Lif Bitkileri Lifleri için yetiştirilen veya toplanan bitkilerdir. Dünya’da çeşitli amaçlara yönelik lif gereksinimini karşılayabilmek için 1000’in üzerinde lif bitkisinin olduğu belirtilmektedir. Bu bitkilerinin pek çoğunun ekonomik önemi olmasa bile, yöresel gereksinimleri karşılamak için lifleri hâlâ kullanılmaktadır. Dünyada bulunan lif bitkilerinden ekonomik öneme sahip olanlar arasında pamuk, keten, kenevir, kapok, jüt, rami, sisal, agaveler ve abaka sayılabilir..

LİFLERİN KULLANIM ALANLARI: tekstil, çuval, sicim, urgan, kâğıt, hasır, süpürge, fırça.

Önemli pamuk üretici ülkelerin, 2008 yılı ekim, üretim, verim ve tüketim durumu (FAO, 2008) Ekiliş (000 ha) Üretim (000 ton) Verim (kg/ha) Tüketim Hindistan 9.373 4.930 526 3.767 Çin 6.317 8.025 1.270 9.000 ABD 3.063 2.790 911 773 Pakistan 2.850 1.960 688 2.426 Özbekistan 1.391 1.070 769 240 Brezilya 853 1.253 1.469 961 Türkmenistan 674 292 433 95 Bur. Faso 466 182 390 4 Tanzanya 400 90 225 35 TÜRKİYE/2012 384 500/851 1.302 1.030 Dünya top. /2011 30.838 23.620/25.9 mil. 766 22.874

TÜRKİYE’DE LİF BİTKİLERİ ÜRETİM ALANLARI

Türkiye Ege, Çukurova, Güneydoğu Anadolu ve Antalya olmak üzere dört pamuk ekim bölgesine sahiptir. Ülkemizde pamuk ekim alanları, GAP projesi ile birlikte Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde sürekli artarken, Ege ve Çukurova bölgelerinde ise azalmaktadır. Antalya Bölgesinde ise pamuk ekimi, neredeyse bitmek üzeredir. Türkiye pamuk ekim alanları önceki yıllara göre; 2008 yılında % 40 dolaylarında azalmıştır. 2009 yılında pamuk ekim alanlarının % 50 azalışla 330 bin ha, üretim miktarı 400 bin ton dolayında beklenmektedir.

Çukurova, 1980’li yılların başına kadar Türkiye’nin pamuk tarımı potansiyeli en yüksek bölgesi iken, bu önemi sonraki yıllarda giderek azalmaya başlamıştır. 1980’li yılların başında, Türkiye’deki pamuk ekim alanlarının yaklaşık % 55’i Çukurova Bölgesi’nde iken 1990’lı yıllarda % 33’ü ve 2000’li yıllarda % 18’lere kadar gerilemiştir. Çukurova Bölgesi’nde pamuk ekim alanlarının azalmasında en önemli etkenler pamuk alım fiyatlarındaki reel azalma ile girdi (su, mazot vb.) ve mısır fiyatlarındaki reel artıştır. Benzer sonuçlar Ege Bölgesi için de geçerlidir. Ülkemizde pamuk üretimine en uygun bu bölgelerde pamuk ekim alanlarının artırılması gerekmektedir.

Türkiye’de lif pamuk üretimi, tüketimi karşılayamamaktadır Türkiye’de lif pamuk üretimi, tüketimi karşılayamamaktadır. Dolayısıyla, tekstil sektörünün ihtiyaç duyduğu hammaddenin önemli bir bölümü ithalatla karşılanmaktadır. Üretimimizin tüketimi karşılayabilmesi için var olan sorunların çözülmesi gerekmektedir. Öncelikle, pamuk ekim alanlarını ve verimi arttırmak gerekmektedir. Pamuk tarımını teşvik etmek için uygulanan fiyat politikalarının yanında, verimi arttırıcı ve maliyeti düşürücü uygulamaların da önemi büyüktür. Pamuk yanında diğer bazı lif bitkilerinin de üretiminin artırılması gerekir.

PAMUĞUN SİSTEMATİĞİ Pamuk Malvaceae familyasının Gossipium cinsi dahildir. Gossipium hirsutum ve G. barbadense türlerdir.

Bitkisel Özellikler Kök: Pamuk kazık kök yapısına sahiptir. Gövde (sap): Tek yıllıklar 80-150, çok yıllıklar 3-3.5 m’ye kadar boylanabilmektedir. Sap üzerinde yaprak koltuklarından merkezi odun dalları ve yan gözlerden meyve dalları oluşur. Kozalar meyve dalları üzerindedir.

Yaprak: 3-5 parçalı olabilir. Çiçek: Dış da tarak adı verilen dış çanak yaprak bulunur. Daha iç de 5 adet yeşil çanak yaprak bulunur. En içte 5 adet krem veya sarı renkte taç yapraklar bulunur. Erkek organları 40-50 adet, 1 adet de 3-5 gözlü yumurtalık içeren dişi organ bulunur. Çoğunlukla kendine döllenen bitkide, döllenmeden sonra çiçek rengi pembeye dönüşür. Meyve: Koza adı verilir ve içerisinde oluşan çiğit-tohumların etrafında lifler oluşur.

Yıllık ortalama sıcaklık 15°C, gelişme peryodu boyunca ortalama 20°C ve üzeri olan tropik ve subtropik iklim kuşağı pamuk için uygundur. Vejetasyon dönemi yıllık yağışı 500-700 mm olduğu yerlerde sulanmadan, 150-200 mm olan yerlerde sulanarak yetiştirilir. Toprak istekleri bakımından seçici olmamakla birlikte, derin sürülmüş, süzek, alüvyal, tınlı, kumlu ve besin maddaca zengin topraklarda iyi gelişir. Pamuk ekim zamanı bölgelere göre farklılık gösterir. Genellikle toprak sıcaklığı 13-15°C olduğunda ekim yapılır..

Hasat: Pamuk bitkisinde kozaların olgunluğu alt kısımdan üste ve merkezden dışa doğru bir sıra izler. Pamukta kütlü hasatı elle 3 defada yapılır. Makine ie bir defada yapılır. Çukurovada hasat dönemi 15 Ağustos ile Eylül ayının sonudur.

Pamuk üretiminde karşılaşılan sorunlar, aşağıda sıralanmıştır; - Çeşit Seçimi ve Tohumluk, - Yetiştirme Tekniği, - Hasat, - Liflerin Kirlenmesi ve Yabancı Madde, - Üretim Maliyeti, - Standardizasyon, - Finansman, Pazarlama ve Destekleme Sistemi.