EKLER VE KELİME YAPISI

Balık Balık+ lar

Balık+çı

Kitap Kitap+lar

Kitap+çı Kitap+lık

ÇEKİM EKLERİ

ÇEKİM EKLERİ Kökün veya kelimenin anlamında değişiklik yapmayıp, cümle içinde kullanılmasını sağlayan eklerdir.

ÇEKİM EKLERİ İSİM ÇEKİM EKLERİ FİİL ÇEKİM EKLERİ ÇOĞUL EKİ HÂL EKLERİ KİP EKLERİ ÇOĞUL EKİ HÂL EKLERİ İYELİK EKLERİ İLGİ EKİ Bildirme Kipleri Dilek kipleri -yor -du -mış -ecek -r -meli -se -a

İSİM ÇEKİM EKLERİ ÇOĞUL EKİ: -ler, -lar Balık+lar Çocuk+lar

2. HÂL EKLERİ: İsimlerin kendi dışındaki kelimelerle ilgisini ifade eden eklerdir. Yalın hâl: İsmin ek almamış biçimidir. balık Masanın üstünde balık var.

b) (-i) [-ı,-u,-ü] hâli eki (belirtme): Yükleme hâli de denir b) (-i) [-ı,-u,-ü] hâli eki (belirtme): Yükleme hâli de denir. Bu eki alan sözcük, eylemden etkilenen varlığı bildirir. Balık+ı Kedi balığı yakalayacak.

c) -e,-a hâli eki (yönelme): İsimlere yönelme anlamı katan ektir. Balık+a Kedi+e Kedi balığa uzanacak. Balık kediye bakıyor.

d) –de,-da hâli eki (bulunma): İsimlere bulunma anlamı katan ektir Balık+da Kedinin eli balıkta duruyor. Kedinin gözleri balıkta kalmış.

Kedi balıktan korkmuyor. e) –den hâli eki (ayrılma,çıkma): İsimlere ayrılma anlamı katan ektir. Balık+dan Kedi+den Kedi balıktan korkmuyor. Balık kediden korkuyor.

3. İYELİK EKLERİ: Eklendiği ismin kime veya neye ait olduğunu bildiren eklere iyelik ekleri denir. 1. tekil araba – m 1. çoğul araba – mız 2. tekil araba – n 2. çoğul araba – nız 3. tekil araba – sı 3. çoğul araba – ları

İYELİK EKLERİ tekil (benim) ev – im 1.çoğul (bizim) ev – imiz 2. tekil (senin) ev – in 2. çoğul (sizin) ev – iniz 3. tekil (onun) ev – i 3. çoğul (onların) ev – leri

4. İLGİ EKİ (-in ): -in eki bir ismi, başka bir isme bağlar. Ali’nin kaplumbağası Kedinin kulaklığı

FİİL ÇEKİM EKLERİ Bu ekler fiillerin zamanını ve kişisini bildiren zaman ve kişi (şahıs) ekleridir. ZAMAN EKLERİ Gel-di-m – gör. geç. z. Gel-miş-im – duy. geç. z. Gel-(i)yor-um – şimdiki z. Gel-(i)r-im – geniş z. Gel-ecek-im – gelecek z. ŞAHIS EKLERİ: Gel-di-m - 1. tekil şahıs Gel-di-n - 2. tekil şahıs Gel- di- - 3. tekil şahıs Gel-di-k - 1. çoğul şahıs Gel-di-niz - 2. çoğul şahıs Gel-di-ler - 3. çoğul şahıs

YAPIM EKLERİ Kökün veya kelimenin anlamında değişiklik yapan eklerdir. Bunlar eklendikleri kökten yeni bir kelime meydana getirirler. sebzeler sebzeci

YAPIM EKLERİ İsimden isim türeten yapım ekleri: İsim kök veya gövdelerinden yeni isimler yapan eklerdir: -lık insanlık -cü gözcü -lu suçlu -sız evsiz -inci beşinci

2. İsimden fiil türeten yapım ekleri: İsim kök veya gövdelerinden fiil türeten eklerdir: -l durul- -a kana- -ar morar- -al çoğal-

3. Fiilden isim türeten yapım ekleri: Fiil kök veya gövdelerinden isim türeten eklerdir:,-gi… -ma okuma -mak açmak -ış yürüyüş -gi silgi -gan çalışkan

4. Fiilden fiil türeten yapım ekleri: Fiil kök veya gövdelerinden fiil yapan eklerdir: -n taran- -t okut- -ş selamlaş- -l çizil- -r kopar-