BİRİKTİRME

2.Biriktirmenin Su Kalitesi Üzerine Etkileri 1.Giriş Özellikle nehirlerden gelen sularda biriktirmenin büyük bir önemi vardır. Biriktirme süresi belirlendiği üzere 10 – 20 gün arasında alınır. Burada amaç iri danelerin çökelmesi su kalitesinin düzeltilmesi ve debinin dengelenmesidir. 2.Biriktirmenin Su Kalitesi Üzerine Etkileri Suların bir haznede veya suni bir gölde biriktirilmesi sonucunda su kalitesi hem iyi yönde hem de kötü yönde olmak üzere değişiklik gösterir.Aşağıdaki şekilde biriktirme haznesinin su tasfiyesindeki yeri gösterilmiştir.

Suyun geldiği nehir ve biriktirme haznesi örneği.

2.1. Biriktirme Haznelerinin Faydaları a. Suda bulunan iri danelerin çökelmesi b. Suyun bulanıklığının azalması c. Sudaki çözünmüş oksijende artma olabilmesi d. Su sertliğinde azalma olabilmesi e.Organik oksidasyon sebebiyle -Koku ve tat bakımından iyileşme -BOİ azalması -Bazen suyun renginde iyileşme olur. f.Koliform sayısında ve hastalık yapan mikroorganizmalarda azalma görülür. g.Su kalitesinde dengelenme olur.

2.2. Su Kalitesinde Mümkün Olabilecek Bozulmalar a. Alg büyümesi. b. Bazı kirleticiler tekrar ortaya çıkabilir. c. Sıcaklık tabakalaşması sebebiyle su bozulabilir. 3. Mikroorganizma Giderilmesi Mikroorganizmaların zamanla azalması -Besi miktarına -Ortamın sıcaklığına -Mikroorganizma çeşidine -Ortamın mikroorganizmalar için toksik özellikte olup olmaması v.s. faktörlerine bağlıdır.

Bazı hastalık yapıcı mikroorganizmalar

Azalma hızının 1. mertebe kinetiğe uyduğu kabul edilirse Diferansiyel denklem çözülürse

3.1. Biriktirme Haznesinin Tipi ve İşletilmesinin Azalma Katsayısı Üzerine Etkisi a.Doldur Boşalt Şeklinde Çalışan Hazneler Böyle sistemlerde hazne su ile doldurulur belli bir t süre sonra boşaltılır ve tekrar doldurulur. b.Sürekli Giriş ve Çıkışı Olan Tam Karışımlı Hazneler Böyle haznelerde tam karışım olduğundan haznedeki konsantrasyon çıkıştakine eşittir.

c.Sürekli Su Giriş Çıkışı Olan Tam Karışımlı Seri Bağlı Hazneler

d.Piston Akımlı Hazneler Bu çeşit hazneler sonsuz sayıda seri bağlı hazneler gibi düşünülebilir

Çeşitli bekleme müddetlerine göre azalma katsayıları yukarıdaki cetvelde verilmiştir. Buna göre en uygun olanı piston akımlı haznelerdir. Hazne aşağıdaki tarzda inşa edilerek piston akım meydana getirilmeye çalışılır.

Hazne örneği

Örnek:

4.Azot Konsantrasyonunda Azalma Biriktirme haznelerinin kendi kendini tasfiye yeteneği olduğundan çıkan sudaki amonyum giren suya göre daha azdır. Bekleme müddeti t = V / Q t: Haznedeki bekleme müddeti(gün) V: Haznenin hacmi (m³) Q: Hazneye giren ve çıkan debi (m³/gün) Biriktirme haznesine girişteki amonyum konsantrasyonu Co çıkıştaki konsantrasyon C ile gösterilirse aşağıdaki ifade yazılabilir. Burada k reaksiyon sabiti olup birimi (mg/l.gün) dür. C= C0 – k.t

5.Biriktirme Haznelerinde Alg çoğalmasının Önlenmesi Yosunun yapısında C,O,H,N ve P elementleri vardır. Ayrıca alglerin var olması için güneş ışığı gereklidir. Alg artışını önlemek için biriktirme haznesine giren sudaki C, N ve P konsantrasyonlarını azaltmak ve ışığı kontrol etmek gerekir.

5.1. Azot giderilmesi -Nitrifikasyon ve denitrifikasyon birimleriyle biyolojik tasfiye -Damlatmalı filtrelerle tasfiye -Kum filtrelerinden süzme -Yer altı suyunun suni olarak beslenmesi -Kırılma noktası klorlaması -Yüksek pH da kesif olarak havalandırma -İyon değiştirme Bu reaksiyonda 1mg/lt amonyum için 3,56 mg/lt oksijene ihtiyaç vardır.

Azot giderilmesinde etkili bir yol ise yüksek pH ta sürekli havalandırmadır. pH artarsa amonyum iyonu amonyak a dönüşür. Aşağıda görüldüğü gibi amonyumu amonyak a çevirmek için pH değerlerinin 10,7 – 11 civarında olması gerekir ve bunun için sönmüş kireç kullanılır. Sönmüş kireç

5.2. Fosfor Giderilmesi Metotlar -Kimyasal olarak çöktürme -Biyolojik tasfiye kademesinde alüminyum veya sönmüş kireç ilavesiyle fosforun giderilmesi -Adsorpsiyon -İyon değiştirme -Revers osmos Bu yöntemlerden en çok kullanılan kimyasal olarak çöktürmedir. Alüm tatbik edilirse reaksiyon aşağıdaki gibi olur. Alüm

5.3. Işığın Kontrol Edilmesi Işığın hazneye girmesini önlemek veya ışık şiddetini azaltmak suretiyle alg büyümesi kontrol edilebilir. Bunu için çözüm yolu haznelerin üzerini kapatmaktır yalnız bu sadece küçük haznelerde mümkündür. Büyük haznelerde haznedeki bulanıklığın suni olarak arttırılması suretiyle ışık şiddeti azaltılabilir. Bulanıklığın arttırılmasında daha çok aktif karbon kullanılır. Yazın hazneye aktif karbon serpilir bu işleme aktif karbonla karartma denir.

Aktif Karbon

5.4. Alglerin Kimyevi Maddelerle Bertaraf Edilmesi -Bakır sülfat -Klor -Potasyum Permanganat -Aktif karbon -Sodyum arsenit -Herbisitler