SİNDİRİM

Sindirim: Çeşitli makromoleküllerin enzimler yoluyla monomerlerine ayrılmasıdır. Polimer + Su Monomer Enzim

Sindirim neden gereklidir ?

Sindirimin yapılmasının sebepleri ; Makromolekülleri monomerlerine ayırarak hücre zarından geçebilecek hale getirmek Başka bir canlının makromoleküllerinin organizma yapısında kullanışlı olmamasından dolayı.

Proteinler Karbonhidratlar Amino asitler Monosakkaritler Yağlar Nükleik Asitler Yağ Asitleri Gliserol Nükleotitler

Sindirim Sonucu elde edilen monomerle ile ; Enerji üretilebilir. Canlı yapısında kullanılabilecek makromoleküller sentezlenebilir. Düzenleyici olarak bedende kullanılabilirler.

Sindirim Tepkimeleri Hidroliz olayıdır. Hidrolitik Enzimler Ekzergonik Tepkime Polimer + Su Monomer Enzim

Fiziksel Sindirim(Mekanik Sindirim) Besinlerin kimyasal olarak daha kolay bir şekilde parçalanması için yapılan yumuşatma ve parçalara bölme işlemidir. Besinlerin, monomerlerine ayrılmasına kimyasal sindirim adı da verilir.

Sindirim Hücre Dışı Sindirim Hücre İçi Sindirim

Hücre İçi Sindirim

Hücre İçi Sindirim Besinlerin hücre içindeki hidrolitik enzimler ile monomerlerine ayrılmasıdır.

Hücre Dışı Sindirim Hücre Dışı Sindirim’de ise önce besinler, hücre dışına yollanan sindirim enzimleri ile monomerlerine ayrılır. Daha sonra bu monomerler, emilime uğrarayarak hücre içine geçer.

İNSANDA SİNDİRİM SİSTEMİ

Sindirim Sistemi, Sindirim Kanalı ve bu kanala salgılarını boşaltan bezlerden oluşmuştur.

sinir sisteminin kontrolünde çalışır. Sindirim Sistemi , sinir sisteminin kontrolünde çalışır.

Peristalsis Ağızdan alınan yiyecek halkasal kasların kasılmasıyla kademe kademe sindirim organlarında ilerler. Bu harekete peristaltik hareketler(peristalsis) denir.

Ağız Yutak Yemek Borusu(Özafagus) Mide İnce Bağırsak Kalın Bağırsak Rektum Anüs

Yemek Borusu Sfinkter Mide Sfinkter İnce Bağırsak

Sfinkter Sindirim kanalında çeşitli geçiş noktalarını düzenlemek amacıyla bulunan büzüşebilen kaslardır.

Ağız Boşluğu Dil Ağız Yutak Tükrük Bezleri Yemek Borusu Karaciğer Mide Safra Kesesi Pankreas İnce Bağırsak Kalın Bağırsak Rektum Anüs

Sindirim Sistemindeki Yardımcı Bezler Tükrük Bezleri(3 çift) Karaciğer Safra Kesesi Pankreas

AĞIZ

Ağızda Sindirim Mekanik ve Kimyasal Sindirim Ağızda başlar.

Ağızda Sindirim ile ilgili yapılar Dişler Dil Tükrük Bezleri

Dentin(Fildişi) Mine Tabakası TAÇ ve Diş Eti BOYUN Diş Özü KÖK Destekliyici Ligamen Kemik

Mine Dentin(Fildişi) Pulpa(Diş özü) Diş eti Kemik Kök Kanalı

Dişler Yiyeceğin Koparılmasını(Köpek Dişleri) Kesilmesini(Kesici Dişler) Ve öğütülmesini(Azı dişleri) sağlar.

Kulak altı Tükrük Bezleri Dil altı Tükrük bezleri Çene Altı Tükrük bezleri

Tükrük Bezleri Yiyeceğin kokusu ve tadı ile uyarılan ağızdaki sinirler, omurilik soğanını uyarır. O.S.’dan çıkan sinirler tükrük bezlerini salgı yapması için uyararır.

Tükrük salgısı, özel kanallar ile ağız boşluğuna bırakılır.

Tükrüğün genel yapısı Ağızdaki asidi etkisizleştiren tampon bileşikler Besinleri yumuşatan ve kayganlaştıran mukus Amilaz enzimi Bol miktarda su

Amilaz Enzimi Nişasta + Su Maltoz + Dekstrin Glikojen+ Su Maltoz + Dekstrin Amilaz

DAMAK BOĞAZ TAT ALMA TOMURCUKLARI (ACI) TAT ALMA TOMURCUKLARI (EKŞİ) TAT ALMA TOMURCUKLARI (TATLI) TAT ALMA TOMURCUKLARI (TUZLU)

DİL Tat alma tomurcukları ile tat duyusu meydana getirir. Çiğneme sonrası lokmayı oluşturur ve yutağa doğru iter.

YUTAK (farinks)

Boğazda yemek borusu ile Soluk Borusunun kesiştiği Yere yutak(farinks) adı verilir. Ağız Boşluğu Farinks Yemek borusu Soluk Borusu

Yutkunma Refleksi Can. Ağızdaki lokma farinkse gelir. Yutakta bulunan epiglottis arkaya doğru yatarak lokmanın soluk borusuna kaçmasını engeller.

Çiğneme ve Yutkunma Can.

YEMEK BORUSU (Özofagus)

Yemek Borusu (Özofagus) Yutak ile Mide arasındaki kısımdır. Sahip olduğu halkasal ve boyuna kaslar ile lokma mideye doğru ilerler. Bu hareketler peristaltik hareketlerdir. Can.

Yemek Borusu (özafagus) Mide

MİDE

Yemek Borusu Kardia Mide Kasları Pilorus Mide Kıvrımları

Mide ile yemek borusu arasındaki bağlantı Bölgesine mide ağzı(kardia) adı verilir. Bu bölgede bulunan büzüşen kapaklar yiyeceğin yemek borusuna Kaçmasını engeller. Mide ile ince bağırsak arasındaki bağlantı Bölgesine mide kapısı(pilorus) adı verilir. Bu bölgede bulunan büzüşen kapaklar Yiyeceğin mideye doğru geri kaçmasını engeller.

Özofagus Kardia(Mide ağzı) Pilorus(Mide kapısı)

Gastrik Boşluklar Mukoza Tabakası Düz kaslar Bağ doku Periton Salgı Bezleri Mukoza Tabakası Düz kaslar Bağ doku Periton

Mide yapısında içten dışa doğru 3 tabaka bulunur. Mide Boşluğu Mukoza Tabakası Düz kaslar Bağ doku PERİTON

Mukoza Tabakası Epitel Dokudan oluşmuştur. Salgı bezleri bu tabakada bulunur ve gastrik sıvıyı salgılar.

Mide İç yüzeyi

Gastrik Bezler Parietal hücreler  HCl asit salgılar. 3 çeşittirler. Parietal hücreler  HCl asit salgılar. Şef hücreleri  Enzim salgılar Goblet Hücreleri  Mukus Salgılar

Gastrik sıvıda bulunan maddeler Su HCl(Hidroklorik asit) Sindirim Enzimleri

Hidroklorik asit: Midenin iç ortam pH’ının 1-2 aralığında olmasını sağlar. HCl,bakterileri yok ederek enfeksiyondan korur. Proteinlerin ikincil, üçüncül ve dördüncül yapılarını bozar.(denatürasyon) Pepsinojen’i aktif hale getirir. Dokular arası bağları parçalar.

Parietal Hücreler HCl Goblet Hücreleri Pepsin Pepsinojen Mukus Hidroklorik Asit Pepsinojen’i pepsin’e çevirerek Etkinleştirir. HCl Goblet Hücreleri Pepsin Pepsinojen Mukus Mide iç yüzeyini HCl’den korur. Şef Hücreler

Mide Salgısı nasıl düzenlenir ?

Omurilik Soğanı Mide Yemeğin kokusu ve tadı Ağızda oluşan yiyecek hissi Vagus Siniri Yemek Düşüncesi Mide Gastrin

Mide Gastrin Parietal Hücreler Şef Hücreleri HCl Pepsinojen

Mide İnce Bağırsak Midedeki besin kütlesinin (kimus) ince bağırsağa geçmesi İnce Bağırsak Sekretin Kolesistokinin Mide Salgısının Durması Mide

Midenin Görevleri: Besinleri bir süreliğine depo etmek Besinleri mikroorganizmalardan arındırmak Besinleri yumuşatmak Proteinlerin sindirimini başlatmak

Pepsinojen + HCl Pepsin Protein + su Polipeptit Pepsin Süt Kazein Lap Kazein + Polipeptit

Pepsinojen + HCl Pepsin Protein + su Polipeptit Pepsin Süt Kazein Lap Kazein + su Polipeptit Pepsin

Mide İnce Bağırsak

(2011-LYS)

İNCE BAĞIRSAK

İnce Bağırsak Yaklaşık 6 metre uzunluğundadır. İç yüzey alanı yaklaşık olarak 250 m2’dir.

İnce Bağırsak 3 kısımda incelenir. Duodenum Jejunum İleum

DUODENUM (Oniki parmak bağırsağı)

KARACİĞER KOLEDOK KANALI MİDE SAFRA KESESİ PANKREAS WATER KABARCIĞI PANKREAS KANALI(WİRSUNG KANALI)

KARACİĞER PANKREAS DUODENUM (ONİKİ PARMAK BAĞIRSAĞI) SAFRA KESESİ Safra Salgısı SAFRA KESESİ KOLEDOK KANALI PANKREAS Pankreas Salgısı PANKREAS KANALI (WİRSUNG KANALI) WATER KABARCIĞI DUODENUM (ONİKİ PARMAK BAĞIRSAĞI)

Pankreas ve Safra Kesesi Midedeki besin kütlesinin (kimus) ince bağırsağa geçmesi İnce Bağırsak Sekretin Kolesistokinin Pankreas ve Safra Kesesi Pankreas ve Safra Salgıları İnce Bağırsak

Hormonal Mekanizma SEKRETİN KOLESİSTOKİNİN İnce bağırsağa gelen asitli mide sıvısı tarafından tetiklenir. Midenin HCl salgılamasını engeller. Karaciğerin safra üretimini sağlar. KSK hormonunu etkisini güçlendirir. Kimustaki yağ asitleri ve aminoasitler tarafından tetiklenir. Safranın duodenum’a akmasını sağlar. Pankreas salgısının duodenum’a akmasını sağlar. KSK, sekretinin etkisini güçlendirir.

ÖNEMLİ NOT: Kolesistokinin ve Sekretin hormonlarının ikisine birden ENTEROGASTRİN adı verilir.

Safra Kesesi Safra Kanalı Pankreas Pankreas Kanalı Oniki parmak Bağırsağı

PANKREAS SALGISI Bikarbonat iyonları içerir. Hidrolitik enzimler içerir.

PANKREASTA BULUNAN HİDROLİTİK ENZİMLER Tripsin,Kimotripsin,Karboksipeptidaz (proteinler için) Amilaz  Nişasta Lipaz  Yağlar Nükleaz  DNA ve RNA için

SAFRA SALGISI Karaciğer tarafından üretilir ve safra kesesinde depolanır. Kolesistokinin hormonunun etkisi ile safra kesesi kasılarak içerdiği safra salgısını duodenum’a boşaltır.

Safra Salgısı içeriği Safra tuzları Safra pigmentleri Bikarbonat iyonları

Duodenum, sindirimin çok yoğun bir şekilde gerçekleştiği sindirim kanalı bölümüdür.

JEJUNUM

Emilim: Monomerlerine ayrılmış organik maddelerin kana geçmesidir. Emilim olayı Jejunum ve ileum’da gerçekleşir.

İLEUM

İLEUM Jejunum ile Kalın Bağırsak arasındaki bölümdür. Kalınbağırsağa gelen besinlerin geri dönüşünü engeller.

İleum, kalın bağırsak geçiş noktası

İnce Bağırsağın Genel Yapısı

Kas Tabakası Villüs Kılcal Damarlar Lenf Kılcalları Microvillüs

Villüs

İnce Bağırsağın iç yüzeyinde bulunan parmaksı çıkıntılardır. Villüs Villüs(Tümür) İnce Bağırsağın iç yüzeyinde bulunan parmaksı çıkıntılardır.

Villüs(Tümür) Villüsler, çok fazla miktarda kan ve lenf damarı içerir.

Mikrovillüs: Bağırsaktaki emilim hücrelerinin bağırsağa bakan Mikrovillüsler Hücre zarı Mİtokondri Mikrovillüs: Bağırsaktaki emilim hücrelerinin bağırsağa bakan iç boşluğunda meydana getirdikleri mikroskopik parmaksı çıkıntılardır. Golgi Aygıtı Çekirdek Granüllü E.R. Çekirdekçik

İnce Bağırsak İnce Bağırsağın kendisi de bir kısım salgılar oluşturur.Bunlar; Mukus  Kayganlığı sağlar. Hidrolitik Enzimler (enterokinaz,peptidaz,sükraz,maltaz, laktaz,nükleotidaz)

DUODENUM Sadece Sindirim Gerçekleşir. JEJUNUM Sindirim ve Emilim Gerçekleşir. İLEUM Sadece Emilim Gerçekleşir.

İNCE BAĞIRSAK İÇİNDEKİ pH 7-9 ARASINDADIR.

İNCE BAĞIRSAKTAN SONRA SİNDİRİM OLMAZ SADECE EMİLİM OLUR.

Besinler nasıl sindirilir ? Sorular ? Besinler nasıl sindirilir ? Besinler nasıl emilir ?

Besinlerin Sindirimi Karbonhidratların Sindirimi Proteinlerin Sindirimi Yağların Sindirimi

Karbonhidratların Sindirimi Ağızda Nişasta + Su Maltoz + Dekstrin Amilaz Glikojen+ Su Maltoz + Dekstrin Amilaz

Karbonhidratların Sindirimi İnce Bağırsakta Pankreatik salgıda bulunan Amilaz enzimi ile. Nişasta + Su Maltoz + Dekstrin Amilaz Glikojen+ Su Maltoz + Dekstrin Amilaz Dekstrin + su Glikoz Dekstrinaz

Karbonhidratların Sindirimi İnce Bağırsakta Maltaz,Sakkaraz ve Laktaz İnce Bağırsaktan salgılanır. Maltoz + Su Glikoz + Glikoz Maltaz Sakkaroz+ Su Glikoz + Früktoz Sakkaraz (Sükroz) (Sükraz) Laktoz + Su Glikoz + Galaktoz Laktaz

Proteinlerin Sindirimi Midede Protein +su Polipeptitler Pepsin Süt proteinleri Kazein Lap Kazein + su Polipeptitler Pepsin

Proteinlerin Sindirimi PANKREAS İNCE BAĞIRSAK Tripsinojen Enterokinaz Kimotripsinojen Tripsin Kimotripsin

Kimotripsinojen Kimotripsin Tripsinojen Tripsin Enterokinaz Kimotripsinojen Kimotripsin Tripsin

Proteinlerin Sindirimi İnce Bağırsakta Pankreastan salgılanan enzimler Polipeptit + Su Küçük Polipeptitler Kimotripsin tripsin Küçük Polipeptit + Su Dipeptit ve Tripeptitler Karboksipeptidazlar

Proteinlerin Sindirimi İnce Bağırsakta İnce bağırsaktan salgılanan enzimler Küçük Polipeptit + Su Dipeptit ve Tripeptitler Aminopeptidazlar Dipeptidaz Dipeptit + Su Amino asit Tripeptidaz Tripeptit + Su Amino asit

Nükleik Asit Sindirimi İnce Bağırsakta gerçekleşir. DNA, RNA + Su Nükleotitler Nükleazlar Nükleotitler + Su Baz,Şeker,Fosfat Nükleotidazlar

Yağ Sindirimi İnce Bağırsakta Yağ + Safra Tuzu + su Yağ asitleri Lipaz Yağ + Safra Tuzu + su Yağ asitleri ve Gliserol Yağ Damlacığı Can. Safra Tuzu

(2010-LYS)

(2008-Öss Fen2)

Özetlemek Gerekirse Karbonhidrat sindirimi; Ağızda başlar, ince bağırsakta biter. Protein sindirimi; Midede başlar,İnce bağırsakta biter. Yağların sindirimi; İnce Bağırsakta başlar,ince bağırsakta biter.