2015-2016 Eğitim-Öğretim Yılı Doç.Dr. Mustafa AYDIN PRETERM YENİDOĞANLAR 2015-2016 Eğitim-Öğretim Yılı Doç.Dr. Mustafa AYDIN

Gebelik haftasına göre Miadında ya da term: 38-42 hafta (ortalama 39- 40 hafta) Erken term: 37-38 hafta Preterm veya prematüre: <37 hafta Geç preterm: 34-37 hafta Orta preterm: 32-34 hafta İleri preterm: < 32 hafta Postterm ya da postmatür: >42 hafta

Doğum ağırlığına göre Normal: 2500-4000 gr Düşük doğum ağırlığı: <2500 gr (LBW) Çok düşük doğum ağırlığı <1500 gr (VLBW) İleri derecede düşük doğum ağırlığı <1000 gr (ELBW) Fazla doğum ağırlığı: >4000 gr (makrozomi)

gebelik yaşına göre vücut ağırlığı AGA (appropiate for gestational age) %10-%90 SGA (small for gestational age) <%10 LGA (large for gestational age) >%90 En iyi prognoz AGA olanlardadır

Prematüre doğanlar Sıklığı %10 civarında ve giderek artmakta Düşük sosyo-ekonomik-kültür düzeyi Sık doğum Anne yaşı (<18 yaş, >35 yaş) Annenin enfeksiyonları Çoğul gebelikler Prematüre bebeklerin çoğunluğu aynı zamanda düşük doğum ağırlıklı

Preterm doğumun saptanabilen nedenleri Fetus ile ilgili Fetal distres Çoğul gebelik Eritroblastozis fetalis Hidrops fetalis Konjenital fetal anomali Plasenta ile ilgili Plasental yetmezlik Plasenta previa Abruptio plasenta

Preterm doğumun saptanabilen nedenleri Uterus ile ilgili Uterus anomalisi Serviks yetersizliği Anne ile ilgili Preeklampsi Kronik hastalık Enfeksiyon (İYE, koriyoamniyonit) Madde kullanımı İyi kilo almamak Gebelik aralığının kısa olması

Preterm doğumun saptanabilen nedenleri Diğer EMR (PPROM) Oligo- polihidramniyos Kanamalar Çoğul gebelik

Yaşam beklentisi 1 yaş altında önemli bir mortalite nedeni Preterm doğumların önlenmesi Antenatal kortikosteroid tedavisi Doğum şekli ve postnatal bakım Riskli grup: <32 hafta En riskli grup: <30 hafta Yaşama sınırı: 22-23 hafta ya da 400-500 gr

Prematüre özellikleri Fizyolojik hipotoni vardır Baş vücuda oranla büyük ‘prematüre megasefalisi’ Fontaneller geniş Göğüs duyarı yumuşak Karın gergin

Prematüre özellikleri Cilt ince, jelatinöz görünümde, damarları belirgin Deri altı yağ dokusu az Vücut yüzeyi ağırlığa oranla ↑ Alt ekstremiteler-el sırtı-göz kapaklarında ödem Kulak kıvrımları az, kıkırdağı yumuşak

Prematüre özellikleri Lanugo kılları bol Tırnaklar yumuşak ve parmak uçlarını geçmez Ayak tabanı çizgileri gelişmemiş Meme başı ve pigmentasyonu ↓ Genital organlar az gelişmiştir İnmemiş testis Labia majorlar minörleri örtmemiştir

Prematüre özellikleri Diyafragmatik solunum, dispneye meyil Surfaktan ↓ İnterkostal kaslar iyi gelişmemiş Göğüs kafesi küçük Alveoller iyi gelişmemiş Negatif intratorasik basınç oluşturulamaz Yenidoğanın normal reflekslerinin yokluğu

Prematüre özellikleri Femur distal epifizinin gelişmemesi Karaciğer immatüritesi nedeniyle Bilirubin konjugasyon enzimlerinde eksiklik: Fizyolojik sarılık daha uzun Hipoglisemi, hipoproteinemi Hipoprotrombinemiye eğilim ve faktör II, V, VII, X düşük seviyede: Kanamaya artmış eğilim Kernikterus riski daha fazla

Prematüre özellikleri Böbrekler immatürdür Glomerül ve nefronlar terme kadar gelişmeye devam eder 37. haftadan önce glomerüler filtrasyon hızı ve tübüler fonksiyonlar azalmıştır İdrarı konsantre edebilir ama osmotik diürez sınırlıdır Üre klirensi düşüktür Enfeksiyon, kusma, diyarede hızla asidoz veya alkaloz gelişir

Prematüre özellikleri Periyodik solunum gözlenir Isı değişikliklerine uyumları yetersizdir Nöromüsküler sistem iyi gelişmemiştir Yutma fonksiyonu 34 haftanın altında tam değildir, aspirasyon sık görülür Doğum travmalarına hassasiyetleri daha fazladır (perinatal asfiksi)

Prematüre özellikleri İmmünolojik defektleri vardır, enfeksiyonlara yatkınlık fazladır Bakteriostatik ve bakterisidal aktivite az Lökositlerin fagositozu yetersiz Son trimesterda plasentadan geçecek olan immünglobulin G yok ya da az Antikor sentez kapasiteleri az

Gebelik yaşının belirlenmesi SAT’ a göre Ultrasonografik olarak (Fenton eğrileri) Fizik muayene ile (Dubowitz, Ballard skorlaması) Fiziksel ve nöromüsküler özellikler puanlanır Aldığı puana göre tablodan gebelik haftası bulunur

Fiziksel özellikler Cilt Lanugo Plantar çizgilenme Meme Göz-kulak Genitalya

Nöromüsküler özellikler

T. Puan Gestasyonel yaş, hafta -10 20 -5 22 24 5 26 10 28 15 30 32 25 24 5 26 10 28 15 30 32 25 34 36 35 38 40 45 42 50 44 Physical Maturity

Yenidoğan yoğun bakım ünitesinde prematüre bebeğin bakımı Nötral termal ortam Oksijen tüketiminin minimum olduğu ve bebeğin en iyi ağırlık kazandığı ısıdır Abdominal ciltte 36.2 C, rektal 37 C 1800 gr altında inkübatör ya da radiant ısıtıcıda tutulmalıdır Hipotermi; apne, asidoz ve hipoglisemiye neden olur Hipertermi; taşipne, taşikardi ve irritabiliteye neden olur

Yenidoğan yoğun bakım ünitesinde prematüre bebeğin bakımı Monitörizasyon (ısı, nabız, oksijenasyon, solunum, kan basıncı) Vücut ağırlığı, boy, baş çevresi izlemi Oksijenasyonun sağlanması Hava yolları açık olmalı Vital bulguları gözlenmeli Gerekliyse surfaktan verilmeli Gerekirse solunum desteği sağlanmalı PaO2<50 mmHg, O2 saturasyonu < 90 ise oksijen verilir

Yenidoğan yoğun bakım ünitesinde prematüre bebeğin bakımı İntravenöz sıvı tedavisi (oral beslenemediği durumlarda) İlaç tedavileri (surfaktan, antibiyotik, dopamin, metilksantinler) Yenidoğanın hemorajik hastalığını önlemek için K vitamini 1mg im

Beslenme >1500 gr ya da >34 hafta olan bebekler apne, siyanoz, taşikardi, takipne, abdominal distansiyon yoksa beslenebilir Oral veya NG sonda ile beslenebilir İlk haftada kalori gereksinimi 50-60 kcal/kg/gün, sonra 110-160 kcal/kg/gün İlk haftada sıvı gereksinimi 60-80 cc/kg/gün, sonra 120-150 cc/kg/gün

Prematüre bebeklerde sorunlar Apne İntrakranial kanama (GMK-İVK, özellikle ilk 3 gün) Enfeksiyon (yetersiz immün sistem ve invazif girişimler nedeniyle) Anemi Sarılık Respiratuvar hastalıklar RDS Pulmoner hemoraji Pulmoner interstisyel amfizem-Pnömotoraks Bronkopulmoner displazi (kronik AC hast.)

Prematüre bebeklerde sorunlar Kardiyovasküler sistem Patent duktus arteriosus Hipotansiyon Termoregülasyon bozukluğu (hipotermi) Metabolik bozukluklar Hipoglisemi-hiperglisemi Hipokalsemi Hipernatremi Hiperkalemi Aşırı insensibl sıvı kaybı Ca, P yetersizliği nedeniyle metabolik kemik hastalığı (prematüre osteopenisi)

Prematüre bebeklerde sorunlar Beslenme Beslenme intoleransı Nekrotizan enterokolit Total parenteral nutrisyona bağlı komplikasyonlar (hepatik yetmezlik, kolestaz, enfeksiyon, osteopeni)

Prematüre bebeklerde sorunlar Nazokomial enfeksiyonlar Gram (+) bakteriler (Stafilokoklar) Gram (-) bakteriler Mantarlar (Kandida türleri) SSS’e ait komplikasyonlar Kanama Posthemorajik hidrosefali Periventriküler lökomalazi Konvülsiyon Mental retardasyon, öğrenme bozuklukları Serebral palsi

Prematüre bebeklerde sorunlar Görme sorunları Prematürite retinopatisi (ROP) Miyopi Şaşılık Sensorinöral işitme kaybı Ses kısıklığı (vokal kord paralizisi)

Eve gönderme Ciddi medikal sorunlar düzelmiş olmalı Apne ve bradikardi olmamalı Açık yatakta vücut ısısını sağlayabilmeli Tam beslenmeyi başarabilmeli Gerekli bakım ve tedaviler için aileye eğitimi verilmiş olmalı

Prognoz Morbidite ve mortalite gebelik haftası ve doğum tartısı ile ters orantılı Gebelik haftası >34 hafta olanlarda iyi Doğum ağırlığı >1500 gr olanlar genellikle 1-3 yılda akranlarını yakalarlar