HIZLI TREN İŞLETMECİLİĞİ VE BAKIMI İsmail Biçer, Raylı Sistemler Yüksek Mühendisi 26.12.2016 Raylı Sistemler Anabilim dalı Eskişehir Osmangazi Üniversitesi

GİRİŞ Hızlı Tren ulaşım sektöründe gelişmektedir Hızlı Tren ile konvansiyonel tren yapıları farklıdır Hemzemin geçit yoktur Hat ihata altına alınmıştır Zemin farklıdır Hatlar arası geniştir Kurp yarıçapları daha büyüktür (Vmax=350 için 6500m) Tünel yapıları farklıdır Bu farklardan doğan işletme ve bakım gereksinimleri bulunur Çevreciliği, ekonomikliği ve güvenilirliği sebebiyle demiryolu ulaşımı son yıllarda önemi artan bir ulaşım alanıdır. Sivil yolcu taşımacılığında da Hızlı Tren’ler dünya çapında uzun yıllardır, ülkemizde de 2009 yılından beri faaliyet göstererek etki alanını genişletmektedir.

1.Hızlı Tren İşletmeciliği Çevresel •Atıklar •Gürültü /Titreme •Malzeme kullanımı •EMR •Görsel etki •Gaz salınımı •Ekolojiklik •İklimsel etki Ekonomik •Yakıt kullanımı •Yük ve insan taşınması •Tarifeler ve giriş ücretleri •İş alanı yaratma •Performans ve tehirler •Personel gücü •Devlet iştirakı •Geliştirme Yolcusal •Yolcu güvenliği •Personel güvenliği •Taşımacılığın ulaşılabilirliği •Sosyal etkileşim •Toplumsal güvenlik •Eğlence ve turizm •Yöresel kalkınma •Yolcu görüşleri/ konforu Hızlı tren işletmeciliği üç sütunun üstünde yükselir.

1.Hızlı Tren İşletmeciliği Hızlı tren işletmeciliği konusunda yaygın olarak kullanılan sistem ERTMS’dir. (European Rail Traffic Management System) Ülkelerarası kullanılan bir standarttır. Farklı uygulama seviyeleri bulunur. Ülkemizde 2003 yılında ilk YHT hattının inşası başlamış, 13 Mart 2009’da hizmete başlamıştır.

ERTMS Seviye 1 Sabit bloklar Tren konumu tespiti için kullanılan ray devreleri Anklaşman sistemi Euroloop ve LEU elemanları Anklaşmandan trene balizlerle tek yönlü veri akışı Hareket yetkisi ve hız profili ayarı

ERTMS Seviye 2 Hareketli bloklar GPS ve balizlerle konum sağlaması Anklaşman sistemi, GSM-R Euroloop ve LEU’ya gerek yoktur Anklaşman ve tren arasında RBC ile balizlerle çift yönlü veri akışı Hareket yetkisi ve hız profili ayarı halen anklaşmandadır

ERTMS Seviye 3 Hareketli bloklar Ray devresine gerek yoktur GPS ve balizlerle konum sağlaması Anklaşman sistemi, GSM-R Anklaşman ve tren arasında RBC ile balizlerle çift yönlü veri akışı Hareket yetkisi ve hız profili ayarı trene aittir Geliştirme aşamasındadır

2. Hızlı Tren bakımı Genel anlamıyla bakım türleri: Planlı Koruyucu Düzeltici Kestirimci

2.1. Bakım Alanları İstasyonlar ve sivil hizmet alanları Yürür aksam Kontrol ekipmanları ve yazılımlar Yolcu hizmetlerinin bakımı Yürür aksam Set üstü ekipmanlar Hat boyu anklaşman ekipmanı Altyapı

2.2. Hat Bakımı Alt katman Yapılar Tüneller Drenaj yapıları Katmanların karakteristiği Dış kabuğun eğimi Filtre katmanının durumu Yapılar Köprüler, viyadükler Tüneller Geometri ve havalandırma Drenaj yapıları

KONTROL KONTROL PERİYODU (AY) 160 < V <= 230km/s V>230km/s Hat geometrisi 3 2 Dinamik davranış 6 <1 Araçlı kontrol Yaya kontrol Ultrasonik kontrol 4 Ray profili 18 12

2.3. Üst Yapı Hat ve elemanları Raylar arası mesafe (1435mm) Traversler Yapısal bozulma, kıskaçların kontrolü Raylar Ray geometrisi, aşınma İletkenlik Makaslar Motorların kontrolü Hareketli rayların son konumuna ulaşmasının incelenmesi Açıklık kontrolü Makas ısıtıcıları kontrolü

2.3. Üst Yapı Hat yatağı Balastlar (alt ve üst katman) Sub-balast İletkenlik Hat üzerindeki yerleşim Sub-balast Su geçirmezlik Donma karşıtı katman Sürtünme katsayısı Taban altı katman Kalınlık (700mm)

TEŞEKKÜRLER