RÖNESANS DÖNEMİ’NDE BİLİM

ALT BAŞLIKLAR GİRİŞ RÖNESANS’TA MATEMATİK JOHANNES R. MÜLLER (1436-1476) LUCA PACİOLİ (1445-1509) TARTAGLİA (1506-1537) CARDONA (1501-1576) FERRARİ (1522-1565) BOMBELİ (1530-∞) RÖNESANS’TA ASTRONOMİ MİKOLAJ KOPERNİK (1473-1543) TYCHO BRAHE (1546-1601)

RÖNESANS DÖNEMİ’NDE BİLİME GİRİŞ ^^Rönesans’ı Ortaçağ ile Modern çağ arasında geçen zaman olarak veya Ortaçağ’ın sonu, Modern Çağ’ın başlangıcı olarak tanımlayabiliriz.^^ Genel bir kanıya göre Rönesans İtalya’da XIV.yy’ın ortalarında « Petrarch zamanı’nda başlamış ve yaklaşık olarak 1350’lerden Giordino Bruno’nun 1600 yılında ölümüne kadar uzanan döneme kadar sürmüştür. Rönesans Ortaçağ’ın kavramlarına ve yöntemlerine karşı bir başkaldırı olması daha çok dikkat çekmektedir. Rönesans yeniliklere karşı hoşgörülü olmuştur. Bilim alanında yapılan yenilikler çok büyük devrim niteliğinde olmuştur.

RÖNESANS DÖNEMİ’NDE MATEMATİK Ticaret yoğun bir şekilde yapılıyordu. Bu sebeple ticaret matematiği gelişmeye başladı. Çok sayıda ticari matematik kitabı yazılmıştır. Bu dönemde 1. ve 2. dereceden denklemlerin ve 3. derece denklemlerin bazı özel durumları çözülebiliyordu. 4. ve daha yüksek derece denklemlerin çözülme zamanı gelmişti. İtalyan matematikçiler bu dönemde yoğun çaba sarfetmişlerdir.

JOHANNES R. MÜLLER (1436-1476) Çok iyi hesap ustası ve alet yapımcısıdır. Avrupa’da matematiğin gelişiminde bir simgedir. Apollonios’tan , Heron’dan ve Arkhimedes’ten çeviriler yapmıştır. Trigonometri üzerine çalışmalar yapmış ve trigonometrik tablolar hazırlamıştır.

LUCA PACİOLİ (1445-1509) Çocukluğundan beri çok merakçı bir kişilik. Özellikle sayılar ve şekiller dünyası matematikle büyüleniyordu. Venedik, Perugia, Napoli, Floransa kentlerinde matematik profesörlüğü yapıp özel dersler veriyordu. 1494’te Vinciyle tanışıp ömürlü bir dostluk kuracaklardı. Vinciyle birlikte «Summa De Arithmetica, Geometrica, Proportioni Et Proportionalita « ( Aritmetik , Geometri, Oran ve Orantı üzerine kitap) Kitabın önemi cebir sembolleri içermesidir.

TARTAGLİA (1506-1537) Yoksul bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Babası kasabalar arası posta taşımacılığı yapıyordu. Doğduğu kent Brescia 1512’de yağmalanışı sırasında çok ağır yaralar aldı ve kendisine Tartaglia İtalyancada kekeme takma adı verilmesine sebep oldu. İspanyol ordusuna katılarak topçuluk ile ilgili problemleri matematiğe uyguladı ve x³+mx²=0 üçüncü derece denklemini çözdü.

CARDANO (1501-1576) İtalyan doktor, matematikçi, astrolog ve fizikçidir. Milano ve Bologna’da matematik dersleri verdi.1570 yılında büyücülükle suçlanınca Roma’ya sığındı. Bütün bilim dallarıyla ilgilenip ( ama bu bilimlere büyücülüğü, yıldız falcılığını ve simyacılığı karıştırıyordu ) çağının bütün bilim tartışmalarına katıldı ve bilimin çok çeşitli dallarında yapıtlar verdi. Tartaglianın denklem çözümünü ARS MAGNA eserinde yayımladı. Ferrari’nin dördüncü derece denklemini üçüncü derece denklemine indirgedi.

LUDOVİCO FERRARİ (1522-1565)

LUDOVİCO FERRARİ (1522-1565) Cardano’nun yanında çalışmış matematikçidir. Cardano tarafından Latince, Yunanca ve matematik öğrendi. Milano’da matematik dersleri verirken cebirsel bir çözüm yönteminin önceliliği hakkında konusunda Tartaglia ile aralarındaki tartışma nedeniyle ünü gittikçe arttı. ( haklı çıkıyor) Matematiğe en önemli katkısı dördüncü dereceden denklemlerin çözümü için geliştirdiği yöntemdir.

RAFAEL BOMBELLİ (1530-∞) Ünlü İtalyan matematikçi. Karmaşık cebirsel ifadelerin çözümü üzerine uğraş verdi.

RÖNESANS DÖNEMİ’NDE ASTRONOMİ Bu dönemde en önemli gelişme astronomi alanında olmuştur. Kopernik Yunan Dönemi’nden beri yürürlükte bulunan Yer Merkezli Evren Kuramı’nın yerine Güneş Merkezli Evren Kuramı’nı kurmuş ve Yer’in, Güneş’in çevresinde dairesel bir yörünge üzerinde dolanan bir gezegen olduğunu savunmuştur. Tycho Brahe ise Yer’in evrenin merkezinden kaldırmanın doğuracağı bilimsel ve dinsel sakıncaları göz önünde bulundurmuş ve Yer-Güneş Merkezli Evren Kuramı ile Kopernik’e karşı çıkmıştır.

MİKOLAJ KOPERNİK (1473-1543)

1473 yılında şimdiki Polonya’nın Torun kasabasında doğdu 1473 yılında şimdiki Polonya’nın Torun kasabasında doğdu. Babasını küçük yaşta kaybetti. Papaz olan amcası tarafından yetiştirildi ve Town’da St.John okuluna daha sonrada Wlaclawec’deki Kateohol okuluna devam etti. Ortaöğrenimini tamamladıktan sonra Cracow Üniversitesine başladı. 1482 yıllarında astronomi ile ilgili kitap koleksiyonu yapmaya başladı. 1506’da Katedrali’ne papaz olarak atandı. Katedralin kulelerinden birine konumunun gözlem yapmaya elverişli olması nedeniyle yerleşen Kopernik, bugün ^^ Kopernik Kulesi ^^ adını taşıyan bu kuleye birkaç gözlem aracı yerleştirmiştir.

KOPERNİĞİN GÖZLEM ARAÇLARI

Gerçekte Kopernik iyi bir gözlemci değildir; Frauenburg’da 27 gözlem yapmıştır. Kopernik gözlemciden çok bir kuramsal astronomdur. Kopernik’in Güneş’i merkeze alan Yer’i de bir gezegen gibi Güneş çevresinde dolandıran bir sistem kurduğu söylentileri bütün Almanya’da yayılmıştı. Çeşitli zorluklarla da olsa bastırıldığı kitabının adı De Revolutionibus’tur( Gök kürelerinin hareketi ) Bu anıtsal yapıt 6 kitaptan oluşmaktadır. Temel varsayımlar ve kirişler tablosu Ekvator, meridyen, deklinasyon ve yıldız kataloğo Ekinoks presesyonu Ay’ın hareketi, Güneş ve Ay’ın yere uzaklıkları Gezegenler Gezegenlerin enlemsel hareketi

KOPERNİĞİN ÇIKARIMI Güneş Merkezli Sistemi’nin Yer Merkezli Sistem’den tek farkının Güneş’in evrenin merkezinde yer alması olduğu görülür. Kurama göre Yer’de dahil olmak üzere bütün gezegenler Merkür, Venüs, Yer, Mars, Jüpiter, Satürn sırasıyla Güneş’i merkeze alarak dolanırlar. Ay ise Yer’in çevresinde dolanır. Evrenin sonunda ise Sabit yıldızlar küresi vardır. NOT: Kopernik’in ortaya koyduğu Güneş Merkezli bu sistemin en temel özelliği ve diğer sistemlerden farkı, Yer’in hareketli olduğu düşüncesidir.

TYCHO BRAHE (1546-1601)

TYCHO BRAHE (1546-1601) Teorik astronomdan çok gözlemcidir. Hween adasında mükemmel aletlerle hayatı boyunca gözlem yaptı. Kopernik sistemine karşı çıkmıştır. Ona göre Kopernik sistemi hem fiziksel hem de kutsal kitaba aykırıdır. Brahe’nin sisteminde Yer merkezdedir. Ay, Güneş ve diğer gezegenler Yer’in etrafında dolanırlar Merkür ve Venüs ise Güneş’in etrafında dolanmaktadır. Böylece Brahe hem Kopernik’e hem Ptolemaiosa hem de Aristoteles’e sadık kalmayı amaçlamıştır.

Brahe 1577’de bir kuyruklu yıldız gözlemledi ve bu yıldızın Ay küresinin dışında, çok uzağında olduğunu saptadı.Bu Aristoteles kozmolojisine aykırıydı. Çünkü Aristoteles’e göre kuyruklu yıldızlar Ay küresinin altındaydılar. Brahe yaptığı çalışmalarını 3 ciltlik bir kitapta yayınlamayı planlamıştır. Ancak Brahe 1588 yılının başlarında yazımına başladığı kitabı bitiremeden ölünce 1602 yılında Kepler tarafından tamamlanmıştır.

GÖSTERİ SONA ERDİ…