KOMPLEKSOMETRİK TİTRASYONLAR EDTA TİTRASYONLARI EDTA +2 ve +3 değerlikli iyonlarla 1:1 kompleksi oluşturur. H4Y  H3Y- + H+ Ka1= 1.10-2 H3Y-  H2Y= + H+ Ka2= 2.10-3 H2Y=  HY-3 + H+ Ka3= 7.10-7 HY-3  Y-4 + H+ Ka4= 5.10-11 EDTA 4 protonlu bir asittir. Genellikle ortamın pH’ı 10 olarak ayarlanır.

pH 10 olduğu zaman bu 5 formun oranları hesaplanınca ortamda en fazla Y-4 ve [HY-3] formlarının bulunduğu görülür. Ka1= [H4Y]= 10-8 [H3Y-] Ka2= [H3Y-]= 5x10-8 [H2Y-2]

Ka3= [H2Y-2]= 1.6x10-4 [HY-3] Ka4= [HY-3]= 2 x [Y-4]

EDTA’nın hesaplanmasında genellikle Q4 kullanılır HY-3  Y-4 + H+ Q4= Ca+2 için bu reaksiyon: Ca+2+ Y-4 CaY-2 Qd= dir.

EDTA TİTRASYONLARI Problem: 20 mL 0.1N Ca+2 iyonu içeren çözelti 100 mL’ye tamamlanıyor. Bu çözeltinin 100 mL’si pH 10’a tamponlanıyor ve 0.1 N EDTA ile titre ediliyor. A- Başlangıçta (0 mL EDTA): meqCa+2= 20x0.1 = 2 meqCa+2 [Ca+2]= pCa= -log0.01= 2 B- 1 mL EDTA ilavesi ile: meqEDTA= 1x0.1 = 0.1 meqEDTA pCa= -log 0.0094= 2.03

C- 5 mL EDTA ilavesinden sonra  pCa = 2.13 D- 10 mL EDTA ilavesinden sonra  pCa = 2.34 E- 19 mL EDTA ilavesinden sonra  pCa = 3.38 F- 19.9 mL EDTA ilavesinden sonra  pCa = 4.38 G-20 mL EDTA ilavesinden sonra: meqEDTA= 20x0.1 = 2 meqEDTA meqCa+2 = 20x0.1 = 2 meqCa+2 EŞDEĞERLİK NOKTASI Bu noktada pCa kompleksten ayrılan Ca+2 den hareketle tayin edilir ; Q4: 5x10-11 ; Qd : 2.5x 10-11 [CaY-2]=

[HY-3] = [Y-4]+ [H+] Q4  [HY-3] = [Y-4]x2 2/3 = 1/3 2/3 = 1/3 [HY-3] = [Ca+2]x 2/3 pCa= 6.10

H- 20.1 mL EDTA ilavesi ile: meqEDTA= 20.1 meqEDTA Artan EDTA 0.01 meq meqCa+2 = 2 meqCa+2 [CaY-2]= pCa= 7.83

I- 30 mL EDTA ilavesi ile pCa = 9.32

İNDİKATÖRLER Bu uçlarla metallerle kompleks yaparlar En çok kullanılan indikatör Eriokrom T siyahı ve Calcon dur. Bu uçlarla metallerle kompleks yaparlar MAVİ renkli ŞARAP KIRMIZISI renkli

Mg+2 titrasyonu indikatör: In-3 pH 10 da HIn-2 şeklinde bulunur. Mg+2 + HIn-2  MgIn- + H+ Mavi Şarap Kırmızısı Bu reaksiyon için denge sabiti: 2.75x10-5 2.75x10-5 = [H+]= 10-10 ; 2.75x10+5 =

MgIn- ve Hin-2 konsantrasyonları kırmızı ve mavi rengin şiddetleri ile orantılıdır. 2.75x10-5 = [Mg+2] = pMg= 4.44 veya daha küçükse KIRMIZI pMg= 6.44 veya daha büyükse MAVİ Ca+2 tayininde ortama bir miktar Mg+2 ilave edilir. Esas reaksiyon; Ca+2 + HY-3  CaY-2 + H+ İndikatör reaksiyonu; HY-3 + MgIn-  MgY-2 + HIn-2 olur.

pH çok önemlidir. pH> 10 olursa Mg+2 iyonları Mg(OH)2 şeklinde çöker ve mavi rengi veren iyonlar In-3 şekline yani portakal rengine dönerler. pH< 10 olursa MgIn- kompleksi zayıflar ve eşdeğerlik noktasından önce bozulur.