TEMEL KAVRAMLAR VE BELİRTİLER

TEMEL KAVRAMLAR VE BELİRTİLER BİLİNÇ BELLEK ALGILAMA ZEKA İÇGÖRÜ YARGILAMA DÜŞÜNCE KONUŞMA EMOSYON MOTOR DAVRANIŞ

SOYUT DÜŞÜNME YARGILAMA ZEKA BİLİŞSEL (kognitif) İŞLEVLER DÜŞÜNCE Kişinin kendini,dünyayı anlaması,algılaması, onlar hakkında edindiği bilgi ve kanıyı sağlayan işlevler DÜŞÜNCE BELLEK ALGILAMA DİKKAT YÖNELİM

BİLİNÇ Çevreden ve içten gelen uyaranların farkında olma durumu, uyanıklık, ayırdedebilmek BİLİNÇ BOZUKLUKLARI DİKKAT BOZUKLUKLARI

BİLİNÇ BOZUKLUKLARI Bilinç düzeyi Bilinç sislenmesi: Farkında olma düzeyinin azalması Konfüzyon (deliryum): Yönelim bozukluğuyla birlikte çevrenin farkında olma düzeyinin bozulması, şaşkınlık Somnolans: Anormal uykululuk hali Stupor: Çevrenin farkında olamamak, tepki verememek Koma: Ağır bilinçsizlik durumu

YÖNELİM BOZUKLUKLARI Yönelim (oryantasyon): Kendinin zaman, yer ve kişisel ilişkiler içindeki yerinin farkında olma durumu Zaman yönelimi (Ay, gün, yıl, mevsim sorulur) Yer yönelimi (Bulunduğu yer, geldiği yer) Kişi yönelimi (Çevresindeki kişiler sorulur)

DİKKAT BOZUKLUKLARI Dikkat: İç ve dış uyaranlara odaklanabilme yeteneği Dikkat dağınıklığı (disraktibilite): Dikkatin önemsiz dış uyaranlara çekilmesi Aşırı uyanıklık (hipervijilans): İç ve dış uyaranlara aşırı dikkat gösterme Seçici dikkatsizlik: İstenmeyen bazı şeylere karşı dikkat azalması Trans: Dikkati belli bir noktaya odaklayarak bilinç değişikliği

BELLEK Geçmişte yaşanılmış, öğrenilmiş, denenmiş bilgilerin tekrar anımsanması BELLEK DÜZEYİ BELLEK BOZUKLUKLARI

BELLEK DÜZEYİ Anlık (immediate) bellek: Bir kaç saniye ve bir kaç dakika içinde anımsama (Sayı ya da sözcükler söylenip tekrarlattırı lır) Yakın (recent) bellek: Bir kaç saat içinde anımsama (Sabah ne yediği, daha önce söylenen sayı ve sözcükler sorulur) Yakın geçmiş (recent past): Bir kaç gün içindeki anımsama (Son günlerdeki olaylar sorgulanır) Uzak (remote) bellek: Aylar yıllar içindeki anımsama (Geçmiş yaşam olayları sorgulanır)

BELLEK BOZUKLUKLARI AMNEZİ: Geçmişi anımsamada kısmi ya da tam yetersizlik Anterograt (ileriye doğru) amnezi: Belli bir olaydan sonrasını anımsayamama Retrograt (geriye doğru) amnezi: Belli bir olaydan öncesini anımsayamama PARAMNEZİ: Anımsamada bozuklukların olması Konfobülasyon: Bellek boşluklarını gerçek dışı olaylarla doldurma, masal uydurma Dejavu: Daha önce yaşanmış gibi hissetme Jamevu: Daha önce yaşanmamış gibi hissetme

ZEKA İÇGÖRÜ Dış dünyayı kavrama, yeni durumlarla karşılaşınca uyum yapabilme, sorun çözebilme, soyut düşünebilme yetisi Kişinin kendi dürtüleri, duyguları, düşünceleri ve sorunlarının farkında olması YARGILAMA Olaylarda neden sonuç ilişkilerini değerlendirebilme, uygun amaçlar seçip bunlara ulaşmak için çaba gösterme

DÜŞÜNCE BOZUKLUKLARI DÜŞÜNCE BİÇİMİNDE BOZUKLUKLAR DÜŞÜNCE AKIŞINDA BOZUKLUKLAR DÜŞÜNCE İÇERİĞİNDE BOZUKLUKLAR

DÜŞÜNCE BİÇİMİNDE BOZUKLUKLAR Gerçeği değerlendirme yetisinde bozulma: Kendi dışındaki dünyayı nesnel olarak değerlendirememesi (Gerçekle gerçek olmayanı birbirinden ayırdedememesi) Birincil süreç düşünce: Mantık bağları içermeyen, somutlaşmış, ilkel çağrışımlar içeren düşünce biçimi. Dereistik düşünce: Mantık bağları kopmuş, iç dünyadan ve dürtülerden kaynaklanan çağrışımlardan oluşur. Paleolojik düşünce: Benzerlikler ya da ayrıntılardan özdeşleştirmeler yapılır, bir bütünün tek özelliği bütünü temsil edebilir. Majik düşünce: Büyüsel özelliklerin ön planda olduğu düşünce biçimi. Regresif düşünce: Soyut kavramsal düşünceden çok somut yaşantıları temsil eden düşünce biçimi.

DÜŞÜNCE AKIŞINDA BOZUKLUKLAR Sirkümstansiyalite (çevresel düşünce): Düşüncenin ayrıntılarda boğulup amaca geç ulaşması, öze inememe Tanjansiyalite (teğet düşünce): İstenen amaca ulaşmayan, teğet geçen düşünce biçimi Çağrışım çözüklüğü(derailment): Düşünce akışının birinden diğerine ilişkisiz biçimde kayması, dağılması Kelime salatası: Kelimelerin karmaşık biçimde kullanımı Fikir uçuşması: Konudan konuya atlama (bağlantılı) Klang çağrışım: Uyaklı konuşma (anlam değil ses benzerliği) Blok: Düşünce akışının aniden durması

DÜŞÜNCE İÇERİĞİNDE BOZUKLUKLAR Sanrı (hezeyan): Tartışmayla değiştirilemeyen, gerçek dışı, sabit, kültürle ilişkisiz, yanlış düşünce ve fikirler Ego-sintonik (benlikle uyumlu) - Kötülük görme (perseküsyon) sanrıları - Alınma (referans) sanrıları - Küçüklük sanrıları - Büyüklük sanrıları - Nihilistik sanrılar - Suçluluk sanrıları - Kıskançlık sanrıları - Erotomanik sanrılar - Somatik sanrılar - Kontrol edilme, düşünce okunması, yayılması, sokulması sanrıları

DÜŞÜNCE İÇERİĞİNDE BOZUKLUKLAR Obsesyon: Mantık dışı olduğu bilinen, bilinçli çaba ile değiştirilemeyen, ısrarlı takıntılı düşünceler Ego-distonik (benliğe yabancı) Fobi: Gerçek dışı, abartılmış korkular

ALGI BOZUKLUKLARI Algılama: Duyusal uyaranların farkında olma VARSANI (hallüsinasyon): Herhangi bir uyaran yokken algılama İşitsel varsanı: Basit seslerden insan seslerine kadar Görsel varsanı: Basit görüntülerden sahne şeklinde örüntüler Koku varsanısı: Yanık lastik, kötü koku Tad varsanısı: Değişik tatlar Dokunma(taktil)varsanısı: (Formikasyon) Hipnogojik varsanı: Uykuya dalarken Hipnopompik varsanı: Uyanırken Lillipütian varsanı: Nesneleri olduğundan küçük algılama YANILSAMA (illüzyon): Uyaranın yanlış algılanması

EMOSYON Ruhsal, bedensel ve davranışsal komponentler içeren duygular kompleksi DUYGULANIM (AFFECT): Bireyin uyaranlara, olaylara, anılara, düşüncelere duygusal tepki ile katılabilme yetisi; duyguların gözlenebilen dışavurumu. DUYGUDURUM (MOOD): Bireyin belli bir süre içinde, başkalarınca gözlenebilen, kişinin kendisi tarafından anlatabilen, yaygın, kalıcı bir duygulanım içinde bulunuşu; DİĞER EMOSYONLAR

DUYGULANIM (Affect) Uygun duygulanım: Düşünceler ve konuşmalar duydusal tonus ile uyumludur, duygusal dışavurum doğaldır Sığ, kısıtlı duygulanım: Duygusal dışavurum yoğunluğunda azalma, sığlaşma Künt duygulanım: Duyguların dışavurumunda belirgin azalma Tekdüze duygulanım: Duygusal dışavurumun hiç olmaması, ses ve yüz ifadesi monoton ve tek düzedir Uygunsuz duygulanım: Düşünce ve konuşmalar duygusal tonusla uygunsuzdur, Değişken (labil) duygulanım: Duygularda ani ve hızlı değişkenliklerin olması

DUYGUDURUM (Mood) Normal (Eutimik) duygudurum: Belli sınırlar içinde dalgalanmalar gösterir. Çökkün (depresse) : Üzüntü, elem, keder baskındır. İrritabl duygudurum: Kolay uyarılabilir, kışkırtılabilir duygudurum. Öforik duygudurum: Büyüklük düşünceleriyle birlikte coşku ve neşenin bulunması. Yükselmiş (elevated): Neşe ve coşkunun baskın olması. Taşkın (expansive) duygudurum: Duyguların denetimsiz olarak dışavurulması (neşe, coşku ve öfke denetimsizliği).

DİĞER EMOSYONLAR Anksiyete (bunaltı): İçten ve dıştan gelen tehlikelerden kaynaklanan, nedeni belli olmayan, kaygı, endişe ve bunaltı duygusu. Korku: Belirli ve gerçek bir tehlike karşısında duyulan endişe ve kaygı. Ajitasyon: Anksiyeteyle birlikte motor huzursuzluk. Panik: Ağır ve şiddetli anksiyete. Utanç Suçluluk

KONUŞMA Ton ve ritm bozuklukları: Hızlı ritmde ve yüksek tonda Yavaş ritmde ve alçak tonda Baskılı konuşma: Araya girilemeyecek kadar hızlı konuşma Logore: Bol ve ahenkli konuşma Neolojizm: Anlamı olmayan yeni kelime türetme Ekolali: Kelime yankılanması Enkoherans: Anlaşılmaz, bağlantısız, dağınık konuşma Perseverasyon: Kalıplaşmış yanıtlar(ne sorulursa sorulsun) Stereotipik konuşma: Sürekli aynı şeyleri yineleme Mutizm: Hiç konuşmama Dizartri: Motor işlevlerin bozulmasına bağlı bozulma Afazi: Konuşma merkezi bozukluğuna bağlı bozulma

MOTOR DAVRANIŞ (HAREKET) Psikomotor ajitasyon: Psikomotor aktivitede artış, huzursuz, gergin, irritabl Eksitasyon: Taşkın, saldırgan davranışlar Katatoni (donakalım): Aynı konumda uzun süre donakalma Balmumu esnekliği: Verilen pozisyonu koruma Ekopraksi: Hareket yankılanması Stereotipik davranış: Yineleyici hareketler Manyerizm: Garip, acayip yüz ve mimik hareketleri Rigidite: Kaslarda sertleşme, gerginlik Akatizi: Yerinde duramama, sürekli hareket isteği Kompulsiyon: Obsesyonları kovmak için yapılan yineleyici, ısrarlı hareketler