Kardiyopulmoner Baypas Sonrası Ortaya Çıkan Deliryum Üzerine B Vitamini Kompleksinin Koruyucu Etkisi Bozok Üniversitesi Tıp Fakültesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi Kalp ve Damar Cerrahisi AD, Yozgat Diyarbakır Gazi Yaşargil Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Kalp ve Damar Cerrahisi Kliniği, Diyarbakır

Deliryum Deliryum direkt veya indirekt olarak beyni etkileyen bir veya birden çok yapısal ve/veya psikolojik anormalliklere bağlı olarak ortaya çıkan bilinç, oryantasyon, düşünce, hafıza, algı ve davranış bozuklukları ile karakterize kompleks nöropsikiyatrik bir sendrom olarak tanımlanabilir.

Deliryum Deliryum her yıl dünyada ortalama 12,500,000 hastayı etkilemekte ve postoperatif yoğun bakım süresinin uzaması, mobilizasyon ve nefes egzersizleri gibi postoperatif önemli rutin basmak tedavilerinde aksamalara yol açarak iş gücü kaybı, hospitalizasyon maaliyetlerinde ve mortalite-morbidite oranlarında artışa sebep olabilmektedir.

Materyal ve Metod Bu çalışma Ocak 2015 – Şubat 2017 tarihleri arasında iki merkezde (Diyarbakır Gazi Yaşargil Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Kalp ve Damar Cerrahisi Kliniği, Diyarbakır ve Bozok Üniversitesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi, Kalp ve Damar Cerrahisi AD, Yozgat) yapılmıştır.

Materyal ve Metod Ameliyat öncesindeki son bir ay içerisinde labarotuar olarak ortaya konmuş normal kobalamin seviyesine sahip olan ve ilk kez koroner arter baypas cerrahisi (KABC) uygulanacak elektif hastalar çalışmaya dahil edildi.

Materyal ve Metod On-pump KABC planlanan 100 hastanın prime solüsyonuna - 25 mg B1 vitamini (Tiamin hidroklorür), - 2,734 mg B2 vitamini (Riboflavin fosfat ester monosodyum tuzu), - 5 mg B6 vitamini (piridoksin hidroklorür), - 15 mcg B12 vitamini, - 50 mg Niasinamid, - 17,2 mg D-Pantenol içeren B vitamini preparatı (Bemiks 5 Amp. Zentiva Sağlık Ürünleri Sanayi ve Tic. A.Ş) eklenmiştir (grup 2). On-pump KABC yapılan 100 hasta kontrol grubuna dahil edilmiştir (grup 1).

Deliryum Değerlendirmesi Her hasta postoperatif erken dönem yoğun bakım ünitesinde ve bir kez de serviste olmak üzere iki kere değerlendirmeye alındı. Deliryum tanısında DSM-V tanı kriterleri esas alınmıştır.

Hastaların demografik özellikleri   B vitamin grubu (n=100) Kontrol grubu (n=100) p Yaş, yıl, n, Ort ± SS 62,9±10,3 62,5 ± 10,4 0,8 Cinsiyet, E, n 66 62 0,32 Hipertansiyon, n 74 71 0,63 DM, n 30 40 0.9 Sigara, n 63 59 0,56 PDH, n 10 8 0,62 KOAH, n 24 28 0,31 EUROSCORE II 1.06 0.3 0.99 0.26 0.06

İntra/postoperatif hasta verileri   B vitamin grubu (n=100) Kontrol grubu (n=100) p Anastomoz sayısı 3.01 ± 0.8 3.03 ± 0.98 0.87 KPB zamanı 106,5±34,9 106,2±36,2 0.9 AKK zamanı 65(51-78) 61(48-75) 0.34 KPB daki en düşük hematokrit 20,7±4,2 20,4±2,8 0,52 Entübasyon süresi 8,3 ±2,7 8,6 ±2,9 0,4 Eritrosit tx 2.01 ±1.05 2.1 ±0.83 0.5 TDP tx, ortanca(ÇAF) 0.48 ± 0.61 0.44 ± 0.55 0.75 Drenaj miktarı 300(200-450) 350(250-487) 0.57 Deliryum 4 12 0.037

Lojistik regresyon analizi   OR 95 % CI p B vitamin kompleksi 0.23 0.06-0.83 0.025 Yaş 1.009 0.95-1.06 0.76 Erkek 1.22 0.34-4.4 0.75 DM 0.7 0.21-2.36 0.57 Sigara kullanımı 1.5 0.48-4.9 0.45 KOAH 1.26 0.41-3.87 0.68 KPB zamanı 1.007 0.99-1.02 0.37

Neden Vit B12? Sedatif ilaç seçimi ve dozu, intraoperatif yetersiz serebral perfüzyon deliryum riskinde anlamlı bir artışa sebep olabilirken KPB kullanımıyla birlikte ortaya çıkan sistemik inflamatuar yanıt ile nöroinflamasyon ve microglia oluşumunun aktivasyonu kan-beyin bariyerinde bozulmaya sebep olur. Yine KPB sonrası artan TNF-α, IL-10, IL-64 ve soluble TNF-receptor I seviyelerinin serebral hasar gelişimine eşlik ettiği gösterilmiştir.s

Neden Vit B12? Kobalamin antioksidan özelliktedir ve oksidatif strese karşı hücreyi korur. Kobalamin santral sinir sistemi için kritik bir öneme sahiptir ve monoamin (serotonin, dopamin ve norepinefrin) nörotransmitter biyosentezi için gereklidir. Monoamine nörotransmitter sistemi, kolinerjik aktivite üzerinde dengeleyici rol üstlenir. Bu nedenle, bu iki sistem arasındaki etkileşimler neticesinde ya da nörotrasmitter fonksiyonuna müdahil olacak her türlü durum halinde deliryum gelişme riskinde artış söz konusu olacaktır.

Sonuç Her iki grup deliryum gelişimi açısından karşılaştırıldığında grup 1’de 12 hastada (%12) deliryum görülürken grup 2’de sadece 4 hastada (%4) gözlenmiş olup istatistiksel olarak anlamlı fark saptanmıştır.(p=0,037) Deliryum açısından yüksek riskli olan hastalarda prime solüsyonuna eklenen tek doz vitamin B kompleksinin deliryum riskini azaltabileceğini düşünmekteyiz