Sığırlarda Abortus Sorunu Doç. Dr. Halit KANCA Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Doğum ve Jinekoloji Anabilim Dalı

Tanımı : Dış ortamda yaşama şansı bulunmayan fetusun gebelik süresi tamamlanmadan çoğunlukla ölü bazen de canlı olarak uterustan dış ortama atılmasıdır. Prematüre doğum – İmmatür canlı fetusun doğum zamanından önce doğumudur. Ölü doğum – Doğum zamanında ölü fetusun uterustan atılmasıdır. Bir başka ifade ile gebeliğin 45-265. günleri arasında fetusun ölmesi veya atılması abortus olarak tanımlanır. Bir inek sürüsünde belli oranda abort beklenmelidir. %1-2 veya %3-5 oranında abortun normal olduğunu bildirenler var. Genelde abort oranı %5 ‘ten büyük olduğunda veya bu orandaki abortlar kısa bir zaman diliminde şekillenirse ciddiye alınmalıdır.

Baş-Sağrı Uzunluğu (cm) Tablo: Fötal Gebelik Yaşının Tahmini Baş-Sağrı Uzunluğu (cm) Yaş (gün) Karşılaştırma boyutu Fiziksel Özellikleri 1 30   10 60 Fare 20 90 Rat 120 Küçük Kedi 45 150 Büyük Kedi 180 Küçük Köpek 80 210 Büyük Köpek Göz, kuyruk ve ağız çevresinde tüylenme 100 240 Vücutta tüylenme, insisif dişlerin hafifçe çıkması >100 270 Doğuma yakın, insisif dişlerin çıkması

Sığırlarda Abort

Sığır abortlarında nedenin ortaya konulması güçtür Sığır abortlarında nedenin ortaya konulması güçtür. Birçok laboratuvarda teşhiş oranları 30 - 40%. Bunun nedenlerinden birisi; abortun aslında haftalar-aylar önceki bir olaydan kaynaklanıyor olmasıdır. Birçok vakada fetus uterusta bir süre kalır ve otoliz lezyonları maskeler Fetal membranlar genellkle ilk ve en çok etkilenen yapılardır ancak çoğu kez muayene mümkün olmaz.

Tablo 2: Ruminantlarda Abortun Teşhisinde Örneklerin Gönderilmesi Eğer laboratuvara ulaşması yakın ise fötus ve plasenta bütün olarak gönderilmeli yani dokular dondurulmamalıdır. Eğer fötus ve plasenta tam gönderilemiyorsa; Tazea   Formolde fikze edilmişb Akciğer BV HP Böbrek VB Karaciğer V Dalak Kalp Tiroid bezi (koyun) Placenta BVM İskelet kası Timus Beyin Kulak parçası IHC Fötal mide ve bağırsak içeriği: steril enjektör ile toplanmalı ve kapaklı eppendorf tüplerine konmalı Fötal torasik sıvı / kalp kanı: steril enjektör ile toplanmalı ve kapaklı eppendorf tüplerine konmalı Nitrat/nitrit analizi için göz sıvısı: steril enjektör ile toplanmalı ve kapaklı eppendorf tüplerine konmalı Seroloji için maternal kanc Diğer: Yem ve su örnekleri

Sığır Abortları Non-enfeksiyöz abort Genetik Nutrisyonel Çevresel Fiziksel Toksinler Toksik bitkiler Enfeksiyöz abort 1- Bakteriyel Fırsatçı organismalar Brucellosis Listeriosis Salmonella Leptospirosis Ureoplasma Camphylobacteriosis Chlamidiosis EBA (Epizootik Bovine Abortion) 2-Fungal Aspergillus sp (60-80% Mucor sp Absidia Rhizopus sp 3-Viral Infectious Bovine Rhinotracheitis ( IBR ) Bovine Viral Diarrhoea Virus (BVD-MD) Blue tongue virus Parvovirus (BRV) Bovine Herpes-4 (BHV-4) 4-Protozoal Tritrichomonas (Trichomonas) foetus Neospora caninum

Non-Enfeksiyöz Abortlar: Genellikle sporadik olarak görülürler Non-Enfeksiyöz Abortlar: Genellikle sporadik olarak görülürler. Tüm abortlar arasında görülme oranları %10 civarındadır. -Genetik : Çok sayıda aborta neden olan konjenital defekt. -Beslenme : A hipovitaminöz İyot eksikliği Vit E eksikliği -Çevresel: Maternal vücut ısısı artması fetal hipotansiyon hipoksi ve asidozise neden olur. Ancak çevresel ısıdan ziyade maternal hastalıklardan dolayı şekillenir. Stres her zaman ileri sürülmektedir. Kortikosteroidler inflamasyon PGF2alfa salınımı yoluyla etkili olabilir. Gram (-) mastitis, Gram (-) aşılar. -Fiziksel : Travma, tekme, boynuz darbesi, sıkışık yolculuk, operasyonlar fetal glikokortikoid salınımı 2-8 günde luteolizis ve abort. Gebelik tanısı amacıyla CL enükleasyonu. Amnion kesesinin yırtılması. -Toksinler: Nitrat, 1950’lerden bu yana ileri sürülmektedir. Kanıt yoktur. NO3 ten zengin besleme abort yapmamıştır ancak teorik olarak O2 kullanımını sekteye uğratır. Sodyum iodide IV verildiğinde abort yapabilir.

Brucellosis Sığırlarda geç dönem abort, zayıf yavru doğumu, PR, akut ve kronik metritis, buzağılama aralığının uzaması, genetik hatların kaybı, infertilite-sterilite ve %20-30 süt verimi düşüşü ile karakterize, kronik ekonomik ve zoonotik önemi olan bir hastalıktır. Etkenin özellikleri; B. Abortus küçük, hareketsiz, sporsuz, kapsülsüz, gram (-) kokobasil Fakültatif intraselüler patojendir. Çoğalmalarını ve yaşamlarını fagositik hücreler ve lenfoid dokularda sürdürürler

Brucellosis Kıbrıs, Mısır, İran ve Kuzey Afrika ülkelerinde B. Melitensis!! İnsanlardaki Hastalık İsimleri: Malta ateşi, Malta Humması, Dalgalı ateş, Akdeniz Humması, Bang Hastalığı Meslek Hastalığı

Brucellosis Bulaşmada temel kaynak enfekte inektir Aborte fetus, plasenta yavru suları,ve bunlarla bulaşık yem ve suların sindirim yoluyla alınması ile bulaşma olur. Etken doğum ve aborttan 2 hafta öncesi ve 2-3 hafta sonrasına kadar uterus akıntılarında bulunabilir. İnkubasyon süresi çok değişken 2 hafta, ≥1 yıl Enfeksiyon abort arası süresi min 30 gündür Etken sperma ile atılabilir ancak doğal aşımla bulaşma gösterilememiştir. Enfekte sperma ile AI çalışmalarında enf oluşturulmuştur Spermanın hastalığın bulaşmasındaki etkisi yok kabul edilir

Doğum localarının önemi!!! Brucellosis İneklerin sosyal özellikleri bulaşmada önemli epidemiyolojik bir faktördür. Doğum localarının önemi!!!

Brucellosis İneklerin sosyal özellikleri bulaşmada önemli epidemiyolojik bir faktördür.

Brucellosis Çok az hayvan birden fazla kez abort yapar. Zayıf yavru doğumu sık görülür. Çoğu hayvan abort yapmaz. Kronik enfekte sürülerde brucella ilk buzağısına gebe hayvanları etkileyen bir hastalık olarak kabul edilir. Abort yapanların oranı önemli derecede farklılıklar gösterir. Burada bir çok faktör rol oynar. Örn. Etkene maruz kalma derecesi, organizmanın virulensi, fizyolojik durum, yaş, cinsiyet, hayvanın bağışıklık durumu (doğal veya aşı ile bağışıklık). En önemli faktörler ise gebelik aşaması ve inokulum dozudur.

Brucellosis Duyarlılık çok değişkendir. Populasyonun %18-20’si çok dirençlidir. Yaş ve cinsiyet duyarlılığı etkiler. Erkekler daha az duyarlıdır. İmmatür dişiler olgun dişilerden daha az duyarlı. Gebe hayvanlar çok duyarlı Oral yolla alınan etken ağız boşluğu ve nazal mukozaya tutunur. Lenf yumrularına lokalize olur ve çoğalır. Bu dönemde serolojik testler negatif çıkabilmektedir. Bakteriyemi ile uterus enfekte olur. Gebe inekteki fetoplasental eritritol (karbonhidrat) üretimi bakterinin hızla çoğalmasına olanak tanır. Bakteri eritritolü glukoza tercih eder çok hızlı çoğalır. P4 hormonu da bakterinin besi yerlerinde üretimini artırmaktadır.

Brucellosis Uterus 2. trimesterde enfekte olur. İlk lezyon uterus bezlerinin arasındaki konnektif dokuda şekillenir ve ülseratif endometritise neden olur. Eksudatın allantokorion boyunca yayılması ile kotiledonlar enfekte olur. Koryoallantoik trofoblastlarda erken replike olur ve koryoallantoiste nekroz ve ülserasyonlara neden olur. Koryonik villusların fetal kan damarlarını çevreleyen endotelyal hücrelerde çok sayıda organizma belirlenir. Doku yıkımı ve sonunda tüm villusların yok olması gözlenir. Fetusun ölümü plasentanın fetal fonksiyonunun sekteye uğraması ve endotoksinin etkileri nedeniyledir. Fetus genellikle ölümünü takiben 24-72 saat uterusta kalır ve otoliz yaygındır. Plasenta tipik olarak ödematöz, yangılı ve nekrozludur. Fetusta patognomonik lezyon yoktur. Bronkopneumoni dikkat çekicidir.

Brucellosis

Brucellosis

Brucellosis

Brucellosis

Brucellosis

Brucellosis

Brucellosis Boğadaki lezyonlar hakkında iki klinik form ileri sürülmüştür. Orşitis ile karakterize testis ve epididimisin etkilendiği form Seminal veziküler bezlerin ve ampullanın etkilendiği form Boğalar ineklerden daha dirençlidir. Özellikle genç hayvanlarda hastalık gözlenir. Genelde enfeksiyon unilateraldir. Tunica vaginalis ve testis arasında fokal adezyonlar, sperm granulomaları, fibrozis

Brucellosis

Brucellosis Etken meme ve supramammar lenf yumrusuna özel ilgi duyar. Multifokal intersistisyel mastitis, lenf nodüllerinde lenfoid hiperplazi – ilerler granülomatöz lenfadenitis  

Brucellosis

Brucellosis Teşhis : En belirleyici teşhis mikroorganizmanın fetal doku ve uterus atıklarından izole edilmesi ile yapılır. MO izolasyonu kolaydır. Fetal abomazum, akc, plasenta, uterus akıntılarında kolaylıkla izole edilir. Brucella tanısını takiben serolojik testler gerçekleştirilir. Çok sayıda test bulunmaktadır. Serum, uterus akıntısı, vaginal mukus, süt, sperma değişik oranlarda Ig M, Ig G1, Ig G2, Ig A içerir. En sık kullanılan kan testleri 1- CFT (Complement fikzasyon) 2- RBT (Rose Bengal Test) 3- Serum Aglutinasyon Testi (SAT) ve ELISA’dır.  

Brucellosis Abomazum içeriğinin alınması  

Brusella Ari İşletme Belgesi Brucellosis Süt testleri   -Milk Ring Test (MRT) -ELISA -RBT MRT : Basit, ucuz, saha yöntemi süt-yağ globulinlerine bağlı anti brucella IgM ve IgA’yı belirler. Kolostrum veya laktasyon periyodu sonunda yağ artışı için yanlış (+) sonuç verebilmektedir. RBT Tank sütü tarama testi (Card Test) Brusella Ari İşletme Belgesi

Leptospirosis Leptospiralar (bu cins içindeki mo) farklı hayvan türlerinde ve suda bulunabilen küçük aerobik spiroketlerdir. Leptospira interrogans’ın sığırlarda abort ile ilişkilendirilen önemli serotipleri L.hardjobovis ve L.pomona’dır. Nadiren L.icterohaemorrhagica ve L.grippotyposa da sığır abortlarında Dünya çapında 200’den fazla tiple serotip bulunur. Her bir serotip spesifik konakta yaşamını sürdürür. L.hardjo sığırlarda yaşayan serotiptir. Bu serotip içerisinde iki genotip L.hardjo-bovis ve L.hardjo-prajitno bulunur. Diğer serotipler ise farklı evcil ve yabani hayvanlarda bulunup sığırlarda abortlar yaparlar.

Leptospirosis

Leptospirosis Leptospiralar idrarla uzun süre saçılır (haftalarca) ve bu saçılım L.pomona’da (domuzlarda çok etkili) daha da artar. Damar değişiklikleri leptospira toksinlerinin kapillerleri etkilemesi nedeniyledir. -Etken idrar, yavru suları ve süt ile taşınmaktadır. -Etken sağlam mukoz membranlar ve hasar görmüş deriden penetre olabilmektedir. -Etken ıslak nemli ortamlarda 30 gün kadar yaşayabilmektedir. -Etken ılık, nemli ve PH nötre yakın ortamlarda en uygun üremeyi gösterir. Bu yüzden; enfeksiyon en çok bahar ve serin yaz aylarında gözlenir. -Etken vücuda göz, burun, vagina, penis gibi mukozal membranlardan girer. 4-10 günlük inkubasyon dönemi – bakteriyemi

Leptospirosis Dişi ve erkek genital sistem ve böbrekler, en çok yerleştiği yerlerdir. Bakteriyemi evresinde klinik belirtiler gözlenir; 40,5 – 41,5 C° derece ateş, hemolitik anemi, hemoglobinuri, ikterus, yoğun sarı veya sıklıkla kanlı süt, çay renginde kan pıhtısı taşır. Agalaksi ve mastitis, flaccid meme süt verimi hemen hemen durur ve özellikle genç hayvanlarda yüksek mortaliteye neden olabilir. Akut formda klinik belirtiler, sütçü ineklerde hafif seyredebilmektedir. Buna hafif klinik form adı verilmektedir. “ Mild Clinical Syndrome” da pireksi genelde belirlenemez ve süt veriminde belirgin düşüş fark edilir. Bu sendromda genelde L.hardjo sorumludur. Tüm 4 meme lobu da etkilenir. Yumuşaktır. Eklenti bezlerine ve testise yerleşebilirler. Spermada canlı kalabilirler. Venereal bulaşma yaygındır. Bazı vakalarda meningitis belirtileri gözlenir. Zoonoz bir enfeksiyondur.

Leptospirosis Epizootik hallerde duyarlı sürüde yaklaşık iki aylık süreçte %50 ye varan hayvan etkilenir. Sporadik vakalarda ise genellikle 1.ve 2. laktasyondakiler etkilenir. Akut formda “Mild Clinical Syndrome” agalaksia 2-10 gün sürer ve normale döner. Laktasyonun geç döneminde dönmeyebilir. Etçi sürülerde (sürü büyükse) yavru emdiği için agalaksi belirlenmeyebilir. Zayıf buzağıların oranı arttığında akla gelmelidir. Erişkin sığırlarda abort kronik leptospirozisin sonucudur ve genellikle sürüde görülen tek belirtidir.  

Leptospirosis -L.hardjo serovarları ie enfeksiyon 1-3 ay sonra abortlar, infertilite, 4 aydan büyük abortlar -L.pomano serovarları ile enfeksiyon 1-6 hafta sonra abortlar, son trimester abortları Aborte fetus genellikle otolize olmuştur. Geç dönemde atılan fetusta ikterus olabilir. Makroskobik lezyonlar genellikle görülmez. Mikroskobik lezyonlar da gözlenmeyebilir. -Renal tubuler nekroz – böbrek lezyonları spesifik değildir. -İntersitisyel nefritis – böbrek lezyonları spesifik değildir. -Karaciğer kanallarında safra retensiyonu -Non-superatif meningitis

Leptospirosis Hastalığın klinik formları Akut, Subklinik, Kronik Perakut form buzağılarda daha çok görülür. Erişkinlerde akut form daha çok görülür. 12-48 saatte ölüm Akut form perakut gibi başlar, semptomlar biraz daha hafiftir ve daha uzun sürer. Ateşli evre 1 hafta kadar devam eder. Hemoglobinürinin süresi 9-10 gün kadardır. Sarılık turunç sarısını andıracak şekilde koyu olabilir. Zamanla hastalık kronikleştikçe renk açılır. Süt acımtıraktır, sarı renklidir. SHS yüksektir. Ateşli evrenin sonuna doğru deri ve mukozalarda nekroz odakları özellikle L. grippotyposa’da nekrotik deri kurur, yaşlı ağacın kabukları gibi kurur ve dökülür. Fotosentisizasyona benzetilir. Bazı hayvanlar ateşli evrede yavru atabilirler. Akut evrede mortalite %50-70’e çıkabilir. İyileşme 3-4 hafta sürer.  

Leptospirosis Akut evreyi atlatan hayvanlarda 2-3 ay kadar abortlar gözlenebilir. Kronik dönemde çoğu inekte Mild Clinical Form olduğundan ilk kez abort belirlenir. Epizootik L.pomona enfeksiyon sonrası abort oranı %50’lere ulaşabilir. Genel olarak L. hardjo enfeksiyon sonrası bu oranın daha düşük %3-10 olduğu düşünülür. Ancak %30’lara çıkabilir. Yine de L. hardjo sürü için daha önemlidir, çünkü L. hardjoda hastalığın sürüde devamına etki sonraki yıllarda enfeksiyon devamı daha önemlidir. Bu durum sürüye yeni hayvanların katılması ile daha ciddi hal alır. Bu çalışmada L.hardjo’ya bağlı agalaksiya sonrasında 14 ay sonra sürüye katılan 13 hayvandan 3ü abort yapmış ve 1 prematüre doğum gözlenmiş. Fetuslarda L. hardjo izole edilmiştir.

Leptospirosis Tedavi ve Kontrol 1-Diğer türlerdeki serovarların neden olduğu enfeksiyonların önlenmesi Yayla ve mera Su kaynakları Akarsular Durgun sular Sonbahar/ Yaz/ İlkbahar ayları Rodent kontrolü

Leptospirosis Tedavi ve Kontrol 2-Enfeksiyon riskinin azaltılması ve enfeksiyonların klinik etkisinin azaltılması için aşılama ve dihidrostreptomisin tedavisi (25 mg/kg) kapalı sürülerde yılda 1, açık sürülerde 6 ayda 1 aşılama önemlidir. Duyarlı olduğu diğer antibiyotikler   -Streptomisin -Penisilin + Streptomisin -Tetrasiklinler (yüksek doz) -Sefalosporinler

Leptospirosis Tedavi ve Kontrol Enfekte hayvanlar hipertonik glikoz solüsyonları diüretik etki için önerilir. Leptospira aside duyarlı – idrar asitleştiricileri kullanılmalı Sürüye yeni gelen hayvanlara 1 doz streptomisin ve aşılama (hemen) önerilir. Urotropin 16-25 gr/gün L. hardjonun neden olduğu infertilite probleminin aşı ile azaldığı bildirilmektedir. Bunun nedeninin oluşan IgG’nin uterusa geçmesi olduğu belirtilmektedir.

Leptospirosis Tedavi ve Kontrol Agalaksi salgınları sırasında daha ekonomik olarak yalnızca aşılamanın etkili olduğu belirtilmektedir. Aşılama insanlardaki enfeksiyonlar için de çok önemli bir korunma stratejisidir. Özellikle L. hardjo serovarında aşılama programı önemlidir çünkü; etken sığırlarda çok iyi adapte olmuştur. Bu yüzden; aşılamalar sürekli olmalıdır. Aşılama doğal bağışıklığı oluşan bağışıklık düşük engellediğinden, aşıya ara verildiğinde veya yanlış program uygulandığında çok ciddi salgınlar şekillenmektedir. (Polivalan) yaklaşım : riskli sürülerde yılda 2 kez aşılama önerilir. Polivalan; 5 etkene ait kimyasal yolla inaktive edilmiş bir aşıdır. İnsanlarda; kronik nitelikte ateş, durgunluk, halsizlik, baş ağrısı, mental yorgunluk gibi semptomlar.  

Leptospirosis Tedavi ve Kontrol Sığırlar için patojenik tüm serovarlar insanlar ve diğer hayvanlarda enfeksiyon yapabilmektedir. İnsanlara bulaşma: Sağım sırasında, PR alınırken, aborte fetus İdrarla bulaşık suluk/altlık  L. hardjo sığırlara adapte olmakla birlikte at, koyun, domuz ve köpek abortlarından izole edilebilmektedir. Bunlarda enfeksiyon kaynağı sığırlardır. Aşıda önemli nokta aşı serotipinin sahadaki ile aynı olmasıdır: Bu yüzden aşılamadan önce serotiplendirme yapılması önerilmektedir. Serolojik (+) hayvanlarda tecrit önerilir. 6 ay sürelidir. Sütler kaynatılmadan içilmez.  

Leptospirosis

Listeriozis  Memeli hayvanlar arasında en çok koyunlarda rastlanır. Sığırlarda sporadiktir. L. monocytogenes sığırlarda başlıca ensefalitis, abort, neonatal septisemiye neden olur. Dahiliyecilere göre 4 şekli vardır. 1- Meningioensefalitis 2- Abortus 3- Neonatal septisemi 4- Mastitis

Listeriozis Etken gram (+), sporsuz, hareketli, kısa, çomakcık şeklindedir. Dış ortama dayanıklı, doğada yaygındır. Rutubetli toprakta 1 yıl, kuru dışkıda 2 yıl, saman üzerinde 7 ay kadar yaşar. Listeria cinsi içerisinde 5 tür bulunur en patojeni L. monocytogenestir. İneklerde aborta neden olan serotipler 1 ve 4b’dir. (Genellikle) L. ivanovii nadiren sığırlarda abortlara neden olmaktadır. Doğada yaygın olmasına rağmen nadiren hastalık meydana getirir. Soğuk, açlık, transport, silajla beslenme gibi dispozisyon faktörleri takiben sporadik olarak görülür. Listeria gebe hayvanlarda plasentaya affinite gösterir.

Listeriozis Etkenin sindirim yoluyla alınması bir hayvan çevre siklusu başlatır. Listeria salgını sırasında, sağlıklı hayvanların önemli kısmının dışkısında, idrarında, sütlerinde, aborte fetus, plasenta ve yavru sularında çok sayıda etken seçilir. Bunların gıda, yem ve su kaynaklarını enfekte etmesi ile diğer hayvanlar için enfeksiyon kaynağı oluşur. Hastalık kış aylarında daha çok görülür. Silaj hastalıkta önemli rol oynar. Etken aerobik ortamda ve Ph 5.4’ten büyükken çok iyi ürer. Saman yığınları ve balyaların periferal kısmı da etken için uygun üreme ortamı hazırlar.

Listeriozis Patogenez:  L. monocytogenes monosit-makrofaj serisi hücrelere girebilme yeteneğine sahiptir. Böylece fagosomlardan kaçabilir, sitoplazmada çoğalır ve hücreler arasında yayılır. L. monocytogenezin virulensinde anahtar nokta; makrofajlar içerisinde fagozomal membranı lize edebilmesi böylece sitoplazmaya girebilmesi ve hücre içi ölümden kaçabilmesidir. Bunu hemolizin ve listeriolizin gibi ürinaz faktörler ile sağlar. Oral enfeksiyon her zaman aborta neden olmaz. IV inokulasyonla kolaylıkla abort uyarılır. Fetal enfeksiyon plasentada hematojen yayılma sonucu oluşur. Enfeksiyon-abort inkubasyon periyodu tipik olarak 5-12 gündür.  

Listeriozis Klinik belirtiler:  Abortlar genellikle son 1/3’lük dönemde ancak 4. ay gibi erken dönemde de şekillenebilir. Diğer bakteriyel abortlardan farkı; abort öncesinde ve sonrasında genelde klinik belirtiler de gözlenir. Klinik belirtiler; ağırlık kaybı, ateş, endometritis, PR. Fertilite üzerine etkiler genellikle geçicidir. Abort yapan hayvanlar enfeksiyona dayanıklıdır. Abort gözlenen sürülerde aynı anda ensefalitis nadiren görülür.  

Listeriozis  

Listeriozis  

Listeriozis Patoloji:   Fetus uterusta birkaç gün kalır ve tipik olarak otolizedir. Abort: akut plasentitis ve devamında gelişen fötal septisemi nedeniyle şekillenir. Otoliz nedeniyle belirlenerek güç olmakla birlikte; plasental lezyonlar bilgi verebilir. Kotiledoner villusların uçlarını kapsayan sarımsı odaklar, fokal diffuze değişen intercotiledoner plasentitis görülür. Fetusta karaciğer ve dalakta milier nekroz odakları görülür. IBR’deki nekrozite lezyonlarla karışabilir.

Listeriozis  

Listeriozis Teşhis: Fetal dokular veya plasentada organizmanın izolasyonu ile yapılır. -Listeria ensafilitisinde beyinde mo izolasyonu güçtür. Ancak abortlarda izolasyonu kolaydır. -Fetal septisemi belirgin olduğu için fetusun tüm dokuları ve sıvıları plasenta ve uterus akıntısında bol miktarda mikroorganizma bulunur. -Lezyonlar akut plasentitis ve nekrotize nekrosupuratif hepatitistir. -Tüm fetusta ve nekrotize odaklardaki damarların lumeninde bakteri belirlenir. Gram boyama ile fetal sıvılar ile impresyon smearlarda gram(+), pleomorfik bol sayıda etken görülür. Soğuk zincire dahi gerek kalmaz. FA tekniği kullanılır. Ensefalitis formunda CSF’de yapılır. KRC Gram boyama özellikle abomasum içeriğinden yapılır.  

Listeriozis Ayırıcı Tanı: Abortlar özellikle Brucella ile karışır.   Abortlar özellikle Brucella ile karışır. Ensefalitis formu-Kuduz Sporadik ensefalomyelitis (Chlamidya) Kurşun zehirlenmesi Cerebrokortikal nekroz Botilismus

Listeriozis Tedavi ve Kontrol: Silaj ile ilişkiden dolayı silaj iyi yapılmalı, bozuk, küflü kısımlar yedirilmemeli. Hava alan bozuk kısımlar L. monocytogenes hücre içi bir parazit olduğundan ölü aşılar etkisidir. Modifiye canlı aşılar diğer türlerde vardır ancak sığırlarda etkisiz ve günümüzde mevcut değildir. Muhtelemel enfekte materyal yedirilmişse tetrasiklinler önerilmektedir. (20 mg/kg yem veya suya katılabilir. Sulfanamidler, kloromfenikole duyarlıdır. Sütte kalıntı riski nedeniyle antibiyotik kullanımı kontraendike olabilmektedir. (5-7 günden yüksek dozda) Zoonoz olduğundan Leptospira şüpheli hayvana müdahale edilirken eldiven giyilmeli, sütler kaynatılmalıdır.

Listeriozis Tedavi ve Kontrol: Silaj ile ilişkiden dolayı silaj iyi yapılmalı, bozuk, küflü kısımlar yedirilmemeli. Hava alan bozuk kısımlar L. monocytogenes hücre içi bir parazit olduğundan ölü aşılar etkisidir. Modifiye canlı aşılar diğer türlerde vardır ancak sığırlarda etkisiz ve günümüzde mevcut değildir. Muhtelemel enfekte materyal yedirilmişse tetrasiklinler önerilmektedir. (20 mg/kg yem veya suya katılabilir. Sulfanamidler, kloromfenikole duyarlıdır. Sütte kalıntı riski nedeniyle antibiyotik kullanımı kontraendike olabilmektedir. (5-7 günden yüksek dozda) Zoonoz olduğundan Leptospira şüpheli hayvana müdahale edilirken eldiven giyilmeli, sütler kaynatılmalıdır.

CHLAMİDİA Chlamidyalar tek bir order chlamidiales ve genus chlamidia içerisinde bulunan obligat hücre içi parazitlerdir. İki tür belirlenmiştir. C. trachomatis bir insan patojenidir. C. psittaci insan ve hayvanı etkiler. Sığırlarda izole edilen C.psittaci iki antijenik tiptedir.   Tip 1 : Genital sistem enfeksiyonlarından sorumludur. Tip 2 : Sporadik bovine ensefalomyletisi (SBE), polyartiritis, keratokonjuktivitis

CHLAMİDİA  

CHLAMİDYA Chlamidia’nın önemli bir abort etkeni olduğu koyun ve keçilerin aksine sığırlarda nadiren genital sistem enfeksiyonları görülür. Epizootik Bovine Abortion (EBA) etkeni olarak düşünülmüştür. Kenelerde Chlamidia belirlendiğinden  Chlamidialar için sığırlarda intestinal epitel önemli bir doğal habitat oluşturur. Sığır, koyun ve keçilerde persiste intestinal enfeksiyonlar yaygındır. Etken, dışkı, nasal, okuler sıvılar, uterus akıntıları plasenta ve idrarla atılır. Bu materyalin sindirim veya solunum yoluyla alınmasını takiben enfeksiyon şekillenir. Abortlar genellikle 7-9. günlerde şekillenir. İneklerde semptom genelde görülmez.  

CHLAMİDYA Etkenin 2 yaşam formu vardır. Elementer cisimcikler – enfektif form (200-300 nm) konak hücrelerine yapışma ve penetrasyon Retikuler cisimcikler – replikasyon formu (500-1000 nm) çoğalır ve hücre lizisi ile salınır.  

CHLAMİDYA Chlamidia boğalarda testis, epididimis, aksesör bezler, böbrek, sperma ve idrarda bulunur. Spermada chlamidia saçan boğalar ile çiftleşen ineklerde infertilite ve repeat breeding bildirilmiştir.   İnfertilite – fertilizasyonu engellemez. ZP’ye penetre olmaz. Ancak etken endometrial hücrelerde çoğalır ve endometritise neden olur. Uterus enfeksiyonları embriyonik ölüm ile sonuçlanır.   Abort – Etkeni plasentaya affinitesi bulunmaktadır. Gebe inekler IV inokulasyon sonrası 5-38 gün abort Gebe inekler IM, SC, ID inokulasyon sonrası 33-126 gün abort

CHLAMİDYA Klinik belirtiler :   Chlamidia enfeksiyonları infertilite, repeat breeding ( %3ten az) ve abort ile ilişkilendirilmektedir. Abortlar tipik olarak sporadiktir. Abort sonrası PR çok yaygındır.

CHLAMİDYA Patoloji:   Chlamidial abortun özelliği plasentitistir. Plasentada Machiovella boyama iyi çalışır. Intercotiledoner plasentanın kalınlaşması ve nekrozu Cotiledoner villusların nekrozu Plasentada nekrozite vaskulitis ve ödem görülür. İleri dönem fetusta abdominal genişleme, asites Karaciğer büyümüş, kırmızı-sarımsıdır. Lenf yumruları şişer.

CHLAMİDYA  

CHLAMİDYA Tanı: Fetal dokular ve plasentada organizmanın görülmesi Anadaki serolojik yanıt. Fetal thorasik sıvıda antikorların belirlenmesi.  Yeni abort yapmış inekte plasenta ve uterus akıntıları tercih edilmelidir. Fetal akciğer ve karaciğerden izolasyon daha zordur. Plasental impresyon kesitlerinde gimenez boyama ile intrastoplazmik, küçük mo’lar bulunabilir. Tam tanı ve plasental kesitlerde FA, kültür ile izolasyon, antijen-c... ELISA, PCR, IHC. Chlamidia ile enfekte fetusun atılmasını takiben antikor titresi hızla artar. Bu yüzden çift örnek alınır. 2-3 hafta sonraki (abortta 1 örnek). Örnekte maksimum titreye ulaşılır.

CHLAMİDYA  

CHLAMİDYA  

ZOONOZ !!!! PULMONER AMFİZEM CHLAMİDYA Tedavi ve Kontrol: Doğum yapacak hayvanların ayrılması, dezenfeksiyon Etken tetrasiklinlere duyarlıdır. Diğer türlerde koruyucu ve tedavi amaçlı kullanılıyor. İneklerde sporadik abort nedeniyle tetrasiklin genellikle uygulanmıyor. Avrupada Ticari aşılar mevcut, gebe olmayan hayvanlara ve erken gebelere uygulanıyor ZOONOZ !!!! PULMONER AMFİZEM

CAMPHYLOBACTER Camphylobacter fetus subspecies fetus sığırlarda sporadik yavru atmalara neden olur. Bu etken Camphylobacter fetus subsp venerealisten daha az spektakuler çünkü bağırsak veya safra kesesinde bulunan Camphylobacter’in kazara yayılması sonucu şekillenir. Etken kısa bir bakteriyemiyi takiben plasentaya yerleşir.

CAMPHYLOBACTER Plasentitis neticesinde fetus anoxia yüzünden ölür ve geç dönem genellikle 6-8 ay abortlar gözlenir. Genellikle sığırda görülen tek semptomdur ve genital sistem hızla kendisini toparlar. Koyundaki patojenik rolüne karşın Camphylobacter jejuni sığırlarda reprodüksiyonu olumsuz etkilemez.

CAMPHYLOBACTER Sığırlarda Camphylobacteriosis (vibriosis) aslında Camphylobacter fetus subsp venerealis tarafından oluşturulan venereal bir hastalıktır. Enfeksiyon coitus veya enfekte sperma ile AI sonucu gelişir. Uterus enfeksiyonu konsepsiyona mani olur ve EÖ’ler şekillenir. Nispeten az sayıda hayvanda abortlar gözlenebilir.

CAMPHYLOBACTER Camphylobacter fetus subsp venerealis dış genital organlara affinite göstermekle birlikte abortlar gözlenebilir. Bu durumda abortus inkubasyon süresine bağlı olarak 3-8 ay içerisinde şekillenebilir. Abortlar genellikle 4-6. aylarda şekillenir. Bazen 2-3 aylık dönemde membranları ile birlikte fetus atılabilir. Plasental lezyonlar brucellozise benzer ancak daha hafiftir. Etken zoonoz özelliktedir. Pek çok hayvan türünde bağırsak ve iç organlarda bulunarak enfeksiyonlara neden olmaktadır. Abort sonrası fertilite normal seviyeye çıkamamaktadır ve çoğu hayvanda bilateral salpingitis steriliteye neden olur. Yurtdışında aşılar var ülkemizde mevcut değil.

Opurtunistik Bakteriler Plasenta ve fetusun fırsatçı bakterilerle enfeksiyonu bakteriyel abortların önemli bir kısmını oluşturur. Birçok survey çalışmasında tanı konulan sığır abortlarının ¼ - ½ sinin bu grup bakterilerce oluşturulduğu belirtilmektedir. Tanı konmuş vakaların çoğunda bu etkenler izole ediliyor olsa da; şekillenmeleri sporadiktir. Abort fırtınlaları bu grup bakterilerde söz konusu değildir. Bir sürüde çok sayıda abortun görülmesi maternal sağlık durumunu hematojen enfeksiyonlara neden olduğunu düşündürmelidir. kontagiyoz abortlara neden olmadıklarına inanılır.

Opurtinistik Bakteriler Başlıca fırsatçı abort nedeni mikroorganizmalar - Arcanobacterium pyogenes - Haemophilus somnus - Pasteurella multocida - Mannheimia haemolytica - Stafilokok spp. - Streptokok spp. - Serratia marcescens - Bacillus spp - Pseudomonas spp - E. Coli

Opurtunistik Bakteriler Bu bakteriler sıklıkla maternal kan dolaşımına geçer. Fetoplasental dolaşıma geçerek aborta neden olurlar. Ayrıca açık olan cerviks uteri, gebe hayvanlarda tohumlama, çiftleşmeyi takiben lokal enfeksiyonların uterusa geçmesi. Sporadik bakteriyel abortlar, gebeliğin her döneminde ama genelde 2. yarısında şekillenir. Bu etkenlerden birisinin izole edilmesi sürü sağlığı açısından minimal öneme sahiptir.  

Opurtinistik Bakteriler Abort problemleri ve salgını sırasında izole edilirse ; Bu mikroorganizmaların maternal kan dolaşımına geçişinin hızlandığı Abortların başka hastalık veya bozuklukların sonucu şekillendiği akla gelmelidir.   Bakım besleme problemlerinin bazıları Subklinik veya klinik asidozis (rumenitis) Eksternal lezyonlar Yem kalitesinin düşüklüğü

Opurtunistik Bakteriler Ayak hastalıkları, apseler Arcanobacterium pyogenes abortları ile ilişkilidir. Arcanobacterium fırsatçı organizmalar arasında en çok aborta neden olan organizmadır. Gebeliğin her döneminde aborta neden olabilir. Nadiren epizootik seviyelere çıkar. Normalde nazopharinks ve abselerde bulunur. Kan dolaşımına girer, endometritis ve plasentitis ile abort yapar. Plasentitis diffuz kırmızı, kahverengindedir. Fetus genelde otolizedir. Fibrinöz perikarditis görülebilir. Akciğer normal görünümündedir ancak çok sayıda bakteri kolonisi izole edilebilir.  

Opurtinistik Bakteriler  

  0.7 – 15 * 2,0-5,0 mm kapsülsüz, sporsuz, çomak, gram (-) bakterilerdir. S.dublin ve S.thypimurium en etkili etkenlerdir. Son yıllarda S.thypimurium DT104 suşu –multiantibiyotik dirençliliği – Britanya’da 1 numaralı abort nedeni. 2600’den fazla Salmonella - S.thypimurium DT (Distinguished type) 104 – antibiyotik rezistans geni var ve ampisilin, chloromfenikol, streptomisin, sulfanamidler ve tetrasiklinlere dirençli R-type ACSST SALMONELLA ABORTLARI

SALMONELLA ABORTLARI Patogenez:   Patogenez: Sitotoksin, enteretoksin, endotoksin üretirler. Endotoksinler özellikle bağırsak mukozasında harabiyete neden olur ve akut toksemi tablosuna neden olur. Salmonella enteretoksinleri mukozal cAMP miktarını arttırarak adenilat siklazı aktive eder ve bağırsak epitelinden aşırı sıvı salınımına neden olur – dehidrasyon. Salmonella sitotoksinleri bağırsak mukozasındaki epitellerde protein sentezini engelleyerek etkili olurlar. SALMONELLA ABORTLARI

SALMONELLA ABORTLARI Bulaşma:   Bulaşma: Fekal – oral bulaşma – Bulaşma genelde kontamine yem, su, süt , kolostrum ile olur. Aerosol bulaşma Tükürük ve nazal akıntılar Meme kanalından ascendens enfeksiyon Nadir yollar , genital, lenf sıvısı , kan Transplasental bulaşma SALMONELLA ABORTLARI

SALMONELLA ABORTLARI Salmonella türleri   Salmonella türleri Rumendeki yüksek miktardaki uçucu yağ asidi (VYA) Normal rumen Ph’sı 7.0 ‘den az Abomasumun asidik sekresyonları Bağırsak peristaltiği epitele adhezyonu engeller. Bu bariyer; - Açlık veya kısa süreli az beslenme – transport, başka sağlık sorunları, barındırma koşulları - Abomasum Ph’sını yükselten beslenme stratejileri – özellikle süt yemi alan küçük buzağılar - Normal bakteriyel florayı öldüren antibiyotik kullanımı - Bağırsak motilitesinin azalması SALMONELLA ABORTLARI

  Bakteri terminal jejenum ve ileumda peyer plakları kolumnar enterositler, M cells invaze olur. İntestinal epiteli geçtiğinde alttaki lenfoid dokuya ulaşır. Makrofajlara girer , burada lokal lenf yumrularına drene olur. Yayılma burada olur. LPS – Çevreye karşı dirençte ve patogeneze önemlidir. Kuru hava, güneş ışığı abomasum asiditesine karşı korur. LPS 3 bölümden oluşur. Lipid A, oligosakkarit, serotip özel “O” antijeni LPS’ler endotoksindir. Enfeksiyon sırasında vasküler hasar ve trombozise neden olur. Ateş, intravasküler koagulasyon, dolaşım kollapsı ve şoka neden olur. SALMONELLA ABORTLARI

SALMONELLA ABORTLARI S.dublin’in affinite gösterdiği maddeler ;   S.dublin’in affinite gösterdiği maddeler ; Jejenum ve ileumda kolumnar epitel hücreleri Peyer plakları üzerindeki follide-associated epitelyum Duedonumda glanduler dokular Farinkste tonsillar bölge 2-28 haftalık yaşta akciğerler SALMONELLA ABORTLARI

SALMONELLA ABORTLARI S.dublin Enfeksiyonları:   S.dublin Enfeksiyonları: -Perakut enfeksiyon: Ani ölümler, çok az klinik semptom, septisemi genelde virulensi yüksek soylar, buzağılar. Nadiren duyarlı sürüde yetişkinlerde de görülür. -Akut enfeksiyon: Ateş, depresyon, iştahsızlık, pneumoni, kanlı diyare, poliartiritis ve osteomyelitis – topallık şişkin ağrılı eklemler, meningoensefalitis. Yetişkinlerde kötü kokulu yeşilimsi kanlı diyare, ateş,depresyon, abort, süt veriminde azalma. -Kronik enfeksiyon: 6-8 aylıktan büyüklerde görülür. Yumuşak kanlı dışkı tüy yapısının bozulması, gelişim geriliği. SALMONELLA ABORTLARI

SALMONELLA ABORTLARI Abortlar:   Abortlar: Abortlar genelde gebeliğin 2. ve 3. trimesterinde şekillenir, PR sık görülür. İntestinal enfeksiyonu takiben şekillenir. Bakteriyemi ile plasentomlar etkilenir. Fetal villuslar yıkımlanır, abort olur. Koryoallantois kalınlaşır. Fibrinöz sıvı, koryonik yüzey diffuz şekilde gri-kırmızımsı fetus genelde otoliz, amfizemli, kötü kokuludur. Makroskobik lezyon olmayabilir. Olursa kısa küçük lezyonlar olur. Mikroskobik - nötrofilik plasentitis, multifokal supuratif hepatitis, akciğer lezyonu minimal. Salmonella ve Listeria - Plasentada üreme, fetal karaciğer enfeksiyonu – septisemi – ölüm. Bronchopneumoni yoktur. SALMONELLA ABORTLARI

  SALMONELLA ABORTLARI

  SALMONELLA ABORTLARI

  SALMONELLA ABORTLARI

  SALMONELLA ABORTLARI

Mycoplasma ve Ureoplasma Mycoplasma spp ve Ureaplasma diversum ineklerde infertilite ve abort nedenidir. Maalesef ürogenital sistemin normal florasında bulunmaları ve hastalık olmayan hayvanlarda sıklıkla izole edilmeleri, önemini azaltır. Saha çalışmalarında Ureaplasma vulvitis, infertilite ve abort ile ilişkilendirilmiştir. Bazı durumlarda %20 gibi düşük oranlarda konsepsiyon oranlarına neden olduğu bildirilmiştir. Reprodüktif problemler 6 ay gibi uzun süre kalıcılığını koruyabilir. Çoğu lab. Rutin olarak incelenmediğinden önemi ortaya konulmamıştır. Ancak ekonomik boyutunun yüksek olduğu düşünülüyor.

Mycoplasma ve Ureoplasma Mycoplasma mycoides sp mycoides - sığırların PPLO   Genital sistem enfeksiyonları – Mycoplasma bovis genitalium Mycoplasma bovis Ureaplasma diversum

Mycoplasma ve Ureoplasma Ureaplazma enfeksiyonlarının sığır reprodüksiyonuna etkileri: Çok sayıda ureaplazma serotipi belirlenmiş ve insanlardaki ureaplazma urealyticum’la farklı oldukları belirlendiğinden ureaplazma diversum olarak isimlendirilmiş. Sert bir hücre duvarı olmaması başta penisilinler olmak üzere birçok antibiyotiğe dirençli olmalarını sağlar. İneklerde vulva ve vaginada kolonize olur. Daha üst reprodüktif organlarda nadiren bulunur. Bununla birlikte uterusa inoküle edildiğinde yaklaşık 7 gün burada kalıcı haldedir ve endometritis ile salphingitise neden olur. Lokalize vulvar enfeksiyonların tohumlama/çiftleşme sırasında uterusu enfekte ettiği düşünülür. Embriyo transfer yıkamalarında da bulunur.

Mycoplasma ve Ureoplasma Ureaplazma enfeksiyonlarının sığır reprodüksiyonuna etkileri: Tohumlama pipetinin korunması ve tohumlama sonrası antibiyotik kullanımı fertilite oranlarını arttırmaktadır. Genelde yaklaşık 7 gün içerisinde uterustan temizlenmesine karşın mycoplazmalar uterus savunmasını aşarak burada kolonize olabilmektedir. Uterus enfeksiyonu şekillendiğinde: Maternal tanınmadan önce fertilize yumurtanın kaybı ve normal sürede östrusa dönüş Erken embriyonik ölümler Abort veya zayıf buzağı doğumları

Mycoplasma ve Ureoplasma Ureaplazma enfeksiyonlarının sığır reprodüksiyonuna etkileri: Boğalarda prepusyumun yaygın kontaminantıdır. Prepusyal swablarda yüksek oranda izole edilir. Spermada da yüksek oranda izole edilir. Erken rutin sperma saklanması prosedürlerinde canlı kalabilmektedir. Spermanın bulaşması penil ve prepusyal mukoz membranlarından olur. Ayrıca üretral kolonizasyon, idrar kesesinde etken bulunur. Boğalarda klinik belirtiye nadiren rastlanır.  

Mycoplasma ve Ureoplasma Ureaplazma enfeksiyonlarının sığır reprodüksiyonuna etkileri: Granular vulvitis (infertilite) sendromu, granular vulvovaginitis (GVV) Birbirinden ayrı, taşkın, kırmızı-kahverengi granüller ile karakterizedir.   Fertilite üzerine etkileri değişken olabilmektedir. Birkaç granülün görüldüğü hafif olgularda fertilite etkilenmeyebilir. Ancak yoğun hiperemi ve purulent akıntının gözlendiği akut formda fertilite önemli derecede etkilenir  Hastalık, sürüde ilk çıktığında yoğun miktarda, yapışkan, purulent akıntı ile karakterizedir. Şiddetli olgularda 60-100 ml’ye varan ve vaginada toplanan akıntılar izlenir.

Mycoplasma ve Ureoplasma Ureaplazma enfeksiyonlarının sığır reprodüksiyonuna etkileri: Granular vulvitis (infertility) syndrome, granular vulvovaginitis (GVV)   Akut purulent formda vulva epiteli yangılı, hiperemiktir. Küçük 1-2mm’lik çıkıntılı granüller izlenir. Genelde klitoris çevresinde bulunur. Ventral komissurada purulent akıntı gözlenir. Şiddetli vakalarda granüller lateral duvarlara yayılır ve dorsal komissurayı içine alabilir. Granüllerin birleşmesiyle pürüzlü hal alabilir.  

Mycoplasma ve Ureoplasma Ureaplazma enfeksiyonlarının sığır reprodüksiyonuna etkileri: Granular vulvitis (infertility) syndrome, granular vulvovaginitis (GVV)   Kronik formda purulent akıntının olmaması ve hiperemiyle granüler yapının yavaş yavaş kaybolması tipiktir. Ara sıra bol miktarda temiz mukus akıntısı olur. Bu östrus belirleme problemleriyle sonuçlanabilir. Birkaç hafta içinde granüler yapı düzelir ve vulva epiteli 6 hafta-3 ayda normale döner. Reenfeksiyon yaygındır. Bu yüzden birçok sürüde enfeksiyon enzootik hal alır. Reenfeksiyonda klinik belirtiler daha az görülür ve akut form kısadır veya yoktur.  

Mycoplasma ve Ureoplasma Ureaplazma enfeksiyonlarının sığır reprodüksiyonuna etkileri: Granular vulvitis (infertility) syndrome, granular vulvovaginitis (GVV)   Fertiliteye etkiler hastalığın şiddetine bağlıdır. Akut purulent evre yaygın olduğunda sürüde fertilite fazla etkilenir. İlk service konsepsiyon oranı %20’ye veya daha aza inebilir. Düşük konsepsiyon oranı 4-6ay kadar devam edebilir. Hastalık kronik forma geçtikçe fertilite artar Konsepsiyon oranları artar ancak normalin %10-15 altında kalır. Embriyo-fötal ölüm ve abortlar: granular vulvitiste EFÖ’ler 40-45 günlerde gebelik (+) hayvanların genellikle 60-80. günlerde östrusa dönmeleri ve purulent vaginal akıntı ile karakterizedir. Abortlar gözlenmektedir.  

Mycoplasma ve Ureoplasma Ureaplazma enfeksiyonlarının sığır reprodüksiyonuna etkileri: Granular vulvitis (infertility) syndrome, granular vulvovaginitis (GVV)   Tanı: IPV (Infectious Pustuler Vulvovaginitis) ile ayırması kolaydır. IPV akut eroziv bir hastalıktır vulva ve vaginada püstüller ve beyaz nekrotik plaklar ile karakterizedir. İki hastalığın tek benzer yönü purulent vaginal akıntıdır. Purulent akıntı kısa sürelidir 5-7 gün gözlenir. Hastalık kısa sürelidir ve genelde fertilite (sürü) etkilenmez.   Granüler vulvitis ise genelde vulva ile sınırlıdır, infertilite sebebidir, tekrarlayan purulent vaginal akıntı episodları gözlenir. Vulva hafif ödematöz olsa da ağrılı değildir.

Mycoplasma ve Ureoplasma Ureaplazma enfeksiyonlarının sığır reprodüksiyonuna etkileri: Granular vulvitis (infertility) syndrome, granular vulvovaginitis (GVV)   Tanı: Tanıda örnek alınması önemlidir: Örnekler vulvadan alınmalıdır. Servikovaginal mukus ve uterustan örnekler alınmalıdır. Uterus; inekleri değerlendirirken dikkat edilmeli, organizma uterustan hızla temizlenebilmektedir. Pozitif vulva örnekleri de dikkatle incelenmeli, klinik belirti olmaksızın sürüde %15 civarı pozitiflik gözlenebilir. Abort olgularında vulvada granüler vulvitis belirtileri gözlenmeyebilir. Sperma incelenirken en az 100 CFU önemlidir. Çok sayıda payet incelenmelidir.  

Mycoplasma ve Ureoplasma Ureaplazma enfeksiyonlarının sığır reprodüksiyonuna etkileri: Granular vulvitis (infertility) syndrome, granular vulvovaginitis (GVV)   Korunma ve Kontrol:  Tohumlama / çiftleşme sırasında uterusun mekanik transmisyonu engellenmelidir. Hastalığın tekrar etme eğilimi nedeniyle sürüden uzaklaştırması güçtür. Bu amaçla; Hastalık belirlenen hayvanlarda tohumlama gereçleri vulvayı geçerken korunmalıdır. Double-rod tekniği veya ticari çift pipet sistemleri kullanılmalıdır. Antibiyotik uygulamaları- tetrasiklin ve spektinomisin vulva, vaginaya lokal uterusa infüzyon yoluyla uygulanabilir. Geç diöstrusta vulvanın yıkanması, antibiyotikli kremler uygulanması, uterusun tohumlamadan 24 saat sonra infüzyonu  

Mycoplasma ve Ureoplasma Mycoplazmanın Sığır Reprodüksiyonuna Etkileri:   Mycoplasma bovis genitalium; Sperm motilitesinde düşme, endometritis, infertilite, abort, seminal vesiculitis sendromu, granular vulvitis. Spermatozoa’da baş kısmı özellikle akrozomda belirlenmiştir. Deneysel çalışmada enfekte boğayla çiftleşme sonrası 11-12 günde erken östrus görülür. Mycoplasma bovis; Mastitis, poliartritis, pnömoni-reprodüktif organları da etkilemektedir. Erkeklerde seminal vesiculitis, epididimitis-donmuş spermada 18 aya kadar canlı kalır. Dişilerde endometritis, salpingitis, salpinoperitonitis, ovaryum adhezyonları görülür.

Mikotik Abortlar Aspergillus sp (60-80% Mucor sp Absidia Rhizopus sp

BVD/MD Ekonomik boyutu en önemli viral enfeksiyondur BVD/MD reprodüksiyonun hemen her aşamasını olumsuz etkiler Erken embriyonik ölüm Abort-mumifikasyon Kongenital defektler Zayıf, yaşama gücü düşük buzağılar PI buzağı doğumu İmmunsupresyon-diğer hastalıklar Metritis, PR

BVD/MD Akut enfeksiyonlar sonrasında 60 gün kadar süren intersitisyel oophoritis ET embriyo ve CL sayısında düşme Aşılama sonrası fertilitede düşme*** BVDV’nin ovaryum fonksiyonlarına etkileri Bozulmuş folliküler gelişim_ovulatör follikül çapı azalır Yetersiz E2 üretimi Kızgınlık belirtileri azalır, LH pikinde gecikme EEÖ neden olan yetersiz IFN—tau üretimi Akut enfekte ineklerde %83 oranında ovulasyon (-)

Gebelik – Canlı Buzağı Doğumu (-) Yavru ölümü gebeliğin herhangi bir evresinde olabilir Farklı insidanslar bildirilmiş %1-27 Fötal ölüm virusa maruziyet sonrası 10-27 gün sonra, atık 50 güne kadar uzayabilir Fötal ölüm-atık arası süre uzun →spesifik lezyon yok Erken Embriyonik Ölüm Fetal ölüm Mumifikasyon Fötal ölüm and abort 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Gebelik Ayları

Gebelik – Canlı Buzağı Doğumu Sero-pozitif / aşılanmış buzağı Kongenital Defektler EEÖ Fetal ölüm Mumifikasyon Fetal Ölüm ve abort 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Gebelik Ayları

Kongenital Defektler (100-150. günler) Merkezi Sinir Sistemi Serebellar hipoplazi Mikroensefalopati Hidrasefalus Hidransefali Hipomyelinizasyon Okuler Sistem Katarakt Mikroftalmi Retinal dejenerasyon Optik nöritis Diğer Sistemler Timik hipoplazi, hipotrikoz/alopecia, oeteogenik problemler, çene kısalığı, curly hair coat

Gebelik – Canlı Buzağı Doğumu Sero-pozitif buzağı Kongenital defektler PI (Persiste Enfekte) Erken Embriyonik Ölüm Fetal ölüm ve mumifikasyon Fetal ölüm ve abort 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Gebelik Ayı

PI Buzağı = Virus Fabrikası

PI Buzağı = Virus Fabrikası Sürü içerisinde enfeksiyonun devamlılığında başrolü oynar PI hayvanın 1 tüp kan 7000 L suyu kontamine eder Bulaşmada Akut enfekte hayvandan 1000 kat daha etkili PI hayvana ne olur? 50% ilk yılda ölüm 80% 2 yıl içerisinde ölüm Ancak, bir kısmı 7-8 yaşına kadar yaşayabilir. Yani damızlık olarak sürüde kalabilir. PI inek her zaman PI buzağı doğurur. Virus sürüde kalıcı hale geçer

MD Mukozal Disease PI hayvan BVD virüsü ile süperenfeksiyon Virus tüm barsak mukozasını yok eder Şiddetli ülserasyon, dehidrasyon 2 hafta içinde ölüm Tedavisi yok

BVD İmmun Sistemi Etkiler Çiftlikte BVD varsa: Buzağı İshalleri- Rotavirus ve Coronavirus Pnömoni - RSV, IBR ve Pastorella Salmonella Paratüberküloz İnterdigital nekrobasilloz Control ve Eradikasyon Buzağı hastalıklarında belirgin azalma

IBR/IPV Bovine Herpes virus-1 Respiratör Hastalık (Red Nose) Konjuktivitis Infeksiyöz Pustuler Vulvovaginitis (IPV) Abort İnfertilite Neonatlarda Fetal Sistemik IBR Mastitis 1-Respiratör Form 2-Oküler Form 3-Ensefalomyelitis Formu 4-Genital Form IBP/IPV

IBR/IPV Bovine Herpes virus-1 LATENT ENFEKSİYON Trigeminal gangliyon Sakral gangliyon

IBR/IPV Bovine Herpes virus-1 Genital Form: Infeksiyöz Pustular Vulvovaginitis, Koital Ekzantem

IBR/IPV Bovine Herpes virus-1 Genital Form: Infeksiyöz Pustular Vulvovaginitis, Koital Ekzantem Akut IPV post-koital 1-3. günlerde ortaya çıkar Viremi 2-4 gün sürer, ateş, depresyon, anoreksi Vulva ödemli, hiperemik, 1-2 mm püstüller oluşur Püstüller patlar, yeşilimsi-beyaz fibrinöz membranlar oluşur Yavaş yavaş ülserlere (beyaz plaklar) dönüşür, Sekonder bakteriler, 10-14 günde ortadan kalkar Ayırıcı Tanı: Nekrotik vulvovaginitis Granular vaginitis Kataral Bovine vaginitis

IBR/IPV Bovine Herpes virus-1 Genital Form: Infeksiyöz Pustular Vulvovaginitis, Koital Ekzantem

IBR/IPV Bovine Herpes virus-1 Abort için seronegatif ineğin enfekte olması gereklidir Abort oranı % 25’e kadar varabilmektedir Canlı aşıların kullanılması Tipik olarak ileri dönem >5-8 ay abortlar Tipik makroskobik lezyon yok, kahverengi sıvı birikimi Krc multifokal nekroz alanları İntrastoplazmik inklüzyon cisimcikleri Fetal Sistemik Neonatal IBR: Gebeliğin sonunda enfekte olan ve doğuma kadra giden buzağılarda erken neonatal dönem respiratorik stress, ağız, dil, özefagus Nekrozu, akut ölüm

IBR/IPV Bovine Herpes virus-1 IPB İnfeksiyöz Pustuler Balanopostitis

Trichomoniasis Sığırların venereal bir hastalığıdır. İnfertilite, ve abortlarla karakterizedir. Sürüden eradikasyonu güçtür. Etkenin üç anterior, bir posterior kamçısı, ayrıca uzunluğunca dalgalı bir zarı mevcuttur. Yaklaşık 8-18 μm uzunluğunda, 4-9 μm genişliğindedir. Etkenleri ışık mikroskobu altında ani hareketler ya da kendi etrafında dönme hareketleri yaparken görmek mümkündür

Trichomoniasis T. Foetus Scanning Elektron Mikroskopi

Trichomoniasis Hastalık enfekte dişilerde üreme sorunlarına, erkeklerde ise klinik semptom göstermeyen persiste, subklinik enfeksiyona yol açmaktadır Etken boğalarda penis, prepisyum ve distal üreterin epitel sınırındaki sekresyonlara lokalize olur. Epitele invaze olmaz. Boğalar semptomsuz kabul edilir. Boğalar kronik taşıyıcıdır. Bulaşmada önemli rol oynarlar. Bulaşma: Hemen tamamen doğal aşım yoluyla olur. Nadiren spekulum gibi alet-ekipman ve ST ile bulaşma olur. Boğanın yaşı (>3-4 yaş) önemli bir faktör. Epitelyal kriptlerin derinleşmesi ile ilişkilidir. Boğaların gençleştirilmesi önemli. Sürü büyüklüğü, boğa/inek oranı epidemiyolojik öneme sahiptir. Hayat siklusu direktir. Ara konağı yoktur.

Trichomoniasis

Trichomoniasis Dişilerdeki etkiler: Hafif ve belirlenemeyen bir vaginitis şekillenir. Östrusta dilate haldeki serviks uteri yoluyla uterus lumenine yerleşir. Reprodüktif kanalda 1-2 haftada kolonize olur. Etken uterus, serviks, vagina ve vulvada koloniler oluşturur. Genel olarak fertilizasyon ve konsepsiyona engel olmaz. Kataral endometritis, vaginitis, rep. dokularda ödeme neden olur. EÖ genelde 50-70. günlerde olur. İnteröstrus aralıkları uzar. Uterusta 1,5-2 ay sonra şekillenen yangısal yanıta bağlı olarak EÖ ve abort. İmmunite yavaş gelişir ve kısa sürelidir. Reenfeksiyon.

Trichomoniasis

Trichomoniasis İnek ve düveler enfekte boğa tarafından aşıldığında olasılıklar; 1-Gebelik oluşabilir ve enfeksiyon belirtisiz sonlanabilir. 2- Semptom görülmez, aşımı takiben hayvan tekrar tekrar östrus gösterir, sikluslar normal-düzensiz olabilir. 3- Gebelik oluşmaz, kataral endometritis şekillenir, uterus duvarı ödemlidir, mukoprulent vaginal akıntı gözlenir. 4- Gebelik şekillenir, ancak 2-4. aylarda abortus şekillenir>4 ay abort nadirdir 5-Pyometra ve anöstrus Sürüde ilk dikkati çeken bulgu genellikle pyometra ve anöstrustur Yavru kaybını takiben gebelik CL’u kalıcı hale geçer, pyometra ve anöstrus görülür. Buzağılama aralığı uzar, yıllık buzağı üretimi azalır.

Trichomoniasis Tanı: Mikroskopi (in vitro kültür veya natif) DNA markerlarının PCR ile amplifikasyonu Serolojik testler kullanışlı değildir. Boğalarda swab, duş, pipet yöntemleri dişilerde servikopvaginal mukustan, ptometrada irinden ötnek alınır.

Trichomoniasis

Trichomoniasis Korunma: 1- Aşı uygulaması 2- Üreme mevsiminin kısa tutulması 3- Çitlerin tamir edilmesi 4-Enfekte, gebe olmayan ineklerin sürüden çıkarılması 5-Damızlık boğaalrın etst edilmesi 6-Genç boğaların kullanılması 7-Kapalı sürülerin oluşturulması