“Omurga, Dip, Döşek Yapısı” SHIP CONSTRUCTION “Omurga, Dip, Döşek Yapısı” 12/4/2017

GEMİ YAPISI TARİFİ VE NOTLAR (SHIP CONSTRUCTION SKETCHES AND NOTES) GEMİ YÖNLERİ VE GÜVERTELERİ ( SHIP DIRECTIONS AND DECKS ) CAN FİLİKASI (LIFE BOAT) İSKELE (PORT) PORT SIDE MİYAR GÜVERTE (STANDARD COMPASS DECK) ALT GÜVERTE (LOWER DECK) FİLİKA GÜVERTE BOAT DECK KÖPRÜÜSTÜ GÜVERTE (BRIDGE DECK) BAŞ OMUZLUK (Port Bow) PUPA (STERN) PRUVA (STEM) KIÇ OMUZLUK (STARBOARD QUARTER) SANCAK (STARBOARD) STARBOARD SIDE BAŞÜSTÜ- BAŞKASARA (FORE CASTLE DECK) KIÇ ÜSTÜ (POP DECK) ANA GÜVERTE (MAİN DECK)

GEMİ YAPISI TARİFİ VE NOTLAR BAŞ DİREK GRANDİ DİREĞİ (MAIN MAST) AMBAR (HOLD) AMBAR AĞZI (HATCH) AMBAR KAPAĞI (HATCH COVER) BAŞ TARAF KÖPRÜÜSTÜ (BRIDGE) YAŞAM MAHALİ (ACCOMMODATION) BACA (FUNNEL) KIÇ TARAF BAŞALTI BULP BAŞ BODOSLAMA BAŞ ÜSTÜ PERVANE (PROPELLER) DÜMEN YELPAZESİ (RUDDER FRAME) KIÇ ÜSTÜ 1 2 3 4 5 SU SEVİYESİ BAŞ PİK TANKI (FORE PEAK TANK) BALLAST TANKI KIÇ PİK TANKI (AFT PEAK TANK) FUEL OIL TANKI DIESEL OIL TANKI LUB. OIL TANKI ANA MAKİNE (MAIN ENGINE) GEMİ GENEL YAPISI ( SHIP GENERAL STRUCTURE )

GEMİ BÜNYESİNDE ETKİYEN YÜKLER Sakin su konumu Gemi üzerinde etkiyen en belirgin yükler geminin kendi ağırlık dağılışı ile sephiye kuvveti arasındaki farktan doğan yüklerdir. Ticaret gemileri değişik ambar yükleriyle seyir yapacağından ve geminin her draft ve trim durumu için sephiye kuvveti dağılımı değişeceğinden iki kuvvet dağılımının ortaya çıkaracağı kesme kuvvetleri ve eğilme momentleri de değişkenlik arz edecektir. Boş gemi Ağırlık dağılımı Sephiye eğrisi 12/4/2017 Sevilay CAN Kirişin deformasyonu

GEMİYE ETKİ EDEN KUVVETLER 1 – STATİK KUVVETLER Gemi ağırlığı (yük dağılımı) Su basıncı, kaldırma kuvveti Havuzlamadaki kuvvetler Karaya oturmada oluşan kuvvetler 2- DİNAMAİK KUVVETLER Gemi hareketlerinden oluşan kuvvetler (Baş-kıç vurma vs) Titreşimden doğan zorlamalar Dalga vs. 12/4/2017

DALGA TEPESİ VE DALGA ÇUKURUNDA BİR GEMİNİN SARKMASI VE ÇÖKMESİ Bir gemiyi etkiliyen en kötü durum boyu, gemi boyuna eşit dalganın, tepesi veya çukurunda bulunmasıdır.Gemi bir kiriş gibi düşünüldüğünde dalga tepesindeyken sarkma-hogging, dalga çukurundayken çökme-sagging durumu oluşacaktır. SARKMA ÇÖKME Weight – agırlık Buoyancy – sephiye Buoyancy curve - sephiye eğrisi Wave crest – dalga tepesi Still water – sakin su Tension – çekme Compression – basma Amidship – gemi ortası 12/4/2017

12/4/2017 Sevilay CAN

12/4/2017 Sevilay CAN

12/4/2017

GEMİ ELEMANLARI Gemi bünyesi bir dış kabuk ve bu dış kabuğu içten destekleyen elemanlardan oluşur. Bu elemanlar birincil veya ikincil elemanlar olarak ikiye ayrılabilir. Birincil elemanlar gemi bünyesinin tümünü veya önemli bir bölümünü etkileyen yüklere karşı geminin bünyesel bütünlüğün korumasına katkı yapan elemanlardır. Bu tür elemanların tipik örnekleri gemi dış kaplaması (güverte, borda ve dip), tülaniler (merkez ve yan), döşekler (dolu ve boş), posta ve kemereler v.s. İkincil elemanlar ise genelde lokal yüklere karşı mukavemeti sağlayan elemanlar ile birincil elemanları destekleyen ve onların devamlılığını sağlayan elemanlardır. Bu tip elemanların tipik örnekleri küçük teçhizat temelleri ve braketler gibi elemanlardır. 12/4/2017

GEMİ YAPI ELEMANLARI 1-Güverte altı Derin tülani 2-Üst güverte kaplaması 3-Güvertealtı tülanileri 4-Derin kemere 5-Güverte braketi 6-Posta 7-Ara güverte kaplaması 8-Kemere 9-Borda kaplaması 10-Sintine braketi 11-Merkez omurga 12-Yan tülani 13-Dip ve içdip tülanileri 14-Dolu döşek 15-İç dip kaplaması 16-Dip kaplaması 17-Enine perde 18-Perde stifneri 19-Puntel 12/4/2017 Sevilay CAN

GEMİ YAPI ELEMANLARI 12/4/2017 Sevilay CAN

GEMİ ELEMANLARI Merkez Tülani (Görder) Yan Tülani (Görder) Boyuna Dip Tülani Boyuna İçDip Tulani Dolu Döşek Levha Omurga A sacı sırası Dip Kaplama Sintine Sacı Borda Kaplama Borda Üst Sacı Şiyer Sacı İç Dip Sacı Sintine Braketi Gasset Sacı Ambar Postası Ara Güverte Postası 2. Güverte Kemeresi Kemere Braketi 2. Güverte Üst Güverte Stringer Sacı Tripping Braketi Güverte Derin Kemere GüverteTülanisi Güverte Görderi Ambar Mezarnası Öksüz Kemere Web Posta 12/4/2017

DİP YAPININ BOYUTLANDIRILMASINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER Geminin dip yapısı, karşıladığı yüklere bakıldığında mukavemet açısından önemli bir kısmını oluşturduğu görülmektedir. Geminin büyüklüğune ve çalışma koşullarına göre farklılıklar gösteren dip yapısının etki altında kaldığı zorlamalar şunlardır: Gemi dalga tepesindeyken su basıncı zorlaması Gemi dalga çukurunda iken su basıncı zorlaması Tank iç basıncı Gemi havuzlanmasında ve denize indirme sırasında oluşan kuvvetler Gemi baş tarafında dövünme hareketinden oluşan hidrodinamik dalga kuvvetleri Kıç tarafta pervane tarafından oluşturulan titreşim zorlamaları 12/4/2017

OMURGA Konstrüksiyon şekillerinin geliştiği bugün de bile omurganın oldukça önemli bir yeri vardır. Çünkü omurga geminin dibindeki en takviyelerini birbirine bağlamakta ve dipteki yerel yüklemelerden kaynaklanan gerilmeleri, uygun bir şekilde geniş bir alana yaymaktadır. Çok geniş gemilerin birden fazla omurga ile takviye edildiği görülmektedir. Omurganın havuzlamadaki yeri çok önemlidir. Dört değişik tip omurga mevcuttur. Bunlar: Lama Omurga Levha Omurga Kutu Omurga Yalpa Omurga 12/4/2017

1-LAMA OMURGA Lama omurga, özel gemi tipi olan bazı yelkenli gemilerde, romorkörlerde, balıkçı gemilerinde ve yatlarda kullanılmaktadır. Su basıncı ile, havuzlama süresinde doğan havuzlama basıncını uzun bir boyda döşeklerle ve iç omurgalara dağıtarak değişik gerilmeleri dağıtma görevini görür. Bu nedenle lama omurga, önemli bir boyuna mukavemet elemanıdır. 12/4/2017 Sevilay CAN

2- LEVHA OMURGA Bugün bazı özel tipte olanların dışında, gemiler levha omurga olarak inşa edilmektedir . Levha omurga bir dış kaplama sırasıdır. Orta iç tulani ile beraber bir boyuna mukavemet elemanı olduğu gibi, kalınlığının arttırılması ile karaya oturmada ve deniz darbelerinde gemi dibinin mukavemetini arttırır. 12/4/2017 Sevilay CAN

3- KUTU OMURGA Kutu omurga, makine dairesi perdesinden baş çatışma perdesine kadar uzanır ve çift dip boru devrelerinin taşınması amaçlı yapılırlar. Bu şekilde, boru devrelerinin et kalınlıkları daha ince alınabilir. boru ve valf kaçaklarına daha kolay erişilebilir. Kıç tarafta borular şaft tünelinden geçtigi için kutu omurgaya gerek yoktur.Kutu omurganın genişliği 1.83 m’ye kadar alınabilir 12/4/2017 Sevilay CAN

4-YALPA OMURGA Yalpa Omurgaları, denizli havalarda gemi yalpasını azaltmak yönünden kullanılırlar. Omurgalar sintine dönümü üzerinde gemi kaplamasına aşağı yukarı dik konumda bağlanan saclardan yapılmakta olup, geminin orta bölümünde ve belirli bir boyda olurlar. Çünkü yalpa süresinde gemi karinası üzerindeki suyun en fazla hareket ettiği bölüm geminin orta gövdesidir. Bu omurgalar yalpayı azaltsa da gemi boy mukavemeti üzerinde belirli etkileri yoktur. 12/4/2017

DİP YAPISI 1- TEK DİPLİ GEMİLER 2- ÇİFT DİPLİ GEMİLER 12/4/2017

1- TEK DİPLİ GEMİLER Boyut olarak daha küçük gemilerde tek dip kullanılmaktadır. Tek dipli gemilerde iç omurgalar görevi, gemi dibine etki yapan kuvvetleri geniş bir alana yaymak, dip düzleminin mukavemetini arttırmak ve döşekleri eğilme veya katlanmaya karşı korumaktır.   Orta iç omurga gemi boy ekseni üzerinde olan, yan iç omurgalarda orta iç omurganın her iki yanında bulunan elemanlardır. Bunlarmümkün olduğu kadar başa ve kıça uzatılırlar. 12/4/2017 Sevilay CAN

2- ÇİFT DİPLİ GEMİLER Çift-dip in uygulanması ile, denizciliğin artması yanında, geminin boy ve en mukavemeti de önemli derecede artmıştır. Çift dibin bulunması özellikle yolcu gemilerinde denizde can güvenliğini sorununu da çözümlemiştir.   Bugün için çift-dip yalnız safra suyu için kullanılmamaktadır. Kazan suyu, tatlı su, makinalar için yakıt, kazanlar için yakıt ve yağlama yağları da çift- dibin içerisine yerine göre alınmaktadır. Bir çok döşekler su geçmez veya yağ geçmez olarak inşa edilerek orta ve yan iç tulanilerle beraber, çift dip tanklarını oluştururlar. 12/4/2017 Sevilay CAN

DÖŞEKLER Geminin enine mukavemetinde en önemli elemanlarından biri de döşeklerdir. Kalınlıkları, sınıflandırma kuruluşları tarafından saptanmış olan bu döşeklerin her biri ayrı ayrı postalara bağlanır ve orta iç tulanide kesilirler. 120 m’nin üzerindeki gemiler için boy mukavemeti daha önemli olduğu için boyuna sistemde inşaa edilirler. İç dip ve dip kaplama arasında enine halkanın alt kısmını oluşturan döşeklerin görevi, boy istikametine giden merkez omurga ve yan tülaniler arasını mukavemet yönünden takviye eden, ambar (veya tank) yüklerinin dağılımını temin eden elemanlardır. Enine konstrüksiyon sisteminde üç tip döşek vardır: 1) Dolu Döşek 2) Boş Döşek (Braketli Döşek) 3) Su Geçirmez Döşek 12/4/2017

DOLU DÖŞEK Bunlar, makine dairesinde, kazan yataklarının perdelerin altında, geminin baş ve kıç gövdesinde baştan başlayarak ¼ L uzunlukta ve şaft yatakları altında her postada bir olmak üzere konulurlar , ancak aralarındaki uzaklık 3.0 metreyi geçmemelidir. Bu durumda dolu döşeklerin arasına braketli döşekler gelir. 12/4/2017

ENİNE SİSTEMDE BOŞ DOLU DÖŞEK BOYUNA SİSTEMDE BOŞ DOLU DÖŞEK 12/4/2017 Sevilay CAN

BOŞ DÖŞEK Dolu döşeklerin istenmediği yerlerde braketli (boş) döşekler kullanılır. Bir braketli döşek, gemi dibinin içi üzerindeki posta ve Çift-dip kaplaması altındaki ters posta ile gemi ortasında, posta, ters posta ve orta iç tülani arasındaki bir braket levha ve yanda, posta, ters posta ve marcin levhası arasındaki bir braket levhadan meydana gelir 12/4/2017

ENİNE SİSTEMDE BOŞ DOLU DÖŞEK BOYUNA SİSTEMDE BOŞ DOLU DÖŞEK 12/4/2017 Sevilay CAN

SU GEÇİRMEZ DÖŞEK Su geçirmez döşeklerin fonksiyonu, çift-dip içerisindeki tankları sınırlandırmakta olup su geçirmez perdelerin altına konurlar. Bu döşek levhaların kalınlıkları, normal döşek levhalarının kalınlıklarından 2 mm daha kalın olmalıdır 12/4/2017

12/4/2017