FEN ÖĞRETİMİNİN AMAÇLARI NELERDİR?

FEN BİLGİSİ ÖĞRETİMİNİN AMAÇLARI Çevreye ilgiyi arttırmak Temel fen kavramlarını, olgularını, yasa ve kuramlarını öğretmek Bilimsel işlemleri öğretmek Bilimsel tutumları geliştirmek Toplumsal ve teknolojik ilişkiler kurmayı sağlamak Bilimsel öğrenme düzeylerini arttırmak Problem çözme becerisini geliştirmek

TEMEL İŞLEMLER NEDENSEL İŞLEMLER DENEYSEL İŞLEMLER Bilimsel İşlemler Gözlem İletişim Kurma Sınıflama Sayı ilişkileri Yer- zaman ilişkilerini kullanma İşlemsel sorular NEDENSEL İŞLEMLER Etkileşim ve Sistem Çıkarım yapma Tahmin etme Sonuç Çıkarma DENEYSEL İŞLEMLER Hipotez kurma Değişkenleri kontrol etme Deney yapma Ölçme Verileri toplama ve yorumlama

Temel İşlemler Örnek: Mıknatısın demiri nasıl çektiği gözlenebilir. GÖZLEM Gözlem, duyu organlarını kullanarak bir nesnenin ya da olayın özelliklerini belirlemektir. Bilgi edinimi gözlemle başlar. Gözlem sırasında gözlenecek nesnenin hangi özelliğinin gözleneceği önceden planlanırsa odaklanma daha kolay olur. Örnek: Mıknatısın demiri nasıl çektiği gözlenebilir.

Temel İşlemler İLETİŞİM KURMA Bilginin ya da elde edilen verinin sınıfa ya da grup elemanlarına sözel olarak, resimlerle, drama yoluyla ya da diğer temsili araçlarla sunulmasıdır. Örnek; Bir öğrencinin gezegenlerin ve yıldızların hareketleriyle ilgili öğrendiği bir bilgiyi harita üzerinde sınıfla paylaşması.

Temel İşlemler SINIFLAMA AŞAMALARI Kavramın olumlu örneğini sunma Örneği betimleme ve tahtaya yazma Üç olumlu örnek yazıp, benzerliklerini bulma Tüm örneklerden sonra tüm özellikleri taşıyan iki örnek seçme Olumsuz örnekler için yeni bir grup oluşturma Ortak özellikleri olan ancak kavrama ait olmayan örnekler sunma Kavramı etiketleme Olumlu ve olumsuz örnekleri sınıflandırma Beyin fırtınası ile kavramın diğer örneklerini söyleme

Temel İşlemler SAYI İLİŞKİLERİ Sayılar, sonuçları ifade etmek veya süren bir etkinlik sırasında ortaya çıkan bulguları ifade etmek için kullanılır. Sayma, hesaplama yapma, rakamsal ilişkiler kurma gibi bilgileri edinerek öğrenciler problem çözme aşamasına geçiş yapabilirler. Öğrencinin sayı kavramını bilmesi, azlık-çokluk ifadelerini, sayıların ederlerini bilmesi gerekmektedir.

Temel İşlemler YER VE ZAMAN İLİŞKİSİ Cisim, olgu ve olayların kapladığı, geçtiği yeri ve zamanı arasındaki ilişkileri kavrayıp yer ve zaman kullanarak betimleyebilme işlemidir. Hava sıcaklığının gölgede değişimini ölçmek isteyen bir öğrenci için yer ve zaman önemlidir.

Temel İşlemler İŞLEMSEL SORULAR İşlemsel sorular üretici sorularıdır ve öğrencilere bir uygulamalı fen etkinliğine başlamadan önce sorulur. Örnek; Hangisi ısıyı daha çok iletecektir?

NEDENSEL İŞLEMLER ETKİLEŞİM VE SİSTEM Bir sistem, bir grup nesne ve olayın birlikte işlemde bulunmasıdır. Sistemdeki her eleman arasındaki ilişki ise etkileşimdir. Örnek; Yelpaze havayı hareket ettirerek yüzümüze serinlik verir. Bu siatemin kısımları; Yelpaze, elimiz, kolumuz, hava ve yüzümüz. Üç ana etkileşim ise yelpaze ile elimiz, kolumuz, yelpaze ile hava, hava ile yüzümüzdür.

NEDENSEL İŞLEMLER ÇIKARIM YAPMA Belirli olguları ve olayları gözlemleyerek açıklama ve yorumlamadır. Örnek; Mumum yanmasını gözlemleyen bir öğrencinin ‘’ mum erir ve bal mumu, mumun kenarına düşer’’ demesi bir çıkarımdır.

NEDENSEL İŞLEMLER TAHMİN ETME Olgular, cisimler ve olaylar arasındaki ilişkilerin belli koşullar altında nasıl gelişeceğini önceden kestirebilme işlemidir. Tahmin etme verilere ve gözlemlere dayanmalıdır. İki tür tahmin vardır: 1. Somut materyal ve deneyimlere dayalı tahmin 2. Teorik tahmin.

NEDENSEL İŞLEMLER SONUÇ ÇIKARMA Sonuç çıkarma, çıkarımda bulunmanın özel bir şeklidir.Birçok çıkarım tek bir etkinlik sonucu oluşan kanıtlardan yola çıkarak yapılabilir. Her bir çıkarım tekrar test edilerek sonuca varılabilir. Dolayısı ile sonuç çıkarma, toplanan verilerin sonuçlarını genelleyerek karara varma işlemidir.

DENEYSEL İŞLEMLER HİPOTEZ OLUŞTURMA Deney sürecinde test edebilmek için kesin olmayan fikirlerin ileri sürülmesi ya da açıklanmasıdır. Örnek; Bir fasulye bitkisinin aydınlık bir ortamda karanlık bir ortama göre boyunun daha uzun olduğunun gözlenmesi sonucu fasulye bitkisi için gün ışığının gerekli olduğu çıkarımı yapılır ve ‘’ bitkilerin büyümesi için ışığa ihtiyaç vardır’’ hipotezi oluşturulabilir.

DENEYSEL İŞLEMLER DEĞİŞKENLERİ BELİRLEME Karşılaşılan problemle ilgili olarak ilişkiler, olaylar veya deneylerde gözlemden gözleme değişik değerler alabilen ve birbirlerini etkileyen öğelere değişken denir. Değişkenler; bağımlı, bağımsız ve kontrol değişken olmak üzere 3 gruptur. Yüzey alanı genişliğinin buharlaşmaya etkisi incelenmek istendiğinde ‘’yüzey alanları’’ bağımsız değişken, ‘’ buharlaşan su miktarı’’ bağımlı değişkendir. Kontrol değişken ise, deney şartlarında deneyi yapan kişinin etkisini ölçtüğü değişken dışındaki tüm şart ve koşulları sabit tutması için belirlediği değişkendir.

DENEYSEL İŞLEMLER DENEY YAPMA Kesin olmayan teori veya hipotezlerin ileri sürüldüğü, gözlemlerin yapıldığı, temelinde sorgulamanın yattığı, tahminlerin kullanıldığı, bu tahminlerin test edildiği işlemlerin bütünüdür. Kaynaştırma ortamlarında küçük gruplar halinde deney yapılmalı ve kaynaştırma öğrencisi deneyde yer almalıdır.

DENEYSEL İŞLEMLER ÖLÇME Ölçümler alan, uzunluk, ağırlık, hacim, zaman, sıcaklık gibi ölçümleri içerir. Öğrencilere önce ölçü araçlarının nasıl kullanılacağı öğretilmelidir. Örnek; Sıcaklık hangi araçla ölçülür? Hava sıcaklığını bilmemizin bize yararı nedir? (Giyisilerimizi hava sıcaklığına göre seçeriz.)

DENEYSEL İŞLEMLER VERİ TOPLAMA, İŞLEME VE YORUMLAMA Deney sırasında deneyi yapan kimse tarafından ölçme istediği değerlerin gözlenip ölçülmesi sonucunda elde edilen ölçümlerin, değerlerin kaydedilmesi, tablo haline dönüştürülmesi, gerek yazılı gerekse sözlü olarak ifade edilmesidir.