Adölesan Gebelik Yrd.Doç.Dr. Numan ÇİM Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum AD.

Sunum Hedefi Tanımlar ve İnsidans Altta Yatan Nedenler Medikal ve Sosyal Sonuçları Hukuki Boyutu Önlem Eve Götürülecek mesajlar jnkmklö

Adölesan 10–19 yaş grubu, biyolojik, psikolojik ve sosyal değişimlerle çocukluktan yetişkinliğe geçilen zaman dilimi Erken Dönem 12-14 yaş Geç Dönem 15-19 yaş

Yaş Grubu ve Cinsiyete Göre Nüfus, 2013 Toplam Total Toplam Erkek Kadın 76 667 864 38 473 360 38 194 504 10-14 6 372 165 3 269 578 3 102 587 15-19 6 477 722 3 327 238 3 150 484 TÜİK, Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi, 2013

Adölesan Gebelik 19 yaşın altında oluşan gebeliklerdir ancak ülkelerarası karşılaştırılabilirlik açısından doğum gerçekleştiğinde 15-19 yaş grubunda olan gebeler

İnsidanslar Yılda 16 milyon adolesan doğum (tüm doğumların %11’i) Yılda 3 milyon güvenli olmayan adolesan düşük % 95 gelişmekte olan ülkelerde % 5 gelişmiş ülkelerde Gelişmekte olan ülkelerde; adolesanların beşte biri gebe kalmaktadır. adölesan kız çocukları için en sık ölüm nedeni gebeliktir. World Health Organization (WHO) Born too soon: The global action report on preterm birth. Geneva, Switzerland: WHO Document Production Services; 2012. 

: www.data.worldbank.org

: www.data.worldbank.org

Ülke ve bölgelere göre adölesan doğurganlık hızı (2014 ) Bölge, alan, ülke Ergen doğurganlık hızı(‰) Dünya Ortalaması 44,7 1.Sırada Nijer 204 Son sırada Kuzey Kore 1 113.Sırada Türkiye 28 Avrupa ortalaması 18 Bulgaristan 39 İngiltere 15 Yunanistan 8 A.B.D. 24 Kaynak: www.data.worldbank.org World Development İndicators:Reproductive Health

WHO REGIONAL STRATEGY ON SEXUAL AND REPRODUCTIVE HEALTH WHO REGIONAL STRATEGY ON SEXUAL AND REPRODUCTIVE HEALTH. Reproductive Health/ Pregnancy Programme. Copenhagen, Denmark November 2001

Adölesan Doğurganlık Hızı İl Doğum sayısı 15-19 yaş kadın nüfusu) Adölesan doğurganlık hızı (‰) Türkiye 91.114 3.098.038 29,4 Ağrı 2.165 29.975 72,2 Kars 936 14.651 63,9 Muş 1.418 23.471 60,4 Van 3.253 58.867 55,3 Niğde 805 15.617 51,5 Rize 153 13.528 11,3 Trabzon 345 31.963 10,8 Tunceli 35 2.652 13,2 Artvin 83 6.247 13,3 İstanbul 10.031 513.910 19,5 İzmir 3.075 139.012 22,1 Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü ve TÜİK, Doğum İstatistikleri

15-19 Yaş Grubu Evli Kadınların Eşleri ile Yaş Farkına Göre Sayıları Evlilik sayısı Oran (%) Toplam 129.130 100,0 4 yaş ve daha az 38.700 30,0 5-9 yaş 67.886 52,6 10 yaş ve daha fazla 22.120 17,1 Bilinmeyen 424 0,3 Kaynak: Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü

Doğum Yapan Adölesan Annelerin Yaşına ve Medeni Durumuna Göre Doğum Sayısı Adölesan annenin medeni hali Doğum Sayısı Annenin yaşı Oran (%) 15 16 17 18 19 Toplam 91.114 1.344 5.165 15.483 28.737 40.385 100,0 Hiç evlenmedi 8.624 1.262 2.450 1.860 1.629 1.423 9,5 Evli 82.032 - 2.693 13.570 26.984 38.785 90,0 Boşandı 82 1 24 57 0,1 Eşi öldü 27 5 0,0 Bilinmeyen 349 21 47 95 104 0,4 Kaynak: Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü ve TÜİK, Doğum İstatistikleri

Altta Yatan Nedenler Tecavüze uğraması Akran baskısı Düşük sosyoekonomik statü, gelir azlığı Ailenin, adölesanın veya partnerinin eğitim seviyesinin düşüklüğü Mutsuz çocukluk Zayıf aile bağları Parçalanmış aile çocuğu olmak Aidiyet duygusunu yitirmek Erken ve korunmasız cinsel ilişki yaşamak Cinsiyet eşitsizliği

Altta Yatan Nedenler Gelenekler Çocuk evlilikleri İnsan hakları engelleri Göçler ve savaşlar Annesinin adolesan gebeliğinin olması Yakın çevresinde evlilik veya evlilik dışı adolesan gebelik olması Cinsel şiddet ve baskı Kontrasepsiyona erişimi kısıtlayan ulusal politikalar Yaşa uygun cinsel eğitim verilmemesi Üreme sağlığı ünitelerine ulaşamamak

Medikal Sonuçları Yetersiz beslenme Anemi Servikovajinal enfeksiyonlar Depresyon Gebeliğe bağlı hipertansiyon Uzamış doğum eylemi süresi Zorlu doğum

Medikal Sonuçları Perine yırtığı Epizyo açılması Puerperal enfeksiyonlar Artmış sezaryen endikasyonu Düşük doğum ağırlıklı bebek Erken doğum Perinatal ölüm Maternal ölüm

Kliniğimizin 15 yıllık Adölesan Gebelik Sonuçları Adölesan Doğum/ Total Doğum Sayısı Doğum Oranı 1999-2003 77/4072 %1,89 2004-2009 102/7788 % 1,30 2009-2014 134/12244 % 1,09 Yüzüncü Yıl Üniv. Tıp Fak. Kadın Hast. Ve Doğum AD.

2009-2014 Ort. Doğum Yaşı 16,84 Akraba Evliliği % 9,16 İlk Öğretim Mezunu % 76,64 Parite 1,12 Ort. Doğum Haftası 34, 24 C/S Abd. Oranı % 18,56 İUMF % 0,86 Preeklampsi % 1,78 EMR % 2,16 P-PROM % 3,18

Olumsuz sosyal koşullar, prenatal bakım ve eğitim yetersizliği, sigara ve ilaç kullanımı gibi nedenler, adölesan gebelerde oluşan risklerin yorumlanmasını güçleştirmektedir. DSÖ’ne göre adölesan anne bebeklerinde perinatal bebek ölüm oranı 20-29 yaş anne bebeklerine göre %50 daha fazladır. Ülkemizde ortalama bebek ölüm hızı, bin bebekte 17 iken, adölesan anne bebeklerinde bu oran bin bebekte 33’tür.

Sosyal Sonuçları Eğitimini ve meslek sahibi olmasını engelleyecek, fiziksel yükün yanı sıra, taşıdığı bebeğe karşı sorumluluk yüklenmesine neden olacaktır. Evlilik dışı oluşan bir adölesan gebelik olması halinde anne adayına, partnerine ve ailelerine karşı oluşabilecek sosyal çevre baskısı daha ağır olacaktır.

From: Prevalence and Patterns of Intimate Partner Violence Among Adolescent Mothers During the Postpartum Period Arch Pediatr Adolesc Med. 2002;156(4):325-330. doi:10.1001/archpedi.156.4.325

Hukuki Boyutu Sağlık mensubunun TCK’nin 280. maddesinde açıklanan suçun faili olmasına sebebiyet vermemek için yapılacak en doğru hukuki eylem evli olmayan adölesan gebe hastaneye geldiğinde, hastane polisine haber vererek cezai sorumluluktan kurtulmak ve gerekli tahkikatları hastane polisinin yapmasını sağlamaktır.

Prenatal Yönetim Düşük ekonomik ve eğitim düzeyi nedeniyle prenatal bakımdan yeterince yararlanamazlar. Gebeliğin erken tespiti ile olası medikal komplikasyonlar engellenebilir Sosyal ve medikal risk faktörlerine karşı önlem alınabilir Kötü beslenme ve alışkanlıklar değiştirilir Aile hekimlerince daha sık bakılması ve olanak varsa ebe ve sosyal hizmet görevlisi kendisini evinde ziyaret etmelidir. Gebelik, doğum ve çocuk bakımı ile ilgili sık bilgilendirme yapılmalıdır.

Doğum Adölesan anne ve bebeğin iyilik halleri etkin bir şekilde izlenmelidir. Emosyonel destek İlerlemeyen eylem sıklığı nedeniyle olası sezaryene hazırlık Preterm doğum nedeniyle yenidoğan yoğun bakım ünitesi için hazırlık

Postnatal Yenidoğanı besleme uygulamaları ve yenidoğanın gelişmesi ve güvenliği dikkatle izlenmelidir. Etkin kontrasepsiyon sağlanmalıdır. Ev ziyaretleriyle anne ve bebeğin izlemi daha olumlu olacaktır.

Önlem WHO ve UN Population Fund (UNPFA) ile ortaklaşa adölesan gebeliklerin azaltılması için 2011 yılında 6 strateji belirledi. 18 yaş öncesi evliliklerin azaltılması, 20 yaş öncesindeki gebelikleri azaltmak için bilgi ve destek verme, İstenmeyen gebeliklerden korunmak için, adölesanlar tarafından kontraseptif kullanımının arttırılması, Adölesanlarda zorla cinsel ilişkinin azaltılması, Adölesanlarda güvensiz düşüklerin azaltılması, Adölesanlara; antenatal dönemde, doğumda ve doğum sonrası dönemde bakım hizmetlerinin arttırılması

Önlem Erken evliliklerin önlenmesi (din adamlarının kıydığı nikah) Cinsel eğitim ile erken gebeliklerin önlenmesi Eğitim fırsatlarını artırmak ve sosyo ekonomik destek programları düzenlemek Kontrasepsiyon kullanımını artırmak, ulaşılabilir kılmak

Önlem Cinsel baskıları azaltmak Güvenli olmayan kürtajları önlemek Prenatal, doğum ve postpartum bakımların kullanımını artırmak Yüksek riskli gebelikler gibi yeterli antenatal takip Sektörler arası işbirliği ve bizzat adolesanlarla çalışarak bunları engellemek

Okullarda verilen cinsel eğitim cinsel aktif olmayı tetiklemiyor ancak, okullarda kondom dağıtılması da adölesan gebelik oranlarını düşürmüyor. Elfenbein DS, Felice ME. Adolescent pregnancy. Pediatr Clin North Am 2003;50:781-800.

ABD’de son 50 yılın adolesan gebelik oranları 1960’da binde 89 1981’de binde 58 2002’de binde 46 2012’de binde 31 Elfenbein DS, Felice ME. Adolescent pregnancy. Pediatr Clin North Am 2003;50:781-800.

ABD’de ilk cinsel deneyim ortalama 17 ABD’de ilk cinsel deneyim ortalama 17.2 yaşında başlarken, Adölesanların %70’i 19 yaş ve sonrasında başlamaktadır. Gebeliklerin yarısı ilk cinsel deneyimi takip eden 6 ay içerisinde gerçekleşmiştir. Stevens-Simon C, et al. 2001

Ölü doğum ve bebek ölüm oranları Adölesan gebelerde 20-29 yaş grubu gebelere göre %50 daha fazladır. Düzenli kontrollere rağmen adolesan gebe bebeklerinin ağırlığı daha düşük bulunmuş. Anatomik immatürite ve annenin devam eden gelişimi, artan vitamin ve mineral ihtiyacı fetüsün biolojik gelişimini kısıtlar. Scholl et al. 1989

Eve Götürülecek Mesajlar Adölesan gebelik bir dünya sorunudur. Oranların her yıl azalması sevindiricidir. Erken tanı ve yönetimi önemlidir Etkin kontrasepsiyon uygulanmalıdır Evli kız çocuklarının gereksinimlerini karşılayabilecek sağlık merkezleri açılmalıdır Kız çocuklarının eğitim sistemi içinde kalıp ekonomik özgürlük kazanmalıdır

Tüm gebeliklerin istendiği, tüm doğumların güvenli olduğu ve genç insan potansiyelinin doğru değerlendirildiği bir dünya temennisiyle.