AİLE İÇİ İLETİŞİM VE ANA-BABA TUTUMLARI

ÖRNEK OLAY Ayşe, hafta sonu arkadaşı Melike’de kalmak istediğini ailesine söyler. Bunun üzerine ailesi;

Hep böyle yapıyorsun, bıktık artık bu isteklerinden Hep böyle yapıyorsun, bıktık artık bu isteklerinden. Hiçbir yere gitmiyorsun.

Ayşe’nin eve geç geldiğini bile fark etmezler.

Ne istediğinin farkında mısın. Asla gidemezsin Ne istediğinin farkında mısın? Asla gidemezsin. Bizimle evde oturmak zorundasın.

Anne- Tabi ki çıkabilirsin kızım. Baba- Duymamış olayım, asla!

Annen ve ben akşam dışarı çıkmanın tehlikeli olduğunu düşünüyoruz Annen ve ben akşam dışarı çıkmanın tehlikeli olduğunu düşünüyoruz. Daha uygun bir saatte çıkabilirsin, istersen bu saati birlikte belirleyelim.

ANA BABA TUTUMLARI Şiddetli red edici tutum Kayıtsız ve pasif tutum Baskıcı,otoriter,katı tutum Dengesiz kararsız ve tutarsız tutum Kabul edici,güven verici,hoşgörülü ve demokratik tutum

Şiddetli reddedici tutum Anne baba çocuğu reddeder. Çocuğu her fırsatta eleştirir.

Çocuğun olumsuz yönlerini vurgular. Diğer çocuklardan farklı davranılır. Çocuk sürekli baskı altındadır.

Bu tarz ailelerde yetişen çocuklar: Yardım duygusundan uzaktır Psikopat eğilimlidirler Sinirli, agresif bir yapıları vardır.

Duygusal kırgınlıkları sıklıkla yaşarlar. Kendilerinden güçsüzlere karşı düşmanca davranırlar Çeşitli psikolojik bozukluklara ve intihara yatkındırlar

Çocuk kötü muameleye maruz kalmamak için anne ve babaya karşı pasif ve uysaldır. Hiçbir zaman kendisine ait bir güven duygusu geliştiremeyecektir. İleriki dönemlerde inatçılık, hırçınlık, uyumsuzluk,çete kurma ve çetelere üye olma,yasa dışı eylemlerde bulunma gibi davranışlar gösterebilir Şiddetli ve aşırı bastırılmış duygular nedeniyle dengesiz bir kişilik sergileyebilmektedir

Kayıtsız ve pasif tutum Çocuğun davranışları karşısında "ilgisiz ve kayıtsız" davranışlar sergileyen anne baba tutumudur Çocuğun varlığı ve yokluğu belli değildir.

Hoşgörü ile boş vermeyi birbirine karıştırmaktadırlar Çocuk anne babayı rahatsız etmediği müddetçe görünürde problem yoktur.

Bu tarz ailelerde yetişen çocuklar İhmal edilmiş bir kimse olarak, ana babanın ilgisini çekmek için çoğu zaman kötü davranışlar sergilerler. Çocuklar agresif , saldırgan ve suça yönelik davranışlar gösterebilirler Yaşı ilerledikçe aileden uzaklaşır.

Anne babanın ilgiye bakıma muhtaç olduğu zamanlarda onların yanında olmaz Daha ileriki yıllarda ev ortamında bulamadığı ilgi ve sevgiyi dışarıda arar.

Baskıcı,otoriter,katı tutum Aile kendi ideallerinde yaşattığı kalıplara uygun küçük bir yetişkin yapma çabası içindedirler.

Çocuğun yaptığı her türlü harekette bir kusur bir yanlış arayıp dururlar ‘’Acaba yine mi hata yaptım?’’

Çocuğa sürekli kızıp, azarlarlar. Onu hor görürler Çocuğa sürekli kızıp, azarlarlar. Onu hor görürler. Çeşitli olumsuz özelliklerle çocuğu nitelendirirler. Eğitim de ceza her zaman ön plandadır. Ayrıca çocuğun işlediği suçla ceza orantılı değildir.

Bu tarz ailelerde yetişen çocuklar Çocuk attığı her adımda yanlış yapma korkusu içindedir. Kendine güven duygusu gelişmez. Duygu ve düşüncelerini içine atarak onları bastırır.

Başkasının etkisinde kolaylıkla kalabilir. Kim nereye çekerse o tarafa yönelir. Aşırı hassas, kırılgan ve hastalıklı bir kişilik yapısı görülebilir. Aşağılık duyguları gelişmiştir.

Dengesiz,kararsız,tutarsız tutum Çocuk eğitiminde tutarsızlık vardır. Çocuğun bir davranışı bazen hoşgörülür bazen de aynı davranış cezalandırılır.

Anne ya da babadan herhangi birisinin devamlı çocuğun tarafını tutuyor olması ,çocuğu koruyup kollaması sıklıkla rastlanır Çocuk anneyi ve babayı nasıl kullanabileceğini, onlardan nasıl yararlanabileceğini çok çabuk öğrenir. Erkek kız ayrımı vardır......

Bu tarz ailede yetişen çocuklar Çocuk hangi davranışın nerede ve ne zaman yapılmayacağını kestiremez. Neyin doğru neyin yanlış olduğunu bilemez. Çocuk yaptığı davranışın doğru olup olmamasından daha çok "Ne zaman yaparsam cezadan kurtulabilirim." düşüncesiyle ilgilenir Çocuk kendini kanıtlamak ve dikkatleri üzerine çekmek için değişik kişilikler sergiler

Kabul edici,güven verici,hoşgörülü,demokratik tutum Aile çocuğu koşulsuz olduğu gibi kabul eder ve sevgisini esirgemez.

Anne baba , çocuğun ilgilerini göz önünde tutarak ,onun yeteneklerini geliştirecek ortamı çocuk için hazırlar. Anne baba birbirlerine ve çocuklarına karşı olan duygularında net ve açıktır. Aile içinde güven ve şeffaflık vardır. Aile huzurludur. Problemlerle nasıl baş edebileceklerini birlikte araştırırlar.

Bu tutum içerisindeki ana babalar olgun insanlardır Bu tutum içerisindeki ana babalar olgun insanlardır. Aileyi ilgilendiren kararlar alınırken çocuğunda fikri alınır "Daha o çocuk. Bu işten o ne anlar . "Mantığı bu aileler de görülmez Çocuğun kendi düşünce ve fikirlerini (ne kadar mantıksız olursa da olsun) açıklama fırsatı verilir. Çocuk susmaya değil konuşmaya teşvik edilir.

Çocuğa yol gösterilir ama alacağı kararlar konusunda serbest bırakılır çocuğa bir çok alternatif sunulur Seçim sadece çocuğa aittir. Seçimin sonucuna katlanması da çocuğundur. Böylelikle çocuğa nasıl karar vereceği aldığı kararların sonucuna da nasıl katlanacağı öğretilir.

Ev ve toplum kuralları, çocuğa anlatır. Ve bizzat uygulaması yapılır. Her şeyden önce anne ve baba iyi bir modeldir Çocuğa şiddet ve duygusal ceza yerine ona anlatarak ve onu ikna ederek denetlemeyi seçen anne babalardır

Bu tarz ailelerde yetişen çocuklar Kendine ve çevresine saygılı ,sınırları bilen yaratıcı,aktif, etkin, girişken, yaratıcı ilişkiler kurabilen kendine karşı fikirlere saygı duyan, kendi inandıklarını sonuna kadar savunabilen kişilik ve davranışları açısından dengeli sorumluluk duyguları gelişmiş hoşgörülü ,açık fikirli , anlaşılır, toplumsal ve uyumlu bir birey olarak yetişir.

KISSADAN HİSSE Kötü karakterli bir genç varmış. Bir gün babası ona çivilerle dolu bir torba vermiş. "Arkadaşların ile tartışıp kavga ettiğin zaman her sefer bu tahtaya bir çivi çak’’ demiş­ Genç, ilk günde tahtaya 37 çivi çakmış. Sonraki haftalarda kendi kendine kontrol etmeye çalışmış ve geçen her günde daha az çivi çakmış. Nihayet bir gün gelmiş ki hiç çivi çakmamış. Babasına gidip söylemiş. Babası onu yeniden tahtanın önüne götürmüş. Gence: "Bu günden başlayarak tartışmayıp kavga etmediğin her gün için tahtadan bir çivi çıkart."demiş.

Günler geçmiş. Bir gün gelmiş ki tahtada hiç çivi kalmamış Günler geçmiş. Bir gün gelmiş ki tahtada hiç çivi kalmamış. Babası ona: "Aferin iyi davrandın. ama bu tahtaya dikkatli bak, çok delik var.Bir zamanlar çaktığın çivileri çıkardın ama delikleri hala burada der. Artık hiçbir şey geçmişteki gibi güzel olmayacak. Arkadaşlarla tartışıp kavga edildiği zaman kötü kelimeler söylenilir. Her kötü kelime bir yara, bir delik aynen kalacak, kapanmayacaktır. Bir arkadaş ender bir mücevher gibidir. Seni güldürür, yüreklendirir sen ihtiyaç duyduğunda yardımcı olur seni dinler sana yüreğini açar" demiş.

İşte annenin verdiği yanıtlardan bazıları : ÖRNEK DİYALOG 14 yaşındaki Ezgi annesiyle konuşuyor. “ Anne ne yaparsam yapayım, tarihi anlamıyorum. Zaten hiçbir şeyi beceremiyorum.....” İşte annenin verdiği yanıtlardan bazıları :

*Olur mu öyle şey,hadi biraz daha gayret et bakalım. *“Sen bilirsin çalışmazsan öğretmenlerinden not bekleme. *Bu kadar imkana sahipsin hala çalışmıyorsun. *Sen zaten hep böyle yapıyorsun kendini acındırma. *Kızım ben mi oturup çalışacağım senin yerine?

OLMASI GEREKEN Anne : Tarih dersinden başarısız olduğun için beceriksiz olduğunu mu düşünüyorsun? Ezgi : Evet son sınavdan çok düşük bir not aldım. Anne : Peki düzeltmek için ne yapabilirsin? Ezgi : Daha verimli ve planlı çalışmayı öğrenebilirim belki. Anne : Kendi başarın için çözüm üretmen çok hoşuma gitti.

KARDEŞ İLİŞKİLERİ  

1) Eşit düzeyde sevgi gösterin.       1) Eşit düzeyde sevgi gösterin.

2) Birbirlerinden farklı olduklarını ve sizin de onları bu farklı yönleriyle sevdiğinizi ifade edin. 3) Birbirleriyle kıyaslamayın.

4) ‘Özellikle aileye yeni katılan kardeşi’ abartılı şekilde sevmeyin.

5) Kardeşine zarar veremeyeceğini kesin bir dille anlatın. (Bu kuralları onlara, aile sohbeti havasında sakin bir dille ifade edin.)

6) Boş zamanlarında birbirleriyle oyun oynamalarını sağlayın.

7) Olumsuz duygularını ifade ettiğinde anlayışla karşılayın.

8) Çatışmalarda hakem olmayın. Tartışmalarına müdahale etmeyin.

9) “Kim yaptı. ” sorusu yerine “Nasıl çözümleyebilirsin 9) “Kim yaptı?” sorusu yerine “Nasıl çözümleyebilirsin?” ifadesi suçlu aramak yerine, onların sorun çözme becerilerinin gelişmesine katkıda bulunacaktır.

10) Kardeş kavgası zarar verici boyutlara varıyorsa sakinleşmeleri için ayrı odalara gönderin.

11) Sorunlarına konuşarak çözüm yolları aramaları için bir araya gelmelerini destekleyin.

BOŞANMA DURUMUNDA ÇOCUKLA İLETİŞİM  

1) Çocuğunuza bu durumu haber verin. 2) Gereksiz detayları anlatmayın.

3) Hangi ebeveynle, nerede yaşayacağını söyleyin.

4) Boşanma kararınızda onun hiçbir ilgisi ve suçu olmadığını vurgulayın. 5) Diğer ebeveyni de düzenli aralıklarla görebileceğini anlatın.

6)Ayrıldıktan sonra ilk görüşmenin uygun olan en kısa zamanda yapılmasına özen gösterin.

7)Her iki evde de dengeli bir yaklaşım tarzı belirleyin. 8) Çocuğu taraf tutacak , hakem durumuna düşürecek ifadelerden kaçının.

9) Çocuğunuzdan gelecek sorulara dürüst cevaplar verin. 10) Eşinize karşı medeni tavrınızı kaybetmeyin.

12) Mümkün olduğunca ailelerinizi bu durumdan uzak tutunuz. 11) Kendi haklılığınızı ispat etmek için eşinizi, çocuğunuza kötülemeyin. 12) Mümkün olduğunca ailelerinizi bu durumdan uzak tutunuz.

13) Boşanmanın ilk yılı çocuğun kaygı ve stresi ile baş edebilmesi için ona destek olun.

14) Ayrılmanın sonuçlandırılamadığı durumlarda diğer ebeveynin devamlı eve gidip gelmesi doğru değildir.

15) Okuldaki davranış değişiklikleri ve uyum problemleri ile ilgili konulardan haberdar olabilmeniz için sınıf öğretmenleri ve Rehber öğretmenle iletişim halinde olun.

SORULAR

Dinlediğiniz için teşekkürler 