Yenidoğanın tanımı ve adaptasyonu 2015-2016 Eğitim-Öğretim Yılı Doç.Dr. Mustafa AYDIN

Tanımlar Yenidoğan dönemi: Doğum - 28. gün Erken yenidoğan dönemi: Doğum - 7. gün Geç yenidoğan dönemi: 7. gün sonu - 28. gün

Tanımlar Normal gebelik süresi: Tamamlanmış 37 - 42 hafta = 259-293 gün (280 gün) Term (miad) bebek: Normal gebelik süresi sonunda doğmuş bebek Preterm (prematür) bebek: 37. gebelik haftası tamamlanmadan doğmuş bebek Postterm (postmatür) bebek: 42. gebelik haftası tamamlandıktan sonra doğmuş bebek

Tanımlar Normal doğum ağırlığı: 2500 - 4000 gr Düşük doğum ağırlığı (LBW): <2500 gr Çok düşük doğum ağırlığı (VLBW): <1500 gr İleri derecede düşük doğum ağırlığı (ELBW): <1000 gr Fazla doğum ağırlığı: >4000 gr (makrozomi)

Gebelik süresinin tahmini Naegele Yöntemi: Son adet tarihi – 3ay + 7-10 gün = 40 Hf Prenatal ultrasonografi ile ölçümler (Fenton eğrileri) Doğduktan sonraki muayene bulguları (Yeni-Ballard skorlaması)

Doğum ağırlığının gebelik haftası ile uyumu AGA: “Appropriate for Gestational Age” = Gebelik haftasına uygun doğum ağırlığında (%10-%90) — En iyi prognoz SGA:”Small for Gestational Age” = Gebelik haftasına göre küçük (<%10) LGA: “Large for Gestational Age” = Gebelik haftasına göre büyük (>%90)

Yenidoğanın muayenesi İlk Muayene: Doğum odasında, doğumdan hemen sonra Sonraki muayeneler

İlk muayene Yaşamsal bulgular: Cinsiyet Vücut ağırlığı Renk: Pembe Solunum: Düzenli / ağlıyor (40-60/dk) Kalp atımları: >100/dk Cinsiyet Vücut ağırlığı Görünür bir doğumsal anomali

Genel muayene Genel görünüm, postür, aktivite Kalp ve Akciğerler Baş-boyun Göğüs Karın Anüs ve Genital organlar

Genel muayene Femoral atımlar Ekstremiteler Sırt Kalça eklemi Baş çevresi ve diğer ölçümler Yenidoğan refleksleri (Moro, emme-arama, yakalama)

Genel görünüm, postür ve hareketler Cilt: Normalde ayva tüyleri (Lanugo) ile kaplı, ince ve pürüzsüz Renk: siyanoz, sarılık, koyu kırmızı renk (pletore), solukluk, mekonyum bulaşığı Yatış postürü (fleksiyon, ekstansiyon) Spontan hareketler Normal dışı bulgular (anomaliler)

Kalp ve akciğerler Normal kalp hızı: 110-160/dk İlk günlerde üfürümler Akciğer dinleme bulgularına göre klinik belirtiler daha önemli Siyanoz Takipne veya apne İnlemeler Çekilmeler (retraksiyonlar)

Baş-boyun Fontanel ve sütürler Sefal hematom, Caput succadeneum Gözler: Konjunktivit, katarakt, glokom, retinoblastom Yarık damak-dudak Tortikolis Guatr / Tiroglossal kist

Göğüs Meme büyümesi Deformiteler Çekilmeler (retraksiyonlar)

Karın Fıtık / gastroşisiz / omfalosel Glob vezikale Göbek güdüğü (kökü) ve kordonu

Anüs ve genital organlar Anüs açıklığı Kız bebek: Akıntı veya kanama Erkek bebek: Penis boyu = 2.5-3.5 cm Testisler Hidrosel / fıtık İdrar kavsi

Femoral nabızlar Azalmış: Aorta koarktasyonu Artmış: Patent duktus arteriosus

Ekstremiteler Parmak: sayı, şekil Avuç içinde normal dışı tek çizgi (Simian) veya ayak baş parmak kökünde oluk

Sırt Nöral tüp defektleri Kifoz / skolyoz Mongol lekesi

Kalça eklemi Gelişimsel kalça displazisi (özellikle makadi doğumlarda)

Baş çevresi ve diğer ölçümler BÇ: 34-37 cm Fizyolojik kayıplar: ilk 5 günde %10 fizyolojik kayıp, ikinci 5 günde %10 alım (7 - 10. günde doğum tartısını yakalarlar) Boy: ~ 50 cm

Yenidoğan refleksleri Moro Emme - arama Palmar yakalama Plantar yakalama Adımlama

Vücut işlevlerinin kontrolü İdrar ve dışkı çıkışı Emme kontrolü

Klinik önemi olmayan / normal kabul edilen muayene bulguları Kafada ufak kemik çıkıntıları Kafa kemiklerinin sütürler hizasında üst üste binmesi (molding) Dil altı bağı (kısa frenulum) Natal dişler Dil altı kistleri (ranula)

Klinik önemi olmayan / normal kabul edilen muayene bulguları Toksik eritem Mongol lekeleri Milia Verniks kazeoza Ayva tüyleri (Lanugo)

Klinik önemi olmayan / normal kabul edilen muayene bulguları Ekstra meme başları Meme büyümesi Hidrosel / fimozis Kızlarda akıntı, vajinal kanama Ufak titremeler (jitterines) Devamlı olmayan nistagmus

Yenidoğan muayenesindeki tehlike işaretleri DA <1500 gr (VLBW) Major doğumsal anomaliler Solunum sıkıntısı (siyanoz, takipne - apne, inleme, çekilme) Havale geçirme Hidrosefali, mikrosefali Tonus artışı / azalması

Yenidoğan muayenesindeki tehlike işaretleri Letarji, aşırı uyuklama hali Hipo- / hipertermi (<36.5 °C, >37.5 °C) Emmeme Kanlı dışkılama Sarılık Göbek kökünde kızarıklık, akıntı, kötü koku

Yenidoğan muayenesindeki tehlike işaretleri Organ büyüklükleri, kitleler Nöral tüp defektleri Purpura Sayısı >5 veya büyük püstüller

İntrauterin yaşam Embriyonal dönem (ilk 8 hafta) Fetal dönem Hızlı farklılaşma Fetal dönem Organogenez Yaşam sınırı (22-23 gebelik haftası)

Embriyonal dönem Germinal evre (ilk 1 hafta) Endoderm-ektoderm Mezoderm Vücut segmentlerinin oluşması (kalp atışları) Organ taslaklarının oluşması (4-8 hafta) 8. haftada embriyo-fetus 1 gr, 2.5 cm 8. haftada cinsiyet belirlenmeye başlar

Fetal dönem 2. trimester (28. hafta / 1200 gr, 37.5 cm) 3. trimester (derialtı yağ dokusu ve kas kitlesi ↑) Dolaşım sistemi 8-12. haftalar arasında oluşur Solunum hareketleri 18. haftada başlar

Kan yapımı Mezodermal (2-3. hafta) Hepatik (2. ay) Medüller (6. ay) Miadında bir bebekte; Hb 17-19 gr/dl BK 25000-30000 / mm3 (ilk 5 gün) 5-16 günden sonra lenfosit hakimiyeti K vitamini bağımlı faktörler ↓ Trombosit fonksiyonu ↓

Hemoglobin Gower I Gower II Portland HbF (3. ay) HbA (fetal dönemin sonlarında yapılmaya başlar; doğumda %70 HbF)

Emme-yutma-solunum hareketleri Aktif emme (28-29. hafta) Yutma (32-34. hafta) Özofagus sfinkter basıncı Düzensiz solunum (18. hafta) Düzenli solunum (36. hafta) Safra ve sindirim enzimleri Ganglion hücreleri

Mekonyum 16. haftada mevcut Koyu yeşil ve yapışkan İlk 24 saat (nadiren 48 saat) Deskuame barsak hücreleri Barsak salgıları Lanugo tüyleri Amniyotik sıvı-yassı hücreler 2-3. gün ile 8 gün arasında geçiş dışkısı

Vücut su dengesi İntrauterin ilk 3 ay %94 Gestasyon ↑ ise ekstraselüler sıvı ↓ 28. haftada %85, 32. haftada %80, miadında %70 %95 ilk 24 saatte idrar yapar Genellikle idrar 1-4 ml/kg/saat GFR ilk 1-2 gün erişkinin %25’i, 1. haftada %50’si Böbreğin konsantrasyon yeteneği düşük, ADH’ye yanıtı yetersiz

Fetal hemoglobin Alkali ile denatürasyona dirençli (Apt testi) Daha fazla oksijen taşıyabilir

Doğum ile Solunumun başlaması Kardiyovasküler adaptasyon