Temel Bilgi Teknolojileri Yrd. Doç. Dr. Doğan Aydoğan

KİŞİLİK HAKLARI VE BİLİŞİM HUKUKU Kişilik Hakları, kişisel varlıklar (yaşam, sağlık, özgürlükler, şeref ve haysiyet, özel yaşam, isim, resim) üzerindeki, kişinin sahip olduğu mutlak haklardır. Bu haklara ve kişinin saygınlık ve onuruna yönelik tüm saldırılar «kişilik haklarına» saldırı niteliğindedir. Kişilik haklarının tüm demokrasilerde Anayasa’dan gücünü alır. Kişisel varlıklar maddi olabileceği gibi (eden ve yaşam) manevi de olabilir (onur, şeref, özel yaşam) İç kişisel varlıklar: Kişinin insan olmasından ötürü sahip olduğu varlıklardır. Vücut, Yaşam, Sağlık, Ruhsal bütünlük, faaliyet özgürlüğü, iş gücü özgürlüğü) Dış Kişisel varlıklar: Bunlar insanın toplum içindeki yeri nedeniyle sahip olduğu varlıklardır. ( Şeref, Özel alan, İsim, Meslek Ünvanı, Resim ve ses. Kişinin bu varlıklar üzerinde mutlak hakkı vardır.

KİŞİLİK HAKLARI VE BİLİŞİM HUKUKU Bu haklar kişiye bağlıdır. Doğum ile başlar, ölüm ile sona erer. Bu haklar başkasına devredilemez, işas davası konusu olamaz, borç veya rehin verilemez. Buna yönelik suçlar zaman aşımına uğramaz. Kişilik hakları soyut olsa da bunlara saldırının maddi sonuçları olabilir ve maddi tazminat davası söz konusu olabilir.

Bilişim ve Kişilik Hakları Bilişim ve kişilik hakları ele alındığında karşımıza en çok çıkan sorun; internet yoluyla kişilik haklarına yapılan saldırılardır. YAYGIN SALDIRI BAŞLIKLARI Alan adı(domain) açısından kişilik hakkı ihlalleri Örneğin yeni açılan bir kurumun sitesini önceden alıp, yüksek fiyatla satmaya çalışmak. Elektronik posta yoluyla kişilik haklarına tecavüz Kişinin onur ve şahsiyetini hedef alan postalarla taciz edilmesi Spam/spamming Tanınmayan kişi ve kurumların posta yoluyla kişiyi rahatsız etmesi Web sayfalarındaki yayınlar nedeniyle kişilik hakkı ihlali Yeni gazetecelik, hızlı olmak adına asılsız ve kaynağı belli olmayan haberleri gerçekmiş gibi yayarak kişilerin zarar görmesine yol açabilmektedir. Elektronik ticarette reklamlar aracılığı ile kişilik haklarına tecavüz Sosyal medyada kişilik hakkı ihlalleri Sosyal medyada saldırı, isim ve resim kopyalama gibi hukuksal suçlar Kişisel verilerin gizliliği ve korunması Kişinin izni ve bilgisi olmadan bilgilerinin toplanması

5651 Sayılı Kanun 5651 sayılı «İnternet ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkın Kanun» 2007 yılında kabul edilmiştir. Kanun, içerik sağlayıcı, yer sağlayıcı, erişim sağlayıcı ve toplu kullanım sağlayıcıların yükümlülük ve sorumluluklarını düzenlemektedir. İçerik Sağlayıcı: İnternet ortamı üzerinden kullanıcılara sunulan her türlü bilgi veya veriyi üreten, değiştiren ve sağlayan gerçek veya tüzel kişilerdir. Yer Sağlayıcı: Hizmet ve içerikleri barındıran sistemleri sağlayan veya işleten gerçek veya tüzel kişilerdir. Erişim Sağlayıcı: Kullanıcılarına internet ortamına erişim olanağı sağlayan her türlü gerçek veya tüzel kişilerdir. , Toplu Kullanım Sağlayıcılar: Kişilere belli bir yerde ve belli bir süre internet ortamı kullanım olanağı sağlayan gerçek veya tüzel kişilerdir.

5651 Sayılı Kanun İçerik Sağlayıcının Sorumluluğu: İçerik Sağlayıcı internette kullanıma sunduğu her türlü içerikten sorumludur. Ancak bağlantı olarak verdiği içerikten sorumlu değildir. Ancak suç içeren bir bağlantıyı insanları manipüle edecek ve yönlendirecek şekilde paylaşmışsa içerikten sorumludur. Yer Sağlayıcının Sorumluluğu: Yer sağlayıcı, içeriği kontrol etmekle yükümlü değildir. Yer sağlayıcı kendisine hukuki yollardan bildirilen içeriği kaldırmakla yükümlüdür.

5651 Sayılı Kanun Erişim Sağlayıcının Sorumluluğu: A) Hukuka aykırı içeriğe, 5651 sayılı kanuna göre hukuki olarak haberdar edilmesi halinde erişimi engellemekle yükümlüdür. B) Sağladığı hizmetlere yönelik trafik bilgisini 6 ay ile 2 yıl arası bir süre saklamakla yükümlüdür. c) Faaliyetine son verecekse bunu 3 ay önceden içerik sağlayıcılara, müşterilere ve ilgili kuruma bildirmekle yükümlüdür. Yer Sağlayıcının Sorumluluğu: Yer sağlayıcı, içeriği kontrol etmekle yükümlü değildir. Yer sağlayıcı kendisine hukuki yollardan bildirilen içeriği kaldırmakla yükümlüdür.

Erişimin Engellenmesi Aşağıdaki başlıklarda kanı oluşmuşsa içeriğe erişim durdurulabilir. İntihara Yönlendirme Çocukların cinsel istismarı Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanımını kolaylaştırma Sağlık için tehlikeli maddelerin temini Müstehcen içerik Fuhuş Kumar oynanması için yer ve mekan sağlama 5816 sayılı Atatürk Aleyhine işlenen Suçlar

İçeriğin Yayından Çıkarılması internet ortamında yer alan içerik nedeniyle hakları ihlal edildiğini iddia eden kişi, içerik sağlayıcısına, buna ulaşamaması hâlinde yer sağlayıcısına başvurarak kendisine ilişkin içeriğin yayından çıkarılmasını isteyebilir. içerik veya yer sağlayıcı kendisine ulaştığı tarihten itibaren iki gün içinde talebi yerine getirir. Bu süre zarfında talep yerine getirilmediği takdirde reddedilmiş sayılır. Talep reddedilirse kişi 15 gün içerisinde yerleşim yerindeki sulh ceza mahkemesine başvurur. Sulh ceza hakimi 3 gün içinde karar verir.

BİLİŞİM ETİĞİ Etik, iyi ve kötü arasındaki ayrımı yapmak için gösterilen çaba ve oluşturulan ilkelerdir. İnternet yeni bir alan olduğu için ortaya çıkan her olayla ilgili etik bir kod oluşmamış olabilir. BİLGİSAYAR ETİK ENSTİTÜSÜ VE 10 ETİK İLKE Bilgisayarı başka insanlara zarar vermek için kullanmamalıyız. Başka insanların bilgisayar çalışmalarını karıştırmamalıyız. Bilgisayarları hırsızlık yapmak için kullanmamalıyız. Bilgisayarı yalan bilgi yaymak için kullanmamalıyız. Bedelini ödemediğimiz yazılımı kopyalamamalı ve kullanmamalıyız Başka insanların bilgisayarlarını izin almadan kullanmamalıyız Başka insanların bilgilerini kendimizinmiş gibi kullanmamalıyız Yazılan programın sosyal hayata etkisine dikkat etmeliyiz Bilgisayarı saygı duyulacak işler için kullanmalıyız.

TÜRKİYE BİLİŞİM VAKFI ve İNTERNET ERİŞİM KURALLARI Başkalarına Karşı Saygı Kimlik saklayarak başkalarına hakaret etmek, saldırıda bulunmak etik dışıdır. Kişilerin duygu, düşünce ve inançları hakkında konuşmak etik dışıdır. İnsanların size yolladığı özel yazıları, istekleri dışında kamu ile paylaşmak ya da başka yere iletmek etik dışıdır. Biçimsel Özen Açık kimliğinizi gizleyerek veya başkası gibi görünerek ileti oluşturmak etik dışıdır. İçerikle ilgili Özen İnternet yazılı bir ortamdır ve yanlış anlaşılmalara açıktır. Açık ve net bir Türkçe kullanmaya özen gösteriniz. Dikkat çekmek için yaralayıcı, hakarete açık, kişisel haklara saldırı niteliğinde içerik üretmek etik dışıdır. Diğer Başlıklar Başkalarının fikir ve kişilik haklarına özen gösterilmelidir. Kişiler ve yaşamları hakkında internet ortamında yorum yapmak etik dışıdır. İnterneti sahtekarlık, dolandırıcılık, kişilik haklarına saldırı niteliğinde kullananları bilip, bunu ilgili mercilere bildirmemek etik dışıdır.

GÖRÜŞMEK ÜZERE