Türkiye ve Birleşik Devletler arasında şekillenen yeni siyasal dönem Bu dönemin icabı olarak “güçlendirilmiş lobicilik faaliyetleri” üzerinde düşünceler Halil Danışmaz New York Mayıs 2011

ABD de yürütülen lobicilik faaliyetlerinde bir değişim gerekli midir? Türkiye, İslam dünyasının model ülkesi olmuştur. Bu değişimin bir sonraki adımı ise İslam Dünyasının, Batı karşısındaki “çekirdek” devleti olmaktır. Ortadoğu’da özelikle Suriye faktörü ile birlikte daha büyük siyasi kırılmalar beklenmektedir. Bu olağanüstü dönem, kendi şartlarını ortaya çıkarmakta, Türkiye’nin çekirdek devlet dönüşümünü hızlandırmaktadır. Birleşik Devletlerin ekonomisindeki bozulma süreci artarak devam etmektedir. Devasa bütçe açıkları yüzünden yüksek maliyetli askeri operasyonlar ve sınır ötesi üslere dayanan küresel çıkar siyaseti de zorunu olarak değişmektedir. Petrol ve tabii gaz, Amerikan ekonomisi açısından gelecek 30 yıl boyunca ana enerji girdisi olmaya devam edecektir. Bu talebin yüzde 47’si Ortadoğu’dan karşılanmak durumundadır.

Birleşik Devletler, İslam dünyası içinde “güçlü müttefikler” yerine İslam Dünyasını yönetebilen “bölgesini yönetebilen müttefikler” siyasetini tatbik etmeye başlamıştır. Türkiye bu noktada alternatifsizdir. Batı ve İslam değerlerini bünyesinde barındıran, bu özelliğini askeri, ekonomik ve siyasi yetenekleriyle destekleyebilen bir ülkedir. Yeni dönemde Türk – Amerikan ilişkileri çok daha farklı boyutları kapsayacak ve gittikçe yoğunlaşacaktır. Bu yeni dönemin icabı olarak, Türkiye’nin ABD’de yürütmekte olduğu klasik lobicilik faaliyetlerinin yenilenmesi ve güçlendirilmesi mecburiyeti ortaya çıkmıştır.

ABD ve Türkiye arasındaki alışverişler ve hareketlilik Askeri Personel Küresel Şirketler Faaliyeti Savunma sistemleri ihracı Öğrenci - Eğitim Basit ticaret malları Dini Faaliyetler Halihazırda iki ülke arasındaki en yoğun hareketlilik, askeri ilişkiler, küresel şirketlerin faaliyetleri ve savunma sistemleri ithalatı eksenlerinde gözlenmektedir.

Türkiye ve ABD ilişkilerini etkileyen önemli lobi ekolleri BATI AVRUPA ERMENİ ORTODOX YUNAN MUSEVİ ARAP ÜLKELERİ En güçlü lobicilik faaliyeti Musevi ve Batı Avrupa ekolüdür. Her ikisi de, üst düzey Amerikan siyasetçilerine muhtelif kanallardan menfaatler temin ederek büyük etki üretebilmektedirler.

Yeni Dönemde ABD ve Türkiye ilişkileri (2013-2023) BATI MEDENİYETİ MEDENİYET İTTİFAKI İSLAM MEDENİYETİ ABD’li siyasi analistlere göre yukarıdaki tablo, 2013- 2023 yıllarını kapsayan dönemde büyük oranda şekillenecektir. Bu tablo, gelecek on yılda İslam Coğrafyasında beklenen 37 çatışmayı büyük oranda önleyecek ve ekonomik çıkarları koruyabilecek yegane yapıyı ifade etmektedir.

Halihazırda ABD de faaliyet gösteren resmi ve gayrı resmi lobicilik unsurları 1 - ABD GÜVENLİK ÇIKARLARI VE SAVUNMA SİSTEMLERİ İHRACATI 3 -GÜLEN HAREKETİ 4- TÜRK DERNEKLERİ 2 -PROFESYONEL LOBİ Dört ayrı eksende gözlenen mevcut lobicilik faaliyetlerinin toplam etkisi oldukça zayıftır. Bu faaliyeti icra eden unsurların ABD de çizdiği Türkiye profilleri birbirinden kopuktur ve aralarında büyük farklılıklar vardır.

Yeni dönem için önerilen güçlendirilmiş lobicilik faaliyetlerinin ana unsurları ABD VE TÜRKİYE ORTAK BÖLGESEL GÜVENLİK ÇIKARLARI ÖNEMLİ AMERİKAN SİYASİ FİGÜRLERİ WASHİNGTON D.C. Önerilen bu model, Musevi ve Batı Avrupa lobicilik faaliyetlerinin de ana omurgasıdır. Üst düzey Amerikan siyasetçilerinin önemli rakamlar karşılığında Türkiye’de oluşturulacak toplantılara sürekli konuşmacı olarak katılımları ile bölgesel projeler, ekonomik çıkarlar ve bölgesel istikrara dair ortak bir fikir çatısı kurulması esasına dayanmaktadır. Oluşturulacak ortak bakış açısının Washington D.C.’de propagandası yine bu siyasi bağlantılar tarafından yapılacaktır.

Güçlendirilmiş lobicilik faaliyeti projesinin adımları Önemli Amerikan siyasetçileri Türkiye’ye getirilmeli ve bir fikir platformunda konuşmalar yapması sağlanmalıdır. Bu konuşmaları yapan siyasetçilere önemli miktarlarda bağış yapılmalıdır ve sürekliliği sağlanmalıdır. Bu konuşmalar ve oluşturulacak ortak bakış açısı, yeni dönemde kurulacak ilişkileri şekillendirecektir Bu suretle kurulan siyasi ilişkiler ile Washington D.C. de etkili lobicilik faaliyetlerinin en etkili yolu açılmış olacaktır. Hedef olarak en az 20-25 üst düzey Amerikan siyasetçisi ve bu aynı kanal üzerinden temas kurulabilecek 15-20 civarında küresel Amerikan şirketinin yönetimleriyle son derece yoğun ilişki ağı tesis edilmiş olacaktır. Bu yapı, yalnızca Türkiye’nin ABD de propagandasını yapmakla kalmayacak, karşılıklı ilişkilerin salt askeri yoğunluğunu azaltarak çok yönlü siyasi ve ekonomik çeşitliliğe götürebilecektir.

Projenin icrası için ihtiyaç duyulacak kalemlere ana bakış Bu çalışmanın yapılabilmesi için üç önemli nokta dikkate alınmalıdır. Yıllık olarak 1,5 -2 Milyon dolarlık bir harcama bütçesi kullanılması gerekecektir. Her iki ülkede ofisler ve uzman personel istihdamı. ABD’li üst siyasileri ile temasları kuracak olan Amerikan medya mensupları ile ilişkilerin tesisi. Gerektiğinde Türk medyası, diplomasisi ve güvenlik sisteminden talep edilebilecek desteğin alınabilmesi için siyasi akreditasyon.