TEMEL YAŞAM DESTEĞİ Öğr. Gör. Sinan YENAL DEÜ-SHMYO Paramedik programı

Giriş: ABD de 330 bin kişi kalp damar hastalıklarından hayatını kaybetmektedir. Ani kalp durmalarında ölümlerin büyük çoğunluğunun nedeni Ventriküler Fibrilasyondur (VF). VF’nin tedavisi: Erken Kardiyopulmoner Resüsitasyon (CPR) ve defibrilasyondur. Efektif ve etkili yapılan CPR, kalp durmalarında yaşama geri döndürme şansını 2-3 misli daha arttırır

Tanımı ve Kapsamı: "Temel Yaşam Desteği" (TYD) terimi, basit havayolu araçları ya da koruyucu örtüler dışında hiçbir araç-gereç kullanmaksızın, havayolu açıklığının devam ettirilmesi ve solunum ile dolaşımın desteklenmesini ifade eder.

Temel Yaşam Desteği İçin SOLUNUM SİSTEMİ ve DOLAŞIM SİSTEMİNİ bilmek gerekir

SOLUNUM SİSTEMİ

TEMEL YAŞAM DESTEĞİ (TYD)

KALP DURMASI Dolaşımın durmasıdır (kalbin çalışmamasıdır) Kalp yeterli ve etkili kan akımını sağlayamaz Nabız alınamaz

KALP DURMASININ NEDENLERİ: -KKH (Kor. Kalp Hast.) -Kalp Ritim Bozuklukları. -Solunum Durması -Elektrik Çarpması -Boğulmalar -Travma -Sebepsiz yada sebebi belirsiz

KALP DURMASINDA BULGULAR Bilinç kaybı (koma) vardır Büyük damarlardan nabız alınamaz (karotis ve femoral nabızlardan) Solunum hareketleri yoktur Cilt soluk ve gri renklidir Göz bebekleri genişlemiştir

Kardiyak Kompresyon (Kalp Masajı) Hasta sırtüstü, sert ve düz bir zemine yatırılmalıdır Ellerin pozisyonu doğru olmalıdır Suni solunumla birlikte yapılmalıdır En etkili CPR ile normal karotis akımının sadece %25-33’ü oluşturabilmektedir

CPR’ da YAŞ GRUPLARI Bebek 0 -1 yaş Çocuk 1- 8 yaş Erişkin 8 ve üstü

SONUÇ Temel yaşam desteği, hastanın hayatta kalmasını sağlamak açısından yetersiz kalabilmektedir. Genellikle bu durumda, hastane tedavisi ve ileri yaşam desteği gereklidir. Hasta, acil serviste bir sağlık personeline devredilene kadar CPR sürdürülmelidir.

İlkyardım – Acil Yardım Hayat Zinciri  Tıbbi Yardım İste  TYD’ ye Başlayın  Erken Defibrilasyon (OED)  Erken İleri Bakım

YERDE YATAN BİRİNİ GÖRDÜNÜZ YERDE YATAN BİRİNİ GÖRDÜNÜZ... HEMEN İKİ OMUZUNDAN TUTARAK HAFİFÇE SARSIN VE YÜKSEK SESLE SORUN...

BULDUĞUN POZİSYONDA BIRAK DEĞERLENDİRME İYİ MİSİNİZ? YANIT VAR YANIT YOK BULDUĞUN POZİSYONDA BIRAK TIBBİ YARDIM İSTE

Temel Yaşam Desteği’nde 112 1- İki kurtarıcı varsa biri yardım isteyebilir 2- Tek kurtarıcı varsa SADECE; Boğulmalar Travmalar Bebekler Çocuklar ilkyardımcı yalnız ise 5 siklustan sonra 112’yi kendisi aramalıdır.

Not: Solunum kontrolü için en fazla 10 sn zaman ayırın (yaklaşık 5-10 sn)

SOLUNUM YOKSA Ağızdan Ağıza solunum için: * Burun kanatları iyice kapatılır * Hastanın ağız hava kaçmayacak şekilde kurtarıcının ağzı ile kavranır (Balon şişirir gibi) * Nefes alınır 1.5 - 2 sn arayla, 2 Kurtarıcı soluk verilir. * Göğüs kafesinin solukla birlikte yükselip-alçalması gözlenir

STOMA

C Sadece sağlık personelinin nabız kontrolü yapması önerilir. • Diğer TYD uygulayıcıları solunumun gözlenmesi, hastanın öksürmesi veya hareket etmesine göre karar vermelidir.

Erişkinde Temel Yaşam Desteği Algoritması (8 yaş ve üstü)

1 2 3 4 5A 5 6 7 Hareketsizliği ve bilinçsizliği belirleyin 112 yardım için arayın ve OED getirin Eğer mümkünse bunu bir başkasına yaptırabilirsiniz 2 3 Hava yolunu açın, solunumu kontrol edin Eğer solunum yoksa göğsü yükseltecek kadar 2 kurtarıcı soluk verin 4 5A Nb. var 5 Nabzı kontrol edin (max. 10 sn) Her 5-6 sn de bir soluk verin ve her 2 dk bir nabzı kontrol edin Nb. yok Defibrilatör/OED veya ambulans gelene veya hasta dönene kadar 30 KM / 2 SS olacak şekilde CPR a devam edin. Kompresyonu “hızlı ve sert” uygulayın (100/dk) göğsün relaksasyonuna izin verin Kompresyon aralarını minimale indirin 6 7 OED/defibrilatör ulaştığında

8 9 10 Şoklanması gereken bir ritim mi kontrol edin? Şok edilebilinir Şok edilemez Her 5 siklusta bir ritmi kontrol ederek hasta dönene veya ambulans gelene kadar CPR a devam edin Bir şok (360 j) verin ve CPR a devam edin 9 10

ÇOÇUKTA: TEK KURTARICI 30 KM / 2 SS ÇİFT KURTARICI 30 KM / 2 SS (Çift el kullanılarak da masaj yapılabilir)

BEBEKTE (0 - 1 YAŞ) TYD

0-1 Yaş 1-adölesan (12) Yaş Adölesan (12) ve  Yaş KM/SS 30/2 (T) 15/2 (Ç) 30/2 (T-Ç) Derinlik 1,5-2,5 cm 2,5-3,5 cm 3,5-5 cm SS Sayısı 12-20/dk 10-12/dk KM Sayısı 100  /dk 100 /dk KM Şekli İki Parmak Tek El-Çift El Çift El Kontrol 5 Siklus KM Yeri İki meme arasındaki hayali Çizginin 1 parmak altı Kisifoid çıkıntının 2 parmak üstü

Başarılı Temel Yaşam Desteği -her sternuma basışta bir nabız alınırsa her soluk verişte göğüs genişlerse pupiller normal reaksiyon verirse normal kalp atışı geri dönerse spontan solunum geri dönerse cilt rengi düzelirse kollar ve bacaklarını oynaırsa hasta yutkunmaya çalışıyorsa

TYD’yi ne zaman bırakalım ? -başarılı TYD ikinci ilkyardımcı gelirse Bir doktor veya sağlık ekibi gelirse ilkyardımcı yorulur ve devam edemezse bir doktor hastanın ölü olduğuna karar verirse

CPR’ a ARA VERME KOŞULLARI Hastanın taşınması hariç CPR’ a ara verilmez Taşınma esnasında ara verme süresi 15 saniyeyi geçmemelidir Hasta mümkün olduğunca çabuk ileri yaşam desteğinin verildiği bir kuruma ya da hastaneye taşınmalıdır

CPR (TYD) Dikkat edilmesi gereken noktalar: Nabzı ve yeterli dolaşımı olan kimseye asla CPR yapmayın Her bir basamağı başarmadan diğerine geçmeyin Tekrarlayan değerlendirme başarının anahtarıdır Mutlaka sertifikalı TYD kursu alın

İLERİ YAŞAM DESTEĞİ Asistoli ve PEA A ya geri dön Defibrilatör Ulaştığında Erişkin için atropin uygulamayı düşün Kardiyak Arrest Ritmi Değerlendir Vasopressör Uygula, sebep olabilecek diğer faktörleri tanı Ritmi Değerlendir Ritmi Değerlendir