KOCAELİ TÜRKİYE VE DÜNYA EKONOMİSİ GENEL BAKIŞ OĞUZ ÇAĞIL EKONOMİK ARAŞTIRMALAR VE DIŞ TİCARET SERVİSİ 2014

İlimizin Vergi Gelirleri Tahsilat Oranlarında Türkiye Birincisi Maliye Bakanlığı’nın verilerine göre Kocaeli, 2014 yılında 39,5 milyar TL vergi ödeyerek, İstanbul’dan ve İzmir’den sonra toplanan vergilerin yüzde 11,2’sini karşılayan üçüncü il oldu. İl içerisinde bulunan mükelleflere tahakkuk ettirilen 43 milyar 24 milyon 288 bin liralık tutarın 39 milyar 505 milyon 158 bin lirasının tahsilat başarısı gösterildiği Kocaeli böylelikle %91 vergi tahsilat oranı ile yine birinci sıraya yükseldi.

İlimiz Kişi Başına Ödenen Vergilerde Türkiye Birincisi Kocaeli olarak, 2014 yılında kişi başına ödediğimiz 22.991 TL vergiyle Türkiye genelinde açık ara en fazla vergiyi yine ilimiz ödüyor. 2015 yılında TÜPRAŞ'ın yeni yatırımıyla satışlarının yükselmesini ve dolayısıyla tahakkuk eden verginin artmasını bekliyoruz.

İlimiz Elektrik Tüketiminde 3. sırada İstanbul'da, geçen yıl 37,8 milyar kilovatsaatle Türkiye'de toplam elektriğin yaklaşık yüzde 15'i kullanıldı. Elektrik tüketiminde İstanbul'u takip eden il 17,7 milyar kilovatsaatle İzmir olurken, onu 13 milyar kilovatsaatle Kocaeli izledi. Kocaeli’de özellikle üyelerimiz SEDAŞ ile ilgili sıkıntılar yaşadığını ve mağdur olduklarını biliyoruz. Konu ile ilgili Bakanlık seviyesinde çalışmalar yapıldığını belirtmek isterim.

Tüketici Güven Endeksi Bir Önceki Aya Göre Sınırlı Düşüş Gösterdi 2014 Aralık ayında 67,75 olan Tüketici Güven Endeksi, Ocak ayında 0.04 puan azalarak 67,71 seviyesine gerilemiştir. Böylelikle, 2014 Eylül ayında gösterdiği sınırlı yükselişin ardından düşüş eğilimine devam etmiştir. Bir önceki yılın aynı dönemine göre ise 4,69 puan azalış göstermiştir. Merkez Bankası’nın sıkı para politika duruşu ve faizlerin yüksekliği, uluslararası ekonomide durağanlık, büyüme beklentilerinin aşağı yönlü revize edilmesi ve Avrupa ekonomisinin içinde bulunduğu krizden çıkamamış olması düşüşün nedeni olarak gösterilebilir.

Konut Sektöründe 2014 yılında büyüme kaydedilmiştir. 2013 yılında Türkiye genelinde 1.157.190 konut satışı sonucu el değiştirdi. Kocaeli’de 2013’te 28.512 konut satış sonucu el değiştirdi. Türkiye genelinde 2014 yılında bir önceki yıla göre %0.70 artışla 1.165.381 konut satış sonucu el değiştirdi. Kocaeli’de 2014 yılında bir önceki yıla göre %4.23 29.720 konut satış sonucu el değiştirdi. 2013 yılı Türkiye’de ipotekli satılan konut sayısı 460.112 ve Kocaeli’de satılan ipotekli konut sayısı 12.729’dur. 2014 yılı Türkiye’de ipotekli satılan konut sayısı bir önceki yıla göre % 15.30 azalarak 389.689’a ve Kocaeli’de satılan ipotekli konut sayısı bir önceki yıla göre %11 azalarak 11.320’a düşmüştür. 2013 yılı Türkiye’de ipoteksiz satılan konut sayısı 697.078 ve Kocaeli’de satılan ipoteksiz konut sayısı 15.783’dur. 2014 yılı Türkiye’de ipoteksiz satılan konut sayısı bir önceki yıla göre %11.27 artarak 775.692’ye ve Kocaeli’de satılan ipoteksiz konut sayısı bir önceki yıla göre % 16.58 artarak 18.400’e yükselmiştir.

Perakende Sektörü 2015 Beklentileri Perakende sektörü temsilcilerinin 2015 beklentisi organize perakende sektöründe cironun 120 milyar dolar çıtasını aşacağıdır. Toplam perakendenin 2014’te 250 milyar cirosunun 110 milyar dolarını organize perakende sektörü gerçekleştirmiştir. Uluslararası pazarlara açılmak isteyen üyelerimiz için Tüm Alışveriş Merkezleri ve Perakendeciler Federasyonu (TAMPF) ile görüşmeler düzenleyeceğiz.

Çek-Senet ve Kredi Bilgileri Protesto Edilen Senet Sayısı bir önceki yıla göre % 5.90 oranında azalmıştır. 2013 yılında ilimizde 134 milyon 707 bin TL tutarında 14.443 adet senet protesto edilmiştir. 2014 yılında ise 143 milyon 715 bin TL tutarında 13.590 adet senet protesto edilmiştir. Senet sayısının azalmasına rağmen 2014 yılında bir önceki yıla göre %6.68 oranında bir artış gözlemlenmektedir. Karşılıksız Çekler 2014 Ağustos- Aralık ayları arasında 196 milyon 928 bin TL tutarında 7970 adet karşılıksız çek bulunmaktadır. Sadece Aralık ayında 56 milyon 148 bin TL tutarında 2264 adet karşılıksız çek bulunmaktadır. Nakdi Kredilerde artış gözlemlenmektedir. Toplam TL Kamu Bankaları Özel Bankalar Toplam Aralık 2013 5.422.943 17.098.132 22.521.076 Aralık 2014 6.858.913 19.128.402 25.987.315 2014 Aralık ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %15.39 oranında artışla 25 milyon 987 bin TL tutarında nakit kredi kullandırılmıştır. Neden; Merkez Bankası’nın faizleri düşürmeye başlaması ve ülkemizde büyüme beklentileri ile kredilerde artış görülmektedir.

52 Yatırım Belgesi, 640 Milyon Yatırım, 1611 İstihdam Sermaye Türü Belge Adedi Sabit Yatırım (Milyon TL) İstihdam Yabancı Sermaye 14 164 317 Yerli Sermaye 38 477 1.294 Genel Toplam 52 640 1.611 Kocaeli’de devlet tarafından 2014 yılı içerisinde; Yabancı sermayeli firmalar 14 adet belge alarak toplamda 164 milyon TL sabit yatırımla 317 kişi istihdam etmiştir. Yerli sermayeli firmalar 38 adet belge alarak toplamda 477 milyon TL sabit yatırımla 1294 kişi istihdam etmiştir.

Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları 2014 yılında Doğrudan yabancı sermaye girişi bir önceki yıla göre %7.03 oranında artış göstererek 13.7 milyar $’a ulaşmıştır. Elbette sermayenin uzun vadeli ve doğrudan yatırım olarak girmesi ülke ekonomisi için önem taşımaktadır. Kısa vadeli spekülatif amaçlı sıcak para girişi arzulamadığımız yabancı sermaye girişidir.

Yabancı Sermaye Yatırımları 2014 yılında sıcak para diye tabir ettiğimiz kısa vadeli yatırımların ve uzun vadeli yatırımların bir önceki yıla göre artış gösterdiği görülmektedir. İstediğimiz uzun vadeli yatırımcı geliyor ülkemize. 2014 yılında yatırımcıların kar ve/veya faiz kazancı sağlamak amacıyla gerçekleştirdiği portföy yatırımları yok denilecek kadar azdır. Yine fabrika, tesis vb. amaçlarda yapılan doğrudan yatırımların azaldığı gözlemlenmektedir. Neden olarak; özellikle dünyada belirsizliğin fazla olması ve yakın coğrafyamızda yaşanan olumsuz gelişmeleri gösterebiliriz.

DIŞ TİCARET- İhracatta Yükselme İthalatta Gerileme Var Kocaeli Gümrüklerinden alınan verilere göre; 2014 yılında ilimizden yapılan ihracat tutarı; 19 milyar 130 milyon $ ihracat artış hızı bir önceki yıla göre %3,8’dir. Ülke toplam ihracatının %13’lük kısmı sadece ilimiz tarafından karşılanmaktadır. İthalat rakamlarına baktığımızda 49 milyar 441 milyon $ ithalat artış hızı bir önceki yıla göre -% 3,9’dır. Ülke toplam ithalatının %19’lik kısmı sadece ilimiz tarafından yapılmaktadır.

Dış Ticaret - İhracat 2014 yılında ihracatımız %3.88 oranında artarak 157.7 milyar $’ seviyelerinde çıkması beklenmektedir. Orta Vadeli Programda beklenti 160.5 milyar $’lık bir ihracatın gerçekleşmesi idi.

Dış Ticaret - İhracat Beklentisi Orta Vadeli Program’da siyasi aktörlerin açıkladığı ihracat hedefleri 2015 yılı için 173 milyar $, 2016 yılı için 187.4 milyar $ ve 2017 yılı için 203.4 milyar $ olarak belirlenmiştir. Gerek şehrimiz gerekse de ülkemizde gerçekleştirilen üretim faaliyetleri içerisinde ileri teknoloji ürünlerin payının artırılması gerekmektedir. Bu kapsamda AR-GE ve inovasyona önem vermemiz gerekmektedir. Bu anlamda en önemli parametre kilogram başına ihracat. Yükte hafif pahada ağır ürünler bunun yolu da teknolojiden geçmektedir.

Dış Ticaret -İthalat 2014 yılında ithalatımızın %3.21 oranında azalarak 243.6 milyar $’ seviyelerinde kalması beklenmektedir. Orta Vadeli Programda beklenti 244 milyar $’lık bir ithalatın gerçekleşmesi idi. Dolar kurundaki yükseliş buna karşın Euro’nun Dolar’a karşı 1.39’dan 1.15 seviyelerine gerilemesi etkin oldu. Temmuz meclis toplantımızda Euro 1.39 seviyelerinde iken ihracatçımıza Dolar ile ihracat yapmasını ve kur riskini azaltıcı önlemler almasını ve bu konuda da Odamızdaki arkadaşlardan destek alabileceklerini belirtmiştik.

Makine Teçhizat İthalatı Düştü İmalat sanayisinin önemli girdilerinden olan makine ve teçhizat ithalatı 2014 yılında geçtiğimiz yıla göre %3,34 oranında azalarak 46.3 milyar $ seviyesine düşmüştür. Özellikle ilimiz için konuşmak gerekirse 1. Bölge’de bulunan ve desteklerden en az faydalanan KOBİ’lerimiz için destek kapsamının genişletilmesi ve rekabet edebilir düzeye getirilmesi gerekmektedir. Bu anlamda Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından stratejik yatırım teşviklerinde 5. bölge kapsamına alınması konusu gündeme getirilmiştir.

Dış Ticaret –Cari Açık Türkiye'nin 2013 yılında cari işlemler açığı 65 milyar dolar olurken, 2014 yılında cari açığımız 46 milyar dolar seviyesinde gerçekleşmiştir. 2015 yılı için beklentimiz 46 milyar dolar, 2016 için 49.2 milyar dolar ve 2017 yılı için 50.7 milyar dolar'dır.

Enflasyonda düşüş trendine girdik 2014 yılı Aralık ayında enflasyon rakamları % 8.2 olarak görülmektedir. Petrol fiyatlarında yaşanan gerilemenin 2015 yılı Ocak ve Şubat aylarında enflasyona yansıması beklenmektedir.

Enflasyon Beklentisi Orta Vadeli Program kapsamında 2015 yılında %6.3, 2016 yılında %5 ve 2017 yılında %5 enflasyon hedefi belirlenmiştir. Avrupa Merkez Bankası’nın parasal genişlemeye gitmesi ve ülkemize olan yatırımlar enflasyon açısından önemlidir. Ancak ülkemizin toplam dolar borcunun yüksek olması kurda olumsuz etki yapmakta ve maliyetleri yükseltmektedir.

Enflasyon Bileşenleri Enflasyonun temel bileşenlerine baktığımızda; Gıda %38.1, Enerji -%5.3, Tütün %3.3 ve diğer %63.9 olarak yüzde katkı sağlamıştır. Hükümetimiz OVP’de öncelikli olarak enflasyonu enflasyonla mücadeleyi hedeflemiştir. Petrol fiyatlarındaki düşüş ve tüketici harcamalarındaki düşüş ve kredilerdeki artış oranının düşmesi enflasyonu aşağı yönlü etkilemiştir. Gıda fiyatlarındaki artış enflasyonun daha fazla düşmesine engeldir.

Türkiye Büyüme Oranları Kaynak: TÜİK,Hazine Müsteşarlığı Türkiye, küresel ekonomik krizden en hızlı çıkan ve son dönemlerdeki küresel ekonomik belirsizlikten göreli olarak az etkilenen ülkelerdendir. 2002-2013 döneminde yıllık ortalama büyüme oranı %5,35 olmuştur.

Büyüme Oranları Beklentisi Kaynak: TÜİK,Hazine Müsteşarlığı 2014 yılında Türkiye ekonomisi % 3 oranında büyümüştür. 2015 yılında OVP (Orta Vadeli Program) Türkiye ekonomisinin %4 oranında büyüyeceği tahmin edilmektedir. 2016 yılında ise %5 oranında bir büyüme gerçekleşeceği beklenmektedir.

Kişi Başına Düşen GSYH (ABD Doları) Kişi Başı Milli Gelir Kişi Başına Düşen GSYH (ABD Doları) Kaynak: TÜİK,Hazine Müsteşarlığı 2002 de 3.492 Dolar olan GSMH 2013 yılında 10.807 Dolar olarak gerçekleşmiştir. Dolar kurundaki hızlı yükseliş kişi başına geliri negatif etkilemiştir.

Kişi Başına Düşen GSYH (ABD Doları) Milli Gelirin Artması Bekleniyor Kişi Başına Düşen GSYH (ABD Doları) 2014 yılında 10.537 Dolar olarak gerçekleşeceği beklenen Kişi başına düşen GSYH, 2015 de 10.936 ve 2016 da 11.541 Dolar olarak gerçekleşeceği ön görülmektedir.

AB Ülkeleri ve Türkiye Milli Gelir (2001=100) Karşılaştırması AB Bölgesinde En Hızlı Büyüyen Ekonomi; Türkiye AB Ülkeleri ve Türkiye Milli Gelir (2001=100) Karşılaştırması Kaynak: TÜİK,Hazine Müsteşarlığı 2001 yılından 2014’ün 3. çeyreğine kadar olan süreçte AB ülkeleri ve Türkiye karşılaştırmasında Reel GSYH sını en çok artıran ülke Türkiye'dir. İkinci sırada ise AB ekonomisindeki muadilimiz olarak gösterilen Polonya yer almaktadır. (Polonya GSYİH 517.5 milyar $ ve Kişi Başına GSYİH 13.431 $)

Demografik Avantaj Ülkelerin Demografik Profili*2013 AB Bölgesinde En fazla Genç Nüfusa Sahip Ülke; Türkiye Demografik Avantaj Ülkelerin Demografik Profili*2013 Türkiye’de nüfus 76,7 milyon kişi olup, bunun yarısı 30,4 yaşın altındadır. Nüfus artış hızı; Türkiye’de %1,4 AB Ülkelerinde ortalama %0,2 ve Almanya’da %0,1’dir. Genç nüfus dinamik ve kalkınan bir ülke demektir. Ancak bu genç nüfusu doğru kullanmak, doğru işler için yetiştirmek gerekmektedir. Bu da meslek ve teknik okulları en önemli gündem maddesi yapmaktadır.

Gelecekte Ülkelerin Demografik Profili NÜFUS Gelecekte Ülkelerin Demografik Profili 2050 yılında bu güne göre 65 yaş üzeri nüfusumuz iki katına çıkacak fakat iş gücü bakımından dünyanın bir çok ülkesinin önünde yer alacağız. Bu konudaki en önemli husus gelecek nesilleri iş dünyasındaki trendlere uygun yetiştirmek ve eğitmektir.

İşgücü Göstergeleri (mevsimsel düz.) İstihdam ve İşgücüne Katılım Oranı yükselmiştir İşgücü Göstergeleri (mevsimsel düz.) Kasım 2014 itibari ile İş gücüne katılım oranı 50,9 , İstihdam oranı 45,5 ve İşsizlik Oranı 10,6 olarak gerçekleşmiştir. İş gücüne katılımda OECD ortalaması %66 dır. Bu fark ülkemizdeki kadınların ve gençlerin işgücüne katılım oranının düşüklüğünden kaynaklanmaktadır. Ülkemizde 29,2 Milyon çalışan ve 3,1 Milyon işsiz bulunmaktadır. Ülkemizde istihdam artmasına rağmen işgücüne katılım oranı yükseldiği için işsizlik artmıştır. İşgücüne katılım oranı arttıkça işsizlik oranındaki baskı da artacaktır. Doğru işe doğru istihdam daha da önem kazanacaktır.

İlimizde Öğrenim Durumuna Göre İşe Yerleştirme Rakamları Başvuru İşe Yerleştirme Erkek Kadın Toplam Okur Yazar Olmayan 196 162 358 21 6 27 Okur Yazar 144 133 277 118 149 267 İlköğretim 19.476 10.223 29.699 5.759 2.738 8.497 Ortaöğretim (Lise ve Dengi) 13.687 6.692 20.379 5.261 1.608 6.869 Önlisans 3.936 3.356 7.292 1.266 472 1.738 Lisans 3.249 2.870 6.119 488 268 756 Yüksek Lisans 97 76 173 7 3 10 Doktora Genel Toplam 40.795 23.512 64.307 12.920 5.244 18.164 İŞKUR tarafından açıklanan verilere göre 2014 yılında en fazla başvuru 29.699 kişi ile ilköğretim mezunları tarafından yapılmış bunların 8.497’si işe yerleştirilmiştir. Lise ve dengi okullarda ise bu rakam 20.379 kişidir başvuru yapanlar arasında 6.869 kişi işe yerleştirilmiştir. Önlisans mezunları 2014 yılında 7.292 kişi iş başvurusu yapmıştır. Bunların 1.738 kişisi herhangi bir işe yerleştirilmiştir. Lisans mezunları 6.119 kişi iş başvurusu yapmış bunların 756 kişi işe yerleştirilmiştir. Yüksek lisans mezunları 2014 yılında 173 kişi iş başvurusu yapmış ve bunların 10 kişisi işe yerleştirilmiştir.

İSTİHDAM İşsizlik Oranları (%) Kaynak: TÜİK 2014 Ekim döneminde mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik oranı %10,4 düzeyinde gerçekleşmiştir. İş gücüne katılımın istenilen seviyeye çekildiğinde işsizlik oranını kabul edilebilir bir seviyede tutmak için girişim sayısını ve işyeri başına düşen çalışan sayısı oranlarını artırmamız gerekmektedir. Türkiye; Rusya, Almanya, İngiltere ve Fransa’dan sonra Avrupa’daki 5. büyük işgücüne sahip ülkedir. İşgücüne katılım oranının artması, sıkı para politikaları en önemlisi doğru işe doğru eleman yetiştirilememesi işsizlik üzerinde baskı yaratmaktadır.

İSTİHDAM Yıllar itibari, ile tarım sektöründe çalışan sayısı azalırken sanayi sektöründe çalışanların sınırlıda olsa bir artış gözlemlenmiştir. Ülkemizde en çok hizmet sektöründe çalışan personel bulunmaktadır ve zamanla bu alanda çalışan personel sayısı artmaya devam etmektedir. www.themegallery.com

Genç Nüfusta İşsizlik Oranı (Mevsimsel Düzeltilmiş %) İSTİHDAM Genç Nüfusta İşsizlik Oranı (Mevsimsel Düzeltilmiş %) 15-24 yaş aralığındaki işsizliği gösteren grafikte AB ülkeleri yaklaşık %22 seviyelerinde iken ülkemizde bu oran %19 olarak görünmektedir. OECD Ülkelerinde ise %15 sevilerine kadar düşmüştür.

AB Parasal Genişleme Politikası Avrupa Merkez Bankası (AMB) geniş bir varlık alım programı çerçevesinde 18 ay boyunca aylık 60 milyar Euro miktarında varlık alımı yapılacağını belirtti. Bu bağlamda rakiplerinden pozitif ayrışan Türkiye’ye sermaye girişi olacağını düşünmekteyiz. Yabancı sermayenin Türkiye’ye uzun vadeli yeni yatırımlar yapacağını düşünmekteyiz. Bu genişleme Euro’nun değer kaybetmesine yol açtı. İhracatın %43’ünü Avrupa ülkelerine yapan ihracatçımız için ciddi kur riski oluşmaktadır.

Dünya Petrol Fiyatları ABD ve AB’nin Rusya Federasyonu’na ambargo uygulaması ve Suudi Arabistan’ın uyguladığı politikalar petrol fiyatlarının sert bir biçimde düşmesine neden olmaktadır. En son 2008-2009 yıllarında 40 $’ın altına inen petrol varil fiyatları şuanda 45 $ civarındadır. Petrol üreticileri petrol arzını azaltmamaları ve talepteki düşüş petrol fiyatlarını olumsuz etkiledi. Alternatif enerji kaynaklarının daha etkin kullanılması da aşağı yönlü hareket için destek oldu.

RENKLERLE DÜNYA’DAKİ 2015’TE BEKLENEN BÜYÜME ORANLARI Rusya’da, dış ticarete bağımlı olan ekonomi, petrol fiyatlarındaki düşüşle sıkıntıya girdi. Rusya’nın 2015’te küçülmesi beklenmekte. ABD Merkez Bankası zor bir kararın eşiğinde. Ekonomi yeterli şekilde büyüyor mu? Faizleri yükseltmek gerekiyor mu? İngiltere’deki konut fiyatlarındaki hızlı artış , konut balonu risklerini arttırmakta ve 2015 ‘te ki en büyük sorun olarak beklenmekte. Almanya’nın dış ticaretteki cari fazlalığının 2015’te düşmesi beklenmekte. Bununla ekonomiye olumsuz yansıması ve hükümet giderlerinin kısılmasına yol açacağı tahmin ediliyor. İran ekonomisinin dış ticaretteki petrole bağımlılığı ülkeyi olumsuz etkileyecek. Ülkedeki sosyal harcamaların finanse edilebilmesi için petrol fiyatlarının varil başına $138 (mevcut $50) olması gerekmekte. Japonya’da hükümet Vergileri 2. kez arttırmayı planlıyor. Ancak gelirlerdeki düşüşün bu planları geciktirmesi beklenmekte. Venezuela, üzerinde uluslararası güven sıkıntısı var. Hükümetin borçlarını ödememesinden endişe ediliyor. Çin’de büyümenin 2015’te hız kesmesi ve %7’nin altında olması beklenmekte. Konut talebindeki daralmanın inşaat şirketleri üzerinde baskı oluşturması öngörülüyor. Brezilya ekonomisinde yavaş büyüme ve yüksek enflasyon problem olmaya devam ediyor. İş kurma maliyetlerinin yüksekliği yabancı yatırımcı için engel teşkil etmekte. Nijerya, Şubat ayındaki genel seçimlere hazırlanıyor. Petrol ihracatçısı olan ülke, fiyatlardaki düşüş, terör ve Ebola virüsü gibi problemlerle 2015’te uğraşacak. Buna rağmen ülkenin %7 büyümesi beklenmekte. Hindistan’ın 2015’teki e büyük hedefi yüksek enflasyon ile başa çıkmak. Bu yüzden Merkez Bankası faiz oranlarını yüksek tutmakta.