HADİS USULÜ Hadis Usulü:kabul ve red yönünden ravi ile mervinin (rivayet edilen hadisin) durumunun bilinmesidir. Hadisler üç bakımdan ele alınırlar Ravi Sayısı Bakımından Senedin Müntehası Bakımından Sıhhat Değeri Bakımından
Ravi Sayısı Bakımından Mütevatir Haber: Yalan üzerinde kasıtlı veya kasıtsız, ittifak etmeleri aklen mümkün olmayan bir topluluğun yine kendisi gibi bir topluluktan rivayet ettiği görme veya işitmeğe dayalı haberdir. Hükmü: Zaruri ilim ifade eder, inanmayı ve amel etmeyi gerektirir. Ahad Haber: Mütevatir olmayan haberlere verilen genel isim. Hükmü: Zanni ilim bildirir, isnad ve metin yönünden incelenmesi ve araştırılması gerekir. Meşhur : Her tabakasında en az üç ravisi bulunan hadis. Aziz : Her tabakada ravi sayısı en az iki olan hadis. Garib(Ferd) : Herhangi bir tabakada ravi sayısı teke düşen hadis.
Mütevatir Hadis Tablo Örneği
Ahad Haber Tablo Örneği
Senedin Müntehası Bakımından Kudsi Hadis: Hz Peygamber’den Allah(c.c) a izafe edilerek rivayet olunan hadislerdir. Merfu Hadis: Açık bir ifade ile Hz Peygamber’e izafe edilen söz, fiil ve takrirlere denilir. Mevkuf Hadis: Sahabeden rivayet edilen haberlere denilir. Maktu Hadis: İsnadı tabiunda son bulan yani tabiuna izafe edilen söz ve fiilerdir.
Ravi Zinciri
Sıhhat DeğeriBakımından Sahih Hadis: “İnsan öldüğünde üç şeyin dışında ameli kesilir: Sadaka-i cariye, faydalanılan ilim, kendisine dua eden salih evlat.” Zayıf Hadis: 'Hikmet müminin yitik malıdır, nerede bulursa alır' Mevzu (Uydurma Hadis):
Sıhhat Bakımından Hadis Tablo
Sahih Hadis Sahih hadis: Adalet ve zabt sıfatlarını haiz ravilerin, muttasıl senedle rivayet ettikleri şaz ve muallel olmayan hadislerdir. Yani 1-Sahih hadisin ravileri adil olmalıdır. 2-Sahih hadisin ravileri zabıt olmalıdır. 3-Sahih hadisin isnadı muttasıl olmalıdır. 4-Sahih hadis şaz olmamalıdır. Şaz: Güvenilir bir ravinin kendisinden daha güvenilir bir raviye muhalif rivayetidir. 5-Sahih hadis muallel olmamalıdır. Yani hadisi za’fa düşüren gizli bir kusuru olmamalıdır
Zayıf Hadis Sıhhat şartlarına haiz olmadığından amel edilemeyecek nitelikteki zayıf haber. Hükmü:Zayıf hadislerin, akaid ve ahkâm konularında olmadıkları sürece rivayet edilmesi, mevaiz vb. konularda kullanılması ve fezail-i amal’da kendileriyle amel edilmesi aşağıda ki şartlar muvacehesinde caizdir. 1.Zayıflığı aşırı olmamalı. Metruk ve münker gibi. 2.Aynı konuda ki sahih bir aslın muhtevasına girmeli. 3.Amel edilirken zayıf olduğu ve ihtiyaten amel edildiği unutulmamalı.
Mevzu Rivayet Mevzu Rivayet: Hz. Peygamber’in ismine izafeten hadis diye uydurulmuş sözlere denir.Uydurma gerekçeleri; 1- Siyasi ve itikadi ihtilaflar 2- İslam düşmanlığı 3- Kabile, mezhep kavgaları 4- Vaaz ve hikâyeler 5- Yöneticilere yaklaşma arzusu 6- Halkı hayırlı işlere yöneltme arzusu