJİSİ

AFET ÇALIŞANLARININ KARŞILAŞABİLECEĞİ STRES KAYNAKLARI Olaya bağlı stres kaynakları Mesleki stres kaynakları Çevresel stres kaynakları

OLAYA BAĞLI STRES KAYNAKLARI Topluca yaşanan krizin bir parçası olmak Uzun süre afet durumuna maruz kalmak Hayati risk Şiddete maruz kalma Dolaylı dolaysız tehdit altında kalma Kurtarma çalışmaları sırasında bir iş arkadaşının ölümüne ya da yaralanmasına tanık olmak

OLAYA BAĞLI STRES KAYNAKLARI Bir çocuğun ya da yetişkinin ölümüne ya da fiziksel zarar görmesine tanık olmak Uzun süren kurtarma çalışmalarından sonra bir afetzedenin hayatını kaybetmesi Duygu yükü ağır olan olayların içinde yer almak Afetzedeler ya da koşullarla özdeşim kurmak Mesleki

MESLEKİ STRES KAYNAKLARI Hazırlıksız yakalanma Zaman baskısı Aşırı sorumluluk Kronik yorgunluk Duygusal olarak zorlayıcı koşullar Fiziksel olarak zorlu çok yorucu ve tehlikeli görevler Görevle baş edememe

MESLEKİ STRES KAYNAKLARI Ahlaki ya da manevi ikilemler yaşamak Destek sisteminden uzakta kalmak Çalışma ortamında desteklenmediğini hissetmek Açık olmayan yetersiz ya da tutarsız bir yönetim anlayışı Kaynakların sınırlılığı Yüksek beklentiler

ÇEVRESEL STRES KAYNAKLARI Elverişsiz hava durumu Yangın Kimyasal zehirlenme olasılığının olduğu ortamlar vb.

AFET ÇALIŞANLARINDA GÖRÜLEBİLECEK STRES BELİRTİLERİ

DUYGUSAL BELİRTİLER kahramanca, incinmez ve aşırı enerjik hissetme kaygı ve korku kendisinin ve başkalarının güvenliği konusunda endişelenme öfke sinirlilik huzursuzluk

DUYGUSAL BELİRTİLER Üzüntü, depresyon Rahatsız edici rüyalar Suçluluk Umutsuzluk İzole olmuş, kaybolmuş, tükenmiş hissetme Afetzedelerle özdeşleşme

BİLİŞSEL BELİRTİLER Bellek sorunları Kafa karışıklığı Düşünme ve kavramda yavaşlık Hesaplamada, öncelikleri belirlemede ve karar vermede güçlük Dikkati toplama sorunları Sınırlı dikkat süresi Sürekli olarak afet hakkında düşünme Suçlama

DAVRANIŞSAL BELİRTİLER Aktivite azalması ya da artması İletişim güçlükleri Mizah duygusunun artması Öfke patlamaları, sık sık tartışmalara girme Dinlenememe Yeme alışkanlıklarının değişmesi Uyku alışkanlıklarının değişmesi İş başarısında azalma Alkol, sigara ya da ilaç kullanımında artış Sosyal içe çekilme

FİZİKSEL BELİRTİLER . Kalp atışlarında ve soluk almalarında hızlanma . Tansiyonun yükselmesi . Sindirim sistemi sorunları . İştah değişimi, kilo kaybı ya da artması . Titreme . Terleme ya da üşüme

FİZİKSEL BELİRTİLER . Kas seğirmeleri . Koordinasyon bozukluğu . Sırt ve bel ağrıları . Boğazda yumru hissi . Aşırı irkilme hissi . Yorgunluk . Bağışıklık sisteminin zayıflaması . Baş ağrıları . Kas ağrıları

ÇALIŞANLARA ORGANİZASYON DESTEĞİ Afet çalışanlarının görevlerinin,minimum düzeyde stres içerecek biçimde planlanması ve düzenlenmesi hedeflenmelidir Zorlu yaşantılara sürekli olarak maruz kalmanın olası etkilerini bilerek ve bunlara dikkat ederek çalışmaların yürütülmesi,stresi azaltma ve önleme çalışmalarının temelini oluşturur. Stres kaynakları ve stres tepkileri,stresle başa çıkma becerileri ve teknikleri konularında hizmet öncesi ve hizmet içi eğitimler düzenlenmelidir Ekiplerin dönüşümlü çalışması sağlanmalıdır. Her iki saatte bir 15-30 dakikalık dinlenme süreleri tanınmalıdır

ÇALIŞANLARA ORGANİZASYON DESTEĞİ Fiziksel sağlamlığı arttırmaya yönelik çalışmalar yapılmalıdır(egzersizler,düzenli beslenme, gevşeme tekniklerin uygulanması,sigara kullanımını azaltmak vb. Destekleyici kişilerarası ilişkiler ve sosyal etkinliklere önem verilmelidir Çalışanların duygularını tanımlama ve ifade etme ve bu duyguları iş arkadaşlarıyla paylaşabilmelerini kolaylaştıracak paylaşım grupları düzenlenmelidir Çalışanların bir araya gelerek günlük deneyimlerini paylaşabilecekleri küçük gruplar kurulması için olanak sağlanmalıdır

ÇALIŞANIN KİŞİSEL BAKIMI Olabildiğince dinlenin Dengeli ve sağlıklı beslenin Fiziksel egzersiz yapın İlaç ve madde kullanımından kaçının Dostlarınızla ve çalışma arkadaşlarınızla sohbet etmeye çalışın Başkalarını dinleyin ve onlara destek olun Beklentilerinizi gerçekçi düzeyde tutmaya çalışın Arkadaşlarınızla ve ailenizle bağlantıyı koparmayın Destek ve danışmanlık hizmeti alın

“İkincil Düzeyde Afetzede” olmayınız!

Yardım Gönüllülerinin Kişilik Özelikleri Araştırmalar,afet zamanlarında başkalarının yardımına koşan insanların pek çoğunun; Kendilerini kendilerinin dışında bir şeylere adayabilen, Fazlasıyla verici, Kendilerini kolayca başkalarının yerine koyabilen İş yapmaya dönük kişilik yapısına sahip insanlar olduklarını göstermektedir.

Unutmayın!! Sizler gönüllü ya da görevli kurtarma ve yardım ekipleri olarak, afete uğramış bu kişilere kendinizi, sevginizi ve ilginizi armağan ediyorsunuz. Eğer siz de bu felaketin bir mağduru haline gelirseniz yardımcı olmak yerine yardıma muhtaç hale gelebilirsiniz. Böylece, depremzedeler de içinden geçtikleri bu çok zor dönemde, onlara sağladığınız ve sağlayacağınız bu imkanlardan mahrum kalacaklardır. Böylesi bir felaketle, bunca ölüm, yaralanma, yıkıntı ve acıyla ilk kez karşılaşmanız olabilir. Bu tür olaylar her gün karşılaşmadığımız türden hayat gerçekleridir. Başa çıkmamız için gerekli olan becerilerimizi bir gecede geliştirmek mümkün değildir.

Unutmayın!! Her birimizin içinde, yardım vermekte olduğumuz herhangi bir afetzedenin, kendimiz ya da sevdiğimiz bir yakınımız olabileceğine ilişkin, bilinçaltı bir korku vardır. Yaşadığınız bu duyguları fark etmeniz, yoğunluğunu ve şiddetini anlamanız, kabullenmeniz ve bu duyguları birileriyle paylaşmanız çok ama çok önemlidir .Bu tür afetler sırasında, kendimizi de şaşırtan bir şekilde insanüstü bir çabayla çalışsak da yaptığımız işin doğası gereği yaşanan yoğun stres, bir süre sonra kendini gösterecektir. Kendimizi yorgun, şaşkın, acılar içinde ve korku dolu hissetmeye başlayabiliriz. Böylesi bir stresin üzerimizde yapacağı etkileri anlayıp, baş etme yollarını araştırmamızın, hem kendimizi korumak, hem de bu sayede çevremizdekilere daha fazla yararlı olmak açısından kritik önemi vardır.

Unutmayın!! Yöneticileriniz, ekip başlarınız, sizlerin dinlenmenizi ve kendinize biraz zaman ayırabilmenizi sağlamak amacıyla, çalışma programlarında düzenlemeler yapmalılardır. Ancak eğer bu düzenlemede sıra size gelmeden önce de böylesi bir zamana ihtiyaç hissediyorsanız, kendilerine gidip bu dileğinizi belirtin. Onlar da bunun önemini kavrayacak ve olanaklar ölçüsünde size bu “kendini yeniden toplama” süresini tanıyacaklardır.

Unutmayın!! Eğer görevinizde bir değişklik ihtiyacı içindeyseniz, bunu da kendilerine iletebilirsiniz. Yardım ve destek vermekte olduğunuz kişilere kısa sürede bağlanabileceğinizden, sorumluluklarınızı geçici bir süre için de olsa başkalarına devretmek size zor gelebilir. Bunu yapmak istemeyebilirsiniz. Ancak, bu iş ne kadar zor olsa da nöbet süreniz bitince, ara verin ve yeniden enerji toplamak ve işinizin başına dönmek üzere dinlenin.

UNUTMAYIN!!! Kendinizi de korumaya çalışmanız bencillik değil, hem kendinize hem de yardım vermeye çalıştığınız kişilere borcunuzdur. Yardım etmeye giderken yardıma muhtaç hale gelmeyiniz.